Complexiteit en stedelijkheid ten top

Architect, Inspiratie

Complexiteit en stedelijkheid ten top

Door: Redactie ArchitectuurNL | 30-08-2013

Manhattan aan de Maas of de Kolos van Koolhaas? De meningen zijn verdeeld over De Rotterdam. Feit: het is het grootste ooit in Nederland gerealiseerde gebouw. De bouwkeet alleen al is 3.000 m2. Eric Ouwerkerk is als senior realisatiemanager verantwoordelijk voor onder andere de westelijke van de drie torens, met daarin 240 koop- en huurwoningen. Hij vertelt over de ongekende complexiteit van dit project.

Apotheose van metropolitane functiemenging

De voorheen voor goederenhandel ingerichte Wilhelminapier op de Kop van Zuid is in een paar jaar een hoogstedelijk gebied geworden aan de voet van de Erasmusbrug, met een rijk aanbod aan hoogbouw, spraakmakende restaurants en culturele instellingen. Het masterplan voor de herontwikkeling is in 1992 ontworpen door Sir Norman Foster in opdracht van de toenmalige directeur stadsontwikkeling Riek Bakker. Het gebouw De Rotterdam, een ontwikkeling van MAB Development en OVG re/developers, is in geconcentreerde vorm de apotheose van de succesvolle metropolitane functiemenging in dit gebied.

Het door OMA ontworpen gebouw heeft een hoogte van zo’n 150 meter. De drie onderling verbonden torens tellen 160.000 vierkante meter. Met dit on-Nederlandse omvangrijke project heeft Rem Koolhaas een duidelijke visitekaart afgegeven van grootstedelijk denken. Opvallend is de mix aan functies: De Rotterdam herbergt cafés, restaurants, een hotel, kantoren en een groot volume aan koop- en huurwoningen. Het heeft een Floor Space Index van 30(!). De functiemenging en de schaal zorgt voor levendigheid in deze stad-in-de-stad en maakt het tegelijkertijd een gebouw dat minder kwetsbaar is voor leegstand.

De Rotterdam scoort substantieel hoger dan andere nieuwbouwprojecten op het thema duurzaamheid. Op alle mogelijke fronten, in het ontwerp, de dichtheid, de mix van functies, de wijze van bouwen, de installaties en de energievoorziening, worden de ambities om een van de meest duurzame gebouwen in Nederland te realiseren, nagestreefd. Inmiddels hebben de kantoren in De Rotterdam het Greencalc A label behaald. De hoogst mogelijke score op deze index.

Onder de indruk

Eric Ouwerkerk krabde zich wel heel even achter de oren toen hij als zelfstandige werd gevraagd om als realisatiemanager aan de slag te gaan voor de bouw van De Rotterdam. ‘Maar ik heb meteen ja gezegd, hoewel ik zwaar onder de indruk was van de grootte van het project. Inmiddels ben ik eraan gewend geraakt, maar de mensen die ik rondleid komen bijna beduusd weer terug in de bouwkeet. Het is een on-Nederlandse schaal, als je kriskras door het gebouw loopt ben je al snel een paar uur onderweg. Zulke grote gebouwen met zo’n mix aan gebruiksfuncties, met alle complexiteit die daarmee samenhangt, die kom je niet vaak tegen.’

Van schets tot realisatie

Ouwerkerk: ‘Het continu wijzigen van het programma door de ontwikkelaars leverde het concept op van het gebouw, zei Koolhaas over zijn ontwerp. De architect heeft alsmaar de functies ten opzichte van elkaar verschoven met als gevolg dit prachtige resultaat.’

Hoe het complexe gebouw vervolgens bouwkundig gerealiseerd en onderhouden moest worden, kwam voor een groot gedeelte bij Ouwerkerk en compagnons te liggen. ‘Daar loop je als realisatiemanager in het voortraject tegenaan. Het risicoprofiel was op voorhand erg hoog door de unieke bouwkundige constructie, maar het totaal is op elk onderdeel goed doorgeengineerd en de juiste materialen zijn gekozen. Overigens altijd in goed overleg met de architect.’

Tijd, geld en kwaliteit

In dit project zijn zeven aannemers betrokken, allen met een directe contractuele relatie met de opdrachtgever. Ouwerkerk vertelt dat dit uniek is. ‘Er is dus geen coördinerende aannemer, want dit doen wij als realisatiemanagers zelf. En geloof mij, dit vergt moed! Alle technische, financiële en planningslijnen lopen direct via de realisatiemanagers. Dat is niet alleen uniek voor Nederland, maar vooral ook als je over deze schaalgrootte praat. Het is enorm complex, en spannend genoeg!’ Iedere realisatiemanager heeft zijn eigen projectdeal. Ouwerkerk is onder meer verantwoordelijk voor de westelijke toren met 240 koop- en huurwoningen. De plint onder de drie torens is onderling verdeeld, en daarbij heeft iedere realisatiemanager extra deeltaken. Als realisatiemanager is Ouwerkerk verantwoordelijk voor alles na het Definitief Ontwerp. ‘In mijn werk staan tijd, geld en kwaliteit dan ook centraal. Ik hou me bezig met contractvorming, de volledige technische uitwerking, aansturing en controle van werktekeningen en daarmee het aansturen van de aannemers en adviseurs tijdens het bouwproces tot en met de oplevering. Verder is een niet te onderschatten taak het overleg met beleggers en andere stakeholders.’

Geen cadeautjes

De belegger moet je goed bedienen, maar je moet ook geen cadeautjes uitdelen, vindt Ouwerkerk. ‘Bij kwaliteitsoverleg gaat het vaak om de vraag: wat denkt de belegger ingekocht te hebben en wat denk je te kunnen leveren? Alles wat na het Definitief Ontwerp gebeurt, daar moet je overeenstemming over bereiken.’ Lachend: ‘En die verwachting moet je af en toe bijstellen.’ Aan het eind van het jaar wordt dit grootse project opgeleverd en neemt Ouwerkerk met gemengde gevoelens afscheid. ‘Het is erg intensief werken, maar dat maakt dat het ook weer bijzonder is als het af is. Alleen de realisatiemanagers weten wat er verkeerd had kunnen gaan en wat er voor nodig is geweest om het correct te laten verlopen en het goed te krijgen. Om straks dit project naast de Erasmusbrug te zien schitteren, dat is iets waar ik en mijn collega’s hartstikke trots op zijn. Het is complexiteit en stedelijkheid ten top.’

Programma

Oppervlakte totaal: 160.000 m2
Woningen: 240 huur-en koopwoningen
Kantoren: 60.000 m2
Leisure Area: ca. 8.000 m2
Waterfront Area: ca. 1.500 m2
Hotel: 285 kamers
Parkeergarage: 670 plaatsen.
Tekst: viA BK / Gerard Vos
Fotografie: Ossip van Duivenbode

Dit artikel is verschenen in ArchitectuurNL 5-2013

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

Ontvang iedere week het laatste nieuws en informatie op het gebied van architectuur in uw mailbox.

Gerelateerd

Tags: , , , ,

    Schrijf een reactie

    Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.