Team Koepel District transformeert omgeving Koepelgevangenis Breda

Team Koepel District, bestaande uit DELVA, OMA EN B-architecten, zal Breda’s ooit omheinde justitiële complex Boschpoort en het iconische Koepelpanopticum transformeren tot een bezoekbare en groene plek in de stad. Het ontwerpteam komt met het project ‘Koepel District’ als winnaar uit de bus na een openbare verkoop van het Rijksvastgoedbedrijf.

Het markante koepelcomplex grenst aan het historische centrum van de Noord-Brabantse stad en beslaat een terrein van ruim drie hectare groot. Het omvat diverse monumentale gebouwen, met als blikvanger de indrukwekkende koepelgevangenis.

Koepelgevangenis

Deze is tussen 1882 en 1886 gebouwd naar een ontwerp van architect en ingenieur Johan Frederik Metzelaar. Het is een van de drie in Nederland bestaande panopticons die de door Jeremy Bentham bedachte architectuur van de bewaking belichamen. Het beschikt over 205 identieke cellen en heeft een open, cirkelvormige middenruimte zodat bewakers de hele gevangenis vanuit het midden konden overzien.

Qua constructie vallen de ijzeren spanten in de koepel op waarmee een diameter van 53 m is gerealiseerd. Deze koepel bekroont het dertig meter hoge rijksmonument. Ook een voormalige vrouwengevangenis, een poortgebouw en verschillende gerechtsgebouwen maken deel uit van het complex.

Te koop

Goed acht jaar geleden werd de ‘Penitentiaire Inrichting de Boschpoort’, definitief gesloten. Begin vorig jaar zette het Rijksvastgoedbedrijf, de vastgoedorganisatie van de Nederlandse overheid, het koepelcomplex via een strikte procedure te koop. Op basis van een enquête die door vele inwoners van Breda werd ingevuld, stelde de gemeente een nota van uitgangspunten op. Belangrijke speerpunten waren een internationaal onderscheidend karakter, een unieke identiteit, een duurzame, toekomstbestendige transformatie en een open relatie met de omliggende gebieden.

Levendige herbestemming

Team Koepel District won de aankoopprocedure en zal de komende jaren de site tot een levendige bestemming transformeren die past bij de hedendaagse dynamiek van Breda. Zij zullen het voorheen gesloten complex transformeren tot een open en doorwaadbaar gebied dat met haar diverse landschappen zal verbinden aan de Bredase binnenstad.

De kracht van project ‘Koepel District’ ligt in het behouden van het bestaande historisch erfgoed in combinatie met duurzame vernieuwing. Het project wist ook te overtuigen dankzij de visie en ontwikkelstrategie: het realiseren van een toekomstgericht en vooral toegankelijk project door een ‘dorp in de stad’ te creëren waar het mogelijk is om te wonen (in alle segmenten), verblijven, (net)werken, ideeën uit te wisselen, ontspannen, sporten, en cultuur te beleven.

Het Koepelpanopticum herbergt momenteel 380 Oekraïense vluchtelingen, wiens behoeften en privacy volledig zullen worden gerespecteerd tijdens de ontwikkeling van het project.