Glaspanelen in Stevenskerk Nijmegen

In mei 2023 is in de Stevenskerk Nijmegen de zogenaamde Fase West afgerond. Als onderdeel van het meerjarige Masterplan van de Stichting Stevenskerk waarin verduurzaming en herinrichting van de kerk voor een breder gebruik einddoelen zijn. Op 7 september 2023 zijn de westkapellen – die nu zijn voorzien van grote glaspanelen tot wel 10,5 bij 2,5 meter – feestelijk heropend. Eerder werd het exterieur van de kerk gerestaureerd onder leiding van Van Hoogevest Architecten.

Het kerkgebouw kent vele tijdslagen, in sommige gevallen fragmentarisch bewaard gebleven maar wel nog steeds goed herkenbaar. De bouwgeschiedenis laat zich aflezen aan de verschillende bouwstijlen in de kerk: Van het romaanse westwerk naar de late gotiek van het koor. Helaas werd juist het oudste deel van de kerk – de westzijde met toren en twee flankerende kapellen – grotendeels verwoest door het bombardement van 1944.

Kapellen

Bij de restauratie direct na de oorlog, zijn de Noorder- en Zuiderkapel afgesloten zodat daarin de kerkdiensten snel konden worden hervat. Nadat de kerkdienst weer in de kerk zelf kon worden gehouden, raakte de kapellen in de loop van de tijd buiten beeld. Met de herinrichting die nu is gerealiseerd, heeft de rijke historische gelaagdheid van de Stevenskerk nieuwe betekenis gekregen voor de stad.

Glaspuien

Waren voorheen de westkapellen visueel afgescheiden van de kerk via houten wanden, nu bevinden zijn grote glaspuien geplaatst, waardoor de ruimtelijke samenhang tussen kapellen en kerkruimte is hersteld, terwijl een breder gebruik van de kapellen, separaat van de kerk, wel mogelijk is.

De architect Van Hoogevest heeft daartoe voor iedere kapel een glaswand ontworpen die optimaal licht doorlaat en de ruimtelijke samenhang tussen kapel en kerkruimte herstelt. Het was een huzarenstuk om deze panelen in de kerk te plaatsen; onder meer omdat het grootste paneel 10,5 bij 2,5 meter is en ongeveer 2.500 kilo weegt. De glaspanelen zijn vrijwel onzichtbaar aan elkaar gehecht via slanke kitnaden en gevat in een slank stalen frame. Het onderste deel is meer gesloten gehouden, zodat in beide kapellen ook een meer besloten gebruik mogelijk is.

Materialen

De materialen messing en leer voor de deuren in de glaspanelen verwijzen naar het verleden van de kerk toen de smeden- en schoenmakersgilden hier hun altaren hadden. De nieuwe afscheiding refereert dus typologisch aan het historisch separate gebruik van de kapellen en qua materiaalgebruik aan de gilden van de late middeleeuwen. Daarmee gaat de nieuwe tijdslaag op een subtiele manier een verbinding aan met de verschillende tijdslagen uit het rijke verleden van dit unieke kerkmonument.

Het materiaal van de gesloopte wanden is hergebruikt in de nieuwe vloeren in de westkapellen, die tegelijkertijd ook van vloerverwarming is voorzien. Het werk aan de Stevenskerk Nijmegen is nog niet klaar. Er volgen nog maatregelen ter verduurzaming door toepassing van isolatieglas, vloerverwarming en isolatie van gewelven.

FOTOGRAFIE: THEA VAN DEN HEUVEL FOTOGRAFIE & VIDEO