Nieuwe stadhuis Hengelo: Twee gebouwen met één identiteit

In Hengelo is het oude stadhuis en het nieuwe stadskantoor samengevoegd tot één geheel. EGM architecten heeft het nieuwbouwdeel ontworpen en verzorgde het interieurontwerp voor de nieuw- en oudbouw. HVE Architecten heeft in samenwerking met BERNS architectuur het monumentale stadhuis gerestaureerd.

Bij de totstandkoming van het ontwerp vormden de locatie en rol van het stadhuis, samen met de kenmerken van de stad, een belangrijke inspiratiebron voor het ontwerp. Het renovatie- en nieuwbouwontwerp tonen respect voor het iconische jaren’60 Rijksmonument van architect J.F. Berghoef. In beide gebouwen keren Hengelose technieken en tradities terug. Deze aanpak maakt beide gebouwen samen tot één ensemble met typisch Hengelose uitstraling, een karakteristieke knipoog naar het verleden en hightech blik op de toekomst.

Bestaande structuur maximaal behouden

Het ontwerp voor de nieuwbouw en de renovatie door EGM architecten is vanaf het begin af aan integraal benaderd. Bijzonder aan het monumentale stadhuis is, dat het een van de weinige behouden gebouwen uit de wederopbouwperiode in Hengelo is, met een niet-modernistische, maar traditionele en Europese architectuur. Het gerestaureerde en gerenoveerde stadhuis kent een herziene functionele indeling, waarbij de bestaande structuur maximaal is behouden en, waar noodzakelijk, versterkt met enkele krachtige ingrepen. De stadshal heeft zijn oude functie als levendig centraal middelpunt terug en wordt nog meer een plek voor (culturele) evenementen en bijeenkomsten, naar het oorspronkelijke idee van Berghoef. In het monumentale pand is een nieuw trappenhuis toegevoegd dat intern de verbinding legt tussen de fietsenstalling, het bedrijfsrestaurant, de centrale stadshal en de passerelle naar het nieuwe stadskantoor.

De ruimtes voor de raadsfracties, het dubbelhoge raadscafé en het restaurant liggen op de begane grond. Op de eerste verdieping liggen vergader- en werkplekken rondom de grote hal, die via grote raampartijen uitzicht hebben op en over de stad. De tweede verdieping biedt ruimte aan de Trouwzaal, de Raadzaal en de Burgerzaal. Op derde en bovenste verdieping is de glazen lichtstraat zichtbaar teruggebracht waardoor ruimtelijke kantoren met veel daglicht ontstaan.

Passerellle die oud en nieuw verbindt

Het stadskantoor sluit aan de entreezijde aan op het stadhuis en rondom aan een doorgaande weg, winkelstraat en het plein. Op de begane grond, gericht naar het plein, bevindt zich de hoofdentree. Daar komen bezoekers binnen op het ruimtelijke publieksplein. Via de eerste verdieping is er direct toegang tot de 10 meter brede passerelle die nieuw en oud verbindt. Ambtenaren hebben toegang tot de 7 verdiepingen rondom de ruime vide. Daar liggen splitlevel kantoorvelden met flexibele (stilte)werkplekken die van twee kanten worden overgoten met daglicht. Van onder naar boven verkleuren de kantoorverdiepingen van grijs naar groen, symbolisch voor de reis van de stad – met veel contrasten, kleuren uit de staaltechniek en reuring – naar het natuurlijke buitenleven – met groen, bomen en stilte .

Hout en baksteen

Het nieuwe stadskantoor voegt zich gemakkelijk in de stedelijke omgeving. Dit is bereikt door de mix van hedendaagse productiemethoden en traditionele lokale elementen uit de staalindustrie, vakwerkboerderijen, zouttorens en streekmaterialen zoals hout en baksteen.

Duurzaamheid

Vanaf aanvang van het project speelde duurzaamheid bij alle ontwerp- en materiaalkeuzes een belangrijke rol. Hergebruik van het bestaande stadhuis levert een majeure bijdrage aan de hoge ambitie op dit vlak. Samen met hergebruik van materialen, nieuwe materialen met lage milieubelasting en de toevoeging van zonnepanelen, duurzame installaties en een slimme koppeling met het nieuwe stadskantoor is een sterk verlaagd energieverbruik bereikt. In het stadskantoor zorgt plafondverwarming en -koeling voor een aangenaam binnenklimaat. Daarbij zorgt hier de betonkernactivering (thermische activering) ervoor dat de vloer in staat is om warmte en koude te bufferen wat zorgt voor een energie-efficiënt binnenklimaat. Alle maatregelen samen besparen de gemeente ruim een half miljoen Euro op de jaarlijkse energierekening.

Circulaire economie

Passend binnen een circulaire economie is de constructie en het casco van de nieuwbouw voorbereid op een ander gebruik. Het toekomstbestendige ontwerp is daarmee klaar voor een mogelijke transformatie naar bijvoorbeeld een zelfstandig kantoor of appartementencomplex. Circulaire en duurzame oplossingen zitten in de kleine details van het interieur van beide gebouwen. Het vaste meubilair – ontvangstbalies, pantry’s en displaykasten – is ontworpen met speciale Hengelose houtverbindingen waarmee ze de- en remontabel zijn. Er is 400 m² aan gemelamineerd plaatmateriaal uit de oorspronkelijke huisvesting hergebruikt in nieuwe kasten en flexibele tussenwanden. Beide zijn bekleed met PET-vilt: akoestisch platen gemaakt van gerecyclede PET-flessen. In het PET-vilt zijn de contouren van Hengelose wijken gestanst terwijl dezelfde contouren ook in het behang zijn verwerkt. Nieuwe materialen zijn cradle-to-cradle en hebben een lage milieubelasting. Zoals het FSC-gecertificeerd inlands eiken en snelgroeiend Nederlands populierenhout. In het restaurant verzorgen lokale horeca de catering en het GFT-afval wordt verzameld tot droge compost dat naar de kinderboerderij gaat voor gebruik in de moestuin.

Het stadhuis is bereikbaar met fiets en openbaar vervoer en in de parkeergarage staan elektrische leenauto’s klaar voor medewerkers. Dagelijks komen zo’n 700 werknemers naar hun kantoor en jaarlijks zo’n 100.000 bezoekers naar de gemeentebalies.

De nieuwbouw is gerealiseerd door bouwcombinatie Van Wijnen en Trebbe en het stadhuis door Koopmans Bouwgroep, Enschede.

Fotografie: Bart van Hoek