Eerste Kamer houdt Omgevingswet (vooralsnog) niet tegen

Nieuws

Eerste Kamer houdt Omgevingswet (vooralsnog) niet tegen

Door: Redactie ArchitectuurNL | 14-01-2021

Gisteravond (13 januari jl.) was een spannend spoeddebat in de Eerste Kamer over de inwerkingtreding van de Omgevingswet. Het leek er lange tijd op dat de senaat de inwerkingtreding per 1 januari 2022 zou gaan blokkeren. Minister Ollongren vocht als een leeuwin om dit prestigeproject in de lucht te houden en zij overwon. Uiteindelijk wilden alleen de SP, PVV, de Partij voor de Dieren en de Fractie-Otten die avond nog de inwerkingtreding wegstemmen.

Hoe het zover kwam

De Omgevingswet regelt dat de regering eerst het inwerkingtredingsbesluit aan de Eerste en Tweede Kamer moet verzenden, voordat het voor bekrachtiging naar de Koning kan.

In maart zijn de Tweede Kamerverkiezingen. Daarom hebben het CDA en de VVD in de Tweede Kamer een motie voorgesteld dat de Omgevingswet op 1 januari 2022 in werking moet treden en dat het inwerkingtredingsbesluit zo snel mogelijk aan de Kamers moet worden verzonden. Niet zo vreemd nu de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) namens alle gemeenten heeft verzocht dat de Omgevingswet op die datum in werking treedt. En ook het Bureau ICT-Toetsing (BIT) is voor inwerkingtreding op die datum; desnoods met een uitgekleed ICT-systeem.

Het spoeddebat

Het ‘probleem’ dat zich gisteren volgens sommige oppositiepartijen voordeed, is dat de Eerste Kamer formeel slechts vier weken zou hebben om dit inwerkingtredingsbesluit weg te stemmen. En nu het inwerkingtredingsbesluit op 17 december 2020 aan de Eerste Kamer was verzonden, zou de Kamer – in deze redenering – uiterlijk gisteren moeten stemmen om inwerkingtreding nog te kunnen tegenhouden. Een uiterst theoretisch worst case scenario, maar voldoende om in de Eerste Kamer toch een spoeddebat te houden op de woensdag (terwijl de Eerste Kamer normaal gesproken alleen op een dinsdag samenkomt). De Tweede Kamer maakte zich gisteravond minder zorgen en was in de tussentijd met zinnigere dingen bezig; zoals Nederland op een goede manier door de coronacrisis loodsen.

Harde toezegging

Om meerdere redenen had het spoeddebat gisteren helemaal niet gehouden hoeven te worden. Het is namelijk vast gebruik dat de minister de reacties van de Kamers afwacht, voordat het inwerkingtredingsbesluit aan de Koning wordt verzonden. Daarnaast heeft minister Ollongren keer op keer toegezegd het besluit niet aan de Koning te verzenden als de Eerste Kamer niet instemt. Zij blijft de stemming hoe dan ook blijft afwachten. Daarnaast kan worden beargumenteerd dat de (niet fatale) vier weken-termijn nog helemaal niet is verlopen, omdat er tussentijds kerstreces was. Alle juridisch geschoolde senatoren ten spijt gaat de vergelijking met het vertrouwensbeginsel in het bestuursrecht (ABRvS 29 mei 2019, ECLI:NL:RVS:2019:1694, BR 2019/67, m.nt. P.M.J. de Haan) niet op. Dit gaat niet over een ambtenaar of een wethouder die een toezegging over de vergunningverlening niet nakomt, maar een harde toezegging van een minister aan de Eerste Kamer.

Als de minister haar harde toezegging aan de Kamer niet zou nakomen, dan zouden wij zijn verworden tot een bananenrepubliek. Daar lijkt het overigens langzamerhand toch op, nu de Eerste Kamer suggereert dat een aangenomen wet mogelijkerwijs was niet in werking hoeft te treden als die niet uitvoerbaar is. Indien de Eerste Kamer daadwerkelijk meent dat de Omgevingswet niet uitvoerbaar is, dan had de Kamer maar niet (in ruime meerderheid overigens) met de Omgevingswet zelf moeten instemmen. Het is in strijd met de rechtszekerheid en zeer laakbaar dat de Eerste Kamer de inwerkingtredingsdatum zo lang boven de markt laat hangen.

Vervolg

Het is zeer aan te raden dat architectenbureaus zich blijven (of gaan) voorbereiden op alle wijzigingen in de vergunningverlening door de Omgevingswet en het stelsel van kwaliteitsborging. Minister Ollongren en de VNG willen namelijk dat de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen gelijktijdig in werking treedt. Het is nog wachten op het definitieve Besluit kwaliteitsborging voor het bouwen. Ook kunnen architecten bij hun opdrachtgevers erop aandringen om dit jaar nog zoveel mogelijk vergunningaanvragen in te dienen onder het oude, vertrouwde stelsel.

Mogelijk zal de Eerste Kamer pas voor de zomer over de inwerkingtreding stemmen. De senatoren nemen alle tijd en willen graag duidelijk maken dat zij er ook (nog) toe doen.

Tekst: advocaat mr. dr. ing. Peter de Haan

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

Ontvang iedere week het laatste nieuws en informatie op het gebied van architectuur in uw mailbox.

Gerelateerd

Tags:

    Schrijf een reactie

    Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.