Recht volgens Ruby: Duurovereenkomst Paleis het Loo

Recht volgens Ruby: Duurovereenkomst Paleis het Loo

Wet- en regelgeving
Door: Ruby Nefkens | 24-10-2017

In augustus van dit jaar heeft zich in kort geding een heftige strijd afgespeeld bij de rechtbank Gelderland. Het ging over de vraag welke architecten het Masterplan voor Paleis Het Loo mochten uitwerken. Het betreft een grootschalige verbouwing, vernieuwing en  restauratiewerkzaamheden. Onder andere een uitbreiding van 5.000 m onder het basse-cour van het paleis. Dit project met de waarde van 123 miljoen euro werd na een Europese aanbesteding gegund aan KAAN architecten te Rotterdam. Voor de restauratiewerkzaamheden zou Van Hoogevest architecten worden ingeschakeld.

Paleis Het Loo

De ‘huis’ onderhouds- en restauratiearchitect Van Asbeck Architecten en restauratieadviseurs, hierna Van Asbeck, en de directeur de heer De Koning, protesteren hiertegen. Al 47 jaar worden de werkzaamheden aan Paleis Het Loo verricht door Van Asbeck. Wijlen Baron van Asbeck heeft in 1970 de eerste werkzaamheden aan het Paleis verricht en sindsdien zijn opvolgende vennootschappen. De huidige directeur De Koning werkt al 40 jaar voor de Staat. Inzet van het kort geding is dat de overeenkomst met Van Asbeck wordt gerespecteerd. Daarbij wordt de Staat der Nederlanden, als eigenaar van het paleis, en de Stichting Paleis Het Loo, als huurder en opdrachtgever ten aanzien van het Masterplan, voor de rechter gedaagd.

Auteursrecht

Van Asbeck gooit alles in de strijd en neemt ten eerste het standpunt in dat de Staat en Van Asbeck een duurovereenkomst hebben gesloten die al 47 jaar loopt, waarin alle bouw-, onderhouds- en restauratiewerkzaamheden door Van Asbeck worden uitgevoerd. In 2016 is nog voor een bedrag van € 86.000 aan werkzaamheden verricht. Daar kon dus op gerekend worden. Die overeenkomst is niet opgezegd. Er zou ten minste een opzegtermijn van drie jaar gehanteerd moeten worden. Ten tweede menen Van Asbeck en De Koning dat er inbreuk op auteursrecht wordt gepleegd als de opdracht door een derde wordt uitgevoerd. En last but not least dat dit inbreuk op persoonlijkheidsrecht met zich meebrengt. Belangrijk hierbij is dat alle werktekeningen, zo’n 1.750, en het hele archief door Van Asbeck geschonken is aan de Staat. Deze heeft het in beheer gegeven bij Paleis Het Loo, die dit ook mag exploiteren voor exposities en dergelijke. Van Asbeck heeft het auteursrecht op het werkarchief uitdrukkelijk behouden. De nieuwe architecten kregen zonder toestemming van Van Asbeck toegang tot dit archief.

Duurovereenkomst

De rechter wijst alle vorderingen af.  Er is geen sprake van een duurovereenkomst tussen Van Asbeck en de Staat omdat er opeenvolgende ‘Van Asbeck’ vennootschappen zijn geweest. De laatste vennootschap werkt sinds 2013 voor de Staat, waarbij steeds losse opdrachten werden gegeven. Er is dus geen langdurige overeenkomst van 47 jaar. Maar ook als er wel sprake zou zijn geweest van een duurovereenkomst wil dit niet zeggen dat deze niet beëindigd kan worden. Dat de Staat het onderhoud en beheer van de gebouwen bij Paleis Het Loo zou neerleggen is al drie jaar bekend. Er waren dus voldoende zwaarwegende redenen om een overeenkomst, zo die er was, te beëindigen. Dit was dus ook aan Van Asbeck bekend en daarop had de vennootschap zich kunnen voorbereiden. Van Asbeck heeft ook niet met de aanbesteding meegedaan. De rechter vindt dat Van Asbeck de beargumenteerde minimale opzegtermijn van drie jaar om zich te kunnen voorbereiden op verandering van opdrachtgever, dus ‘min of meer’ heeft gehad.

Restauratiewerkzaamheden

Inbreuk op auteursrecht en persoonlijkheidsrechten hebben Van Asbeck en De Koning niet aangetoond. Het is daarbij zeer de vraag of er op restauratiewerkzaamheden wel auteursrecht rust. Dit zal dan per restauratie moeten worden bekeken. Daarvan heeft Van Asbeck niets laten zien. Of er sprake kan zijn van  persoonlijkheidsrechten is de vraag, omdat Baron van Asbeck is overleden. En hij heeft de meeste werkzaamheden verricht. Maar los daarvan is onduidelijk of het nieuwe Masterplan wel te beschouwen is als een verminking of aantasting van het persoonlijkheidsrecht. Ook dit is niet aangetoond door Van Asbeck en De Koning.

KAAN en Van Hoogevest kunnen hun werkzaamheden voortzetten. Tegen de uitspraak is geen hoger beroep ingesteld.

Tekst: Ruby Nefkens, advocaat intellectueel eigendom, ICT, design, architectuur, kunst, media, privacy

Dit artikel is gepubliceerd in ArchitectuurNL nummer 5 van 2017

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

Ontvang iedere week het laatste nieuws en informatie op het gebied van architectuur in uw mailbox.

Gerelateerd

Tags: , ,

    Schrijf een reactie

    Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.