Intensive care, architectuur en design in de zorg

‘Intensive Care, Architectuur en Design in de Zorg’, een expositie in Bureau Europa Maastricht, onderzoekt de zorgopgaven van de 21e eeuw, vanuit verschillende invalshoeken en ontwerpdisciplines. Hierbij kan worden gedacht aan onderwerpen als (welvaarts)ziekten, aanpalende psychosociale zaken zoals eenzaamheid, en ethisch maatschappelijke vraagstukken zoals een verschuivende focus levensduur naar levenskwaliteit. De tentoonstelling onderzoekt de invloed van technologische acceleratie (nieuwe technieken bij operaties, robotica, domotica) op nieuwe organisatievormen; preventie in de zorg (niet alleen fysiek , maar ook mentaal/sociaal); privatisering in de farmaceutische industrie en zelfmedicatie; groeiende aandacht voor de patiënt als individu, vertaald in de ruimtelijke organisatie in zorginstellingen.

Healing environment

Vanaf de entree lonkt Geert Mul‘s Natureally, een fotokunstwerk van een oude eikenboom, waarvan de kleur verandert, gemaakt in opdracht van het MST Ziekenhuis in Enschede. De transparante print wordt van achteraf belicht in verschillende kleuren en zo lijken de seizoenen te verstrijken. Het moet de geest verruimen en past in de healing environment van het ziekenhuis.
De eerste zaal toont de Blue Sky lamp van Chris Kabel, waaraan eveneens een heilzame werking wordt toegedicht. Verder staan er vazen, tafels en bezems van Social Label, dat bekende ontwerpers als Piet Hein Eek, Roderick Vos en architectenbureau Onix koppelt aan werkplaatsen voor mensen met achterstand tot de arbeidsmarkt. De producten hebben een stoere no-sign-of-design uitstraling omdat ze eenvoudig moeten zijn te maken.

Individualisering van zorgarchitectuur

In de grote tentoonstellingsruimte – met prachtige spanten in het voormalige Timmerhuis van de Sphinxfabriek – zijn diverse thematische zones ingedeeld. Thema’s zijn bijvoorbeeld nieuwe geneesmethoden en geneesmiddelen; nieuwe technieken, die mensen helpen bij zelfmeting, training, therapie en beweging; interieurelementen die zorgen voor meer comfort en privacy in een zorgvoorziening, bijvoorbeeld Paravent, een kamerscherm voor in gemeenschappelijke ruimtes (OJO/Office Jarrik Ouburg, Studio Samira Boon & Luuc Sonke); architectuur en stedenbouw voor de zorg.

In de laatste categorie zien we hoe de groeiende aandacht voor de patiënt als individu, met waardigheid en autonomie, zich vertaalt in grootschalige zorginstellingen, maar ook in kleinschalige projecten. Voorbeelden van kleinschalige zorginstellingen in de expositie zijn het paviljoen van Project Chemotherapie Buiten in Hilversum (VANDERSALM architectuur), Maggie’s Centre Gartnavel hospital Glasgow (OMA), Xenia, hospice voor jongeren in Leiden (architectenbureau Mulder Van Tussenbroek).
Het Zuyderland ziekenhuis in Sittard (2008 Bonnema architecten) is een voorbeeld van de ruimtelijke vertaling van een nieuw zorgconcept in een ziekenhuis waarin de individuele patiënt centraal staat. Ook het Landscape Hospital Inside-Out ontwerpt het ziekenhuis als landschap, waarin grootschalige efficiëntie wordt gecombineerd met individueel welzijn van de patiënt (onderzoek OJO/Office Jarrik Ouborg en Paulien Bremmer architects 2009).
Nog een stap verder op stedenbouwkundig vlak gaat het onderzoek Young Old, urban utopias of an aging society van Deane Simpson i.s.m. Studio Joost Grootens over de sociaal ruimtelijke aspecten van vergrijzing, o.a. nieuwe initiatieven op het gebied van huisvesting voor (jongere) ouderen in o.a. Spanje, Japan, de VS. De woonwijk 152 voor dementerende ouderen Hogeweyk in Weesp (Molenaar&Bol&VanDillen architecten 2009) kent 7 verschillende leefstijlen, is opgezet met straten, pleinen, hofjes en een park, en biedt de bewoners privacy en zelfstandigheid.

Deelnemende architecten en ontwerpers:

Samenstelling expositie: Saskia van Stein en Catja Edens
Fotografie: Jacqueline Knudsen

De expositie loopt t/m 25 juni 2017
Toegangsprijs: €5, studenten/scholieren €3, museumkaart gratis
Locatie: Bureau Europa In de Timmerfabriek aan de Boschstraat 9 Maastricht

TIP: combineer deze expositie met een bezoek aan The Painted Bird – dreams and nightmares of Europe, in het nabijgelegen Marres in Maastricht (t/m 13 aug 2017)