Rushabh Chheda maakt bouwblokken van plastic

Creatief omgaan met bestaande materialen leidt tot bijzondere innovaties en nieuw materiaalgebruik. Zo verandert architect Rushabh Chheda een probleem in een oplossing: van lokaal plastic afval maakt hij modulaire bouwblokken waarmee huizen kunnen worden gebouwd.

Het afvalprobleem heeft al jaren de interesse van Rushabh Chheda, architect, sociaal ondernemer en eigenaar van startup Conscious Designs in Rotterdam. Voor zijn afstudeerproject – in 2018 behaalde hij zijn master architectuur aan de TU Delft – was hij op zoek naar nieuwe methoden om afval als grondstof te gebruiken. Hij ontwikkelde een soort Legosteen, een uniek modulair bouwblok van gerecycled plastic dat hij UniBricks noemt. Inspiratie kwam rechtstreeks van de manier waarop specifieke straattegels in elkaar grijpen. Dat principe gebruikte hij om een steen te ontwerpen die ook verticaal kan worden toegepast en die tot dezelfde bestaande osteomorphische vormenfamilie behoort.

Sloppenwijken Mumbai

Vanuit zijn eigen bedrijf Conscious Designs legt Chheda zich toe op het ontwerpen van producten voor de circulaire economie. Zo ontwerpt hij meubels met zijn bouwblokken van lokaal ingezameld plastic afval die gebruikt worden op kantoren, scholen of in de openbare ruimte. Zijn ambitie reikt verder dan Rotterdam. De focus ligt ook op het bouwen van huizen uit gerecycled plastic afval op plekken in de wereld waar dit afvalprobleem en de woningnood hoog is: sloppenwijken. Hij komt zelf uit Mumbai in India waar hij architectuur studeerde en bij een architectuurstudio werkte voordat hij naar de TU Delft ging, en weet hoe complex de problemen daar zijn. En niet alleen daar. Meer dan een miljard mensen leven in sloppenwijken en dat aantal zal alleen maar stijgen, evenals de plastic afvalberg – die zal verdrievoudigen, blijkt uit sombere voorspellingen.

Plastic afval als grondstof

“Wat als zij zelf betaalbare en stevige huizen op een eenvoudige manier zouden kunnen bouwen en daarmee tegelijkertijd hun plasticprobleem zouden oplossen?”, vroeg Chheda zich af. Zijn filosofie is dan ook om een community driven oplossing te bieden. “Wanneer lokale gemeenschappen de waarde gaan inzien van het inzamelen van het lokale plastic afval als grondstof, en ze daarmee het afvalprobleem in hun omgeving kunnen helpen oplossen, worden ze bewuster en voelen ze zich verantwoordelijker voor hun leefomgeving. Je kunt lokale gemeenschappen versterken doordat ze een circulaire keten opzetten van bedrijven die het afval ophalen, recyclen en sorteren. Ze kunnen met eenvoudige machines zelf bouwstenen maken”, zegt Chheda die onder andere research deed in Indonesië en India. “Wanneer je een wereldwijd probleem op lokaal niveau aanpakt en daarmee de community versterkt, ben je beter voorbereid op mondiale problemen zoals we die momenteel kennen.”

Oersterk en isolerende bouwstenen

Plastic afval als waardevolle grondstof zien en er nieuwe producten van maken,is niet nieuw. Maar wel nieuw is dat Chheda een modulaire bouwsteen heeft ontwikkeld die ook in steden met schaarse en kostbare grond, sterk genoeg is om er meerdere bouwlagen mee te kunnen bouwen, waarbij veel flexibiliteit bestaat in de keuzes die aansluiten op de aanwezige lokale grondstoffen en behoeften, zoals de afmetingen. En dat niet alleen: UniBricks zijn betaalbaar, oersterk – ze breken bij vervoer niet in tegenstelling tot bakstenen, je hebt geen lijm of cement nodig om de stenen te verbinden, ze zijn isolerend, vuilafstotend en UV-resistent. Ideaal voor toepassing in sloppenwijken dus.

UniBricks

De UniBrick wordt gemaakt van de meest voorkomende plastics: gerecycled polypropeen (PP), polyetheen (PE), PET, en polyethenen als LDPE en HDPE. Een bouwsteen bestaat uit drie kilo plastic afval. Bouw je een huis van 55 vierkante meter dan heb je ongeveer 2000 UniBricks nodig en hergebruik je ongeveer 6000 kilo plastic afval.

Om de UniBrick daadwerkelijk te produceren, is de architect een samenwerking gestart met Frans Taminiau, industrieel ontwerper (ook TU Delft), oprichter van designbureau Taiko en van het bedrijf Community Plastics in Rotterdam. Zijn filosofie ligt niet alleen in lijn met die van Rushabh, hij heeft ook ruime ervaring met hoe je afvalstromen kunt (re-) organiseren en daarmee een bijdrage kunt leveren aan de overgang naar een circulaire economie.

Plastic uit de Maas

Zo organiseert Taminiau rondom zijn werkplaats een netwerk waarin bewoners van verschillende Rotterdamse wijken samen hun lokale plastics inzamelen en het dus redden van de verbrandingsoven, maar ook bedrijven waaronder ClearRivers, dat plastic uit de Maas vist. Community Plastics heeft de machines waarmee het plastic wordt gerecycled tot designproducten, zoals plantenbakken voor in de Rotterdamse wijken. Het levert Community Plastics inkomsten op en bewoners verbeteren met elkaar de openbare ruimte.

De verschillende projecten die Community Plastics initieert sluiten naadloos aan bij de manier waarop Conscious Designs wil werken. Het contact tussen beide ondernemers leidde al gauw tot een eerste samenwerking. Ze wonnen niet alleen samen de What Design Can Do Clean Energy Challenge, ze kregen subsidie van het Stimuleringsfonds, en wonnen de SBIR (Small Business Innovation Research), een innovatiecompetitie van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), waarmee ze voor hun project naar Ghana gingen. Daar bestaat het plasticprobleem voornamelijk uit PET-flessen en er wordt nog nauwelijks gerecycled, vertellen de ondernemers. Daar komt in hun meerjarenproject verandering in. Vanwege het coronavirus moesten ze vroegtijdig terugkeren, maar de eerste resultaten zijn hoopgevend. “Voor alle stappen in de productielijn van de UniBricks – oogsten, sorteren, productie, bouwproces en afterservice hebben we al met goede partijen gesproken, er is wederzijds veel interesse in een samenwerking. Daarnaast zien we veel mogelijkheden voor derden om hun diensten en producten aan te bieden via de huizen de we gaan bouwen”, zeggen ze.

Opschaling productie

Intussen werken ze verder aan een businessmodel waarin de technologie voor de UniBricks verkocht kan worden aan partners. Ook zijn ze druk bezig met fondsenwerving, het zoeken naar investeerders en samenwerkingen met partijen als NGO’s en lokale recyclebedrijven. Ze willen een nieuw bedrijf starten gericht op de opschaling van de productie van de UniBricks op allerlei plekken in de wereld. “Size is de name of the game”, zeggen ze. Voor minder doen ze het niet: één miljoen UniBrickshuizen in 2030 is de overtuigende ambitie.

Tekst: Viveka van de Vliet
Fotografie: Sophie de Vos