Alice Bleton (1991) studeerde januari 2017 cum laude af aan de Design Academy Eindhoven, binnen de afdeling Public/Private, met haar ontwerp voor de Monade Capsule. Deze ronde transparante capsule is ontworpen om op daken te zetten of aan gebouwen te hangen. Minimale verblijfsruimtes waarin je je kunt isoleren om te ontspannen of te werken en waarin je door een nieuw gezicht op de stad inspiratie op kunt doen. Een prototype op ware grootte is te zien op de Graduation Show van de Design Academy Eindhoven tijdens de Dutch Design Week van 21 t/m 29 oktober 2017.
Analyse van de groei van onze steden toont aan dat steden dichter en dichter bebouwd worden, waardoor het stedelijke landschap niet alleen rijker wordt maar ook meer interessante gezichtspunten krijgt. We moeten deze gelegenheid aangrijpen om het nieuwe landschap te verkennen en interessante plekken in de stad te benadrukken. Wij zijn stadsbewoners en onze dagelijkse omgeving bestaat hoofdzakelijk uit betonnen en glazen gebouwen. Als we niet uit dit landschap kunnen ontsnappen, moeten we kijken naar dingen in onze omgeving die ons lucht geven en doen wegdromen. De Monade Capsule komt voort uit deze gedachte.
De monade van Plotinus
Het woord ‘monade’ komt uit de metafysica en is etymologisch terug te leiden tot ‘eenheid’. Het is de perfecte eenheid en ook de kleinste of minimale eenheid. De Griekse filosoof Plotinus (204-270) gebruikt deze term om over gezichtspunt te praten. Elke monade zou een uniek perspectief bieden op een stad; aangezien er een oneindig aantal gezichtspunten zijn, zou er een oneindig aantal monades kunnen zijn. Inderdaad is elke monade een gezichtspunt dat de plek waaraan het verbonden is, niet uitput en in eenheid is met die bewuste plek, het ‘Ene’. De monade is een geheel met zijn plek en gezichtspunt, het is een samengesmolten gezichtspunt. Het kan zich oneindig vermenigvuldigen, er zijn namelijk oneindig veel gezichtspunten in één en dezelfde stad; Het is de uitdrukking van het kleinste element van de stad, het gezichtspunt van de monade is slechts een deeltje van de enorme stad.
Inspiratiebronnen
Het project is geïnspireerd door minimale woonruimten die zijn ontworpen voor extreme omstandigheden, zoals berghutten, ruimteschepen, duikboten en bunkers. Op de top van de berg, op de moeilijkst bereikbare plaatsen, creëerden mensen hutten en toevluchtsoorden om de nacht door te brengen. Deze tijdelijke schuilplaatsen bieden minimaal comfort aan de wandelaars. Het is een gedeelde ruimte waar mensen verzamelen om zichzelf te beschermen tegen het buitenklimaat. Het ruimteschip is tegelijkertijd een gecomprimeerd huis en een werkruimte. De vormgeving van de faciliteiten voor menselijke behoeften wordt hier bepaald door de beperkingen van de compacte ruimte, de al dan niet aanwezige zwaartekracht en een minimale uitrusting voor het dagelijks leven. Dergelijke minimale ruimtes zijn een bron voor efficiënte ideeën over het creëren van compacte ruimtes om te overleven. Dankzij nieuwe technologie en geavanceerd onderzoek worden die capsules comfortabeler, leefbaarder en toegankelijker. Die gecomprimeerde ruimtes zijn overgangsruimten, daarom zijn ze tijdelijk. In sommige landen worden bunkers echter tegenwoordig als permanent huis door vluchtelingen gebruikt. Het lijkt erop dat onze gewoonten moeten evolueren met de groei van de bevolking en onze steden.
Cellules d’habitation van Absalon
‘De cel is een mechanisme dat mijn bewegingen bepaalt. Met de tijd en het gebruik wordt dit mechanisme mijn comfort.’ Dit citaat is van de kunstenaar Absalon (1964-1993), een andere inspiratiebron. Zijn laatste project uit 1992 bestond uit zes cellen, variërend van 4 tot 9 m², in zes verschillende steden. Hij zou in deze cellen wonen en verhuizen van stad tot stad. De twee bestaande prototypes werden op maat gemaakt voor Absalon.
Netwerk van gezichtspunten
De Monade Capsule is een stedelijke hut. Deze transparante ‘huls’ op een dak hoog boven de stad biedt een tijdelijke ontsnapping aan het stedelijk gewoel, terwijl het ons ook in staat stelt om juist weer in contact te komen met onze omgeving. De capsule nestelt zich in de dichtheid van de stad, maar ontsnapt hieraan dankzij zijn hoge positie. Gelijk een bergtoevluchtsoord biedt het een stille ruimte om op adem te komen met een nieuw gezichtspunt. Verspreid over de stad kunnen de capsules een netwerk van unieke uitzichten creëren – een nieuwe manier om onze leefomgeving waar te nemen en te omarmen. De Monade Capsules zijn ontworpen voor mensen die op kantoren werken: ze bieden hen een plek om zichzelf te isoleren, een beetje afstand te nemen, te ontspannen en tegelijkertijd over de stad uit te kijken. De Monade Capsule is een fysieke ervaring die onze relatie met het stedelijke landschap een nieuwe draai geeft.
Prototype in glasvezel
De capsule is gemaakt van glasvezel. Dit materiaal wordt in de techniek gebruikt om boten, auto-onderdelen, zwembaden en dergelijke te bouwen. Het is een veelzijdig materiaal dankzij zijn geringe gewicht, inherente sterkte en weerbestendigheid. De transparante hars die naast de glasvezel wordt gebruikt, maakt het mogelijk om daglicht binnen te laten komen en een ontspannend atmosferisch licht in de capsule te brengen. Het project is in samenwerking met een Nederlands zwembadbedrijf gedaan om de onderdelen te produceren. Op basis van een principe van modules werd de capsule gemaakt met vier stalen mallen. Dit industriële proces maakt een oneindige vermenigvuldiging van een vorm mogelijk. Hierdoor kan de capsule in serie worden geproduceerd, maar ook variaties in afmetingen zijn mogelijk, afhankelijk van uit hoeveel stukken de capsule wordt samengesteld.
Tekst en ontwerp: Alice Bleton
Conceptueel en vastberaden
Het onderwerp van een minimale eenheid om in te leven was duidelijk iets wat Alice Bleton fascineerde, maar een overvloed aan voorbeelden die in haar onderzoek naar boven kwam, maakte het niet makkelijk om een beginpunt te definiëren. Door zich te concentreren op het ervaren van het omliggende uitzicht en uit te gaan van basisposities zoals staan, zitten en liggen, kwam een duidelijk concept in beeld en kon de vorm worden gedefinieerd. Ik was erg onder de indruk van haar vastberadenheid om een model op ware grootte te maken. Door nieuwsgierigheid gedreven wilde Bleton de ervaring zo realistisch mogelijk maken.
Vincent de Rijk, ontwerper en mentor Design Academy Eindhoven
Dit artikel is gepubliceerd in ArchitectuurNL 04 2017
Schrijf je in voor de nieuwsbrief
Ontvang iedere week het laatste nieuws en informatie op het gebied van architectuur in uw mailbox.
Gerelateerd
Tags:
capsule,
Design Academy Eindhoven,
master among masters,
Vincent de Rijk