Creatief omgaan met bestaande materialen leidt tot bijzondere innovaties en nieuw materiaalgebruik. Uit afval plastic kun je bijvoorbeeld een nieuwe grondstof maken en met bodem-as keramiek met zand kun je stoelen printen en mycelium is een isolerend bouwmateriaal. Materiaalontwerper Shahar Livne ontwikkelt in haar Meat Factory bio-leer uit bloed.
Materiaalontwerper Shahar Livne
De conceptuele materiaalontwerper Shahar Livne weet hoe ze van afval of door anderen als waardeloos bestempeld materiaal een nieuw materiaal met veel potentie kan maken. Bij bloed, botten en slachthuizen krijgen we doorgaans geen prettige of esthetische associaties, maar Shahar maakt van bloed een bio-leer dat al gebruikt wordt in hippe, exclusieve sneakers. De in Eindhoven wonende, van oorsprong Israëlische designer, is ruim vijftien jaar vegetariër, rijdt jaren paard, maar mist nog altijd het eten van vlees. Die aantrekkingskracht bevredigt ze door er een conceptueel onderzoeksproject van te maken: in haar lab getiteld The Meat Factory, onderzoekt ze sinds 2015 de potentie van bio-leer zoals niemand anders dat nog doet.
Bio-leer van bloed
De resultaten zijn al vruchtbaar: de pionierende Duitse schoenontwerper Sebastian Thies, oprichter van het conceptuele sneakermerk Nat-2 Footwear, vroeg haar samen te werken om sneakers met haar bio-leer te ontwerpen. Sebastian is de zesde generatie schoenontwerpers en -makers van Thies, één van de oudste (sinds 1856) schoenenbedrijven in Europa. Hij ontwerpt handgemaakte, luxe, duurzame en ecovriendelijke sneakers van lokale restmaterialen. Je kunt het zo gek niet bedenken: nappaleer, natuurlijk rubber, de kurken van wijnflessen, zelfs dunne laagjes gerecycled natuursteen of glas dat tevens als reflector dient, maar ook gras, maïs, cannabis, koffiedrab, bonen, PET-flessen of ananasfibers worden verwerkt in een schoen. En nu zijn er ook de per order gemaakte experimentele ‘bloedsneakers’ in samenwerking met Shahar.
Bloedsneakers
De bloedsneakers zijn het resultaat van experimenten met bloed uit de afvalstromen van slachthuizen in Nederland. Wanneer een dier industrieel is geslacht, wordt het bloed afgetapt. Dit proces zorgt niet alleen voor een overvloed aan bloed als bijproduct, maar verandert ook de kleur van vlees in een onaantrekkelijk grijs lapje. Later worden industriële voedseladditieven aan het vlees toegevoegd om het weer aantrekkelijker te maken wat betreft textuur, kleur, geur en smaak. Livne speelde met dit onlogische proces en de dissonantie tussen aantrekkelijkheid en afkeer. “Ik wil de tegenstrijdigheden in ons denken over voedsel en voedselproductie benadrukken, maar ook onze relatie met dieren zichtbaarder en hechter maken. De relatie tussen het stukje vlees op ons bord en een levend dier wil ik vergroten en de psychologische afstand tussen ruwe en bewerkte materialen verkleinen”, zegt ze. “Daarom kies ik bloed als kleurstof én als duurzaam nieuw materiaal. Zo gebruik je bovendien zoveel mogelijk van één dier, zoals ze dat vroeger altijd deden, from nose to tail.”
Geheim recept
Shahars bio-leer wordt volgens geheim recept verder ontwikkeld in samenwerking met het Aachen-Maastricht Institute for Biobased Materials (AMIBM) waarbij ze samen met PHD-studenten filamenten ontwikkelde. Het bio-leer voelt wat rubberig en heeft een fluffy textuur aan de achterzijde. “Het is een organisch, sterk, flexibel en ook een beetje vreemd materiaal”, zegt de designer. Ze maakte er dunne lapjes ‘vleesleer’ van die als inserts op sneakers van het merk Nat-2 zijn gebruikt. Een hele schoen maken van bio-leer is nog niet mogelijk omdat dit materiaal niet waterresistent is.
Veelbelovende testresultaten
De eerste testresultaten met het bio-leer in het materialenproeflab zijn veelbelovend. Het materiaal gedraagt zich flexibel en sterk, maar zoals gezegd, het is nog niet waterafstotend. De ontwerper hoopt dat ze iets kan toevoegen aan het bio-leer zodat er wel een hele schoen van gemaakt kan worden waarmee je in de regen kunt lopen. Ze heeft al serieuze ideeën. “Er wordt wel met koffie en champignons geëxperimenteerd, maar de schoenenindustrie is nog niet innovatief genoeg”, meent Shahar. De potentie van haar duurzame, weinig vervuilende, betaalbare bijproduct dat de hoeveelheid afval in de vleesindustrie vermindert, is echter groot. “Het kan 3D-geprint worden tot een leerachtig materiaal, of geëxtrudeerd tot garens die de eigenschappen hebben van wol”, zegt Shahar. “Ik zou er 3D mee willen weven bij het TextielLab zodat ik verder kan experimenteren met het materiaal voor interieurtoepassingen. Zo kunnen bijvoorbeeld roomdividers of akoestische wanden van bio-leer in de toekomst heel interessant zijn voor interieurarchitecten.” n
Tekst Viveka van de Vliet
Fotografie: Charlotte Kin en Alan Boom
Schrijf je in voor de nieuwsbrief
Ontvang iedere week het laatste nieuws en informatie op het gebied van architectuur in uw mailbox.
Gerelateerd
Tags:
leer,
materiaal,
schoenen