Multifunctioneel meubilair primair onderwijs

NOAHH uit Amsterdam ontwierp de afgelopen jaren schoolgebouwen door heel Europa. Met Elementary ontwerpt NOAHH een multifunctionele meubellijn voor het primair onderwijs. Opdrachtgever was Atlant Basisonderwijs. De lijn is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met meubelproducent Van der Plas interieur en leerkrachten van basisschool de Zefier.

Patrick Fransen, oprichter van NOAHH uit Amsterdam zegt dat zijn bureau in het verleden wel vaker toegepaste meubels heeft ontworpen, zoals werkplekken, zitkuilen, helpdesks, pantry’s, garderobes, vitrines voor leerruimtes in schoolgebouwen. Maar de reguliere klaslokalen werden dan toch weer gevuld met traditioneel schoolmeubilair. Basisschool de Zefier, onderdeel van Atlant Basisonderwijs in IJmuiden, zat met het probleem dat ze weliswaar de beschikking had over een hypermodern nieuw schoolgebouw, maar dat het schoolbestuur en het onderwijzend personeel niet goed wisten hoe ze het gebouw en de verschillende ruimtes het best konden gebruiken. De Zefier is bezig met onderwijsvernieuwing, met als gevolg dat het idee van de onderbouwleerlingen de hele dag in één ruimte te laten zitten op de schop ging. De school wilde voor alle leerlingen uit de onderbouw het liefst één grote ruimte creëren. Pieter Benschop, architect bij NOAHH:‘Normaal gesproken heb je in elk lokaal een bouwhoek, een poppenhoek en een leeshoek. Het idee was de drie onderbouwlokalen onderling te koppelen om zo meer diverse gebruiksmogelijkheden te creëren. Die wens werd het vertrekpunt van ons ontwerp en vertaalden we naar een flexibele multifunctionele meubellijn waarmee de school dat idee kan realiseren.’

Houten componenten

Blaž Šolar, ontwerper bij NOAHH, legt uit dat de Elementary bestaat uit verschillende houten componenten. Zo is er een zittafel die op zijn kant gezet een statafel wordt. Ook is er een ladekast voor blokjes en ander fijn motoriek speelmateriaal. De hoogte is zodanig dat een leerkracht er makkelijk overheen kan kijken, terwijl een leerling zich er desgewenst veilig achter kan verbergen. Een andere kast heeft deurtjes (een schuifdeurvariant is in de maak) en biedt plaats aan ordners, puzzels en andere wat grotere objecten. Ook ontwierp NOAHH een vitrinecomponent. ‘Idee achter dit ontwerp’, zegt Pieter Benschop, ‘is dat wij in overleg met de school hebben gekozen voor een prikkelarm ontwerp om zo in de lokalen een rustig beeld te creëren. Wat je vaak ziet in de onderbouw, is dat de werkjes van de kinderen aan een waslijn door het lokaal gehangen worden. Dat staat haaks op het idee van een rustige leeromgeving. Bij de Zefier staan in elk lokaal een stuk of drie vitrinekasten waarin de mooiste werkjes geëxposeerd kunnen worden op ooghoogte van de kinderen. Dan wordt zo’n werkje opeens ook bijzonder door de speciale aandacht die het krijgt. De ‘actieve’ stoeltjes kunnen met een sleuf aan de zittafels geschoven worden, maar tegelijkertijd zijn het elementen waar kinderen een podium of vaste kring van kunnen maken, mee kunnen rondsjouwen of er anderszins mee kunnen spelen. Multifunctioneel inzetbaar dus.’

Nauwe samenwerking

Typisch NOAHH aan Elementary is volgens Fransen dat ‘de meubellijn is geënt op sociale interactie; en dat is wat we in al onze ontwerpen willen stimuleren. Onze werkwijze is dat we alles in nauwe samenwerking ontwerpen met de mensen die het gaan gebruiken. Dat is kenmerkend voor ons bureau.
We streven samen met onze opdrachtgevers naar een optimaal resultaat waarbij we graag willen leren van elkaar. Daarnaast is de lijn polyvalent omdat wij bij voorkeur niet iets speciaal voor maar één functie ontwerpen.’ De onderbouw heeft in de optiek van NOAHH voor elke activiteit niet steeds een ander meubel nodig. Zo is de tafel behalve zit- en statafel ook podium als je de elementen tegen elkaar aanschuift of je maakt er een hoekje van voor kinderen die zich op een werkje willen concentreren. ‘Je kunt kortom met minder meer activiteiten doen. Daarnaast hebben we de elementen een eigen smoel meegegeven die de identiteit van de gebruikers versterkt. De kinderen moeten het meubilair wel graag willen gebruiken. Volgens de leerkrachten zijn de kinderen uit de onderbouw een stuk rustiger sinds ze de Elementary gebruiken.’

Kosten en robuustheid

De keuze voor multiplex werd bepaald door kosten en robuustheid. De Elementary moet namelijk concurreren met bestaand schoolmeubilair en de prijzen in de schoolsector zijn erg laag. ‘En wij willen met de robuustheid en de multifunctionele inzetbaarheid het verschil maken’, zegt Benschop. ‘Scholen hoeven minder elementen in te kopen en dat scheelt geld.’ Om de kosten per meubel zo laag mogelijk te houden, koos NOAHH voor samenwerking met meubelproducent Van der Plas. ‘We hebben sterk gestuurd op kosten bij de ontwikkeling van de meubels. Hoe minder bewerkingen, hoe voordeliger de productie. Ook dat was voor ons een leerzaam proces en ook dat past bij ons bureau. Wij willen namelijk echt snappen hoe de relatie werkt tussen iets ontwerpen en maken. Dat geldt voor speciaal ontworpen gevelpanelen, maar ook voor kleinere projecten zoals een meubellijn.’

Dit artikel is gepubliceerd in ArchitectuurNL 1/18

Gerelateerd

• ArchitectuurNL 01 2018 integrale editie
• Preview ArchitectuurNL 1 2018
• Designklassiekers voor de toekomst