Terracotta zonwering

Een scherm van terracotta vlaggen, geplaatst voor de glazen gevel van een nieuw universiteitsgebouw in Australië, fungeert als dynamische zonwering. Ze matigen de warmtebelasting op de zonnige noordelijke (!) gevel, met behoud van daglichttoetreding en uitzicht vanaf de werkplekken binnen.

Het onlangs geopende gebouw van de opleiding Advanced Engineering op de campus van de Universiteit van Queensland in Brisbane is zelf ook technologisch geavanceerd. Het milieuvriendelijke gebouw is een showcase van geavanceerde constructies en materiaaltoepassingen en draagt zo bij aan het onderwijs en onderzoek dat in het gebouw plaatsvindt. Het is zo een echt interactieve leeromgeving. Het gebouwontwerp is ergonomisch en efficiënt, met innovatieve duurzame functies en gebouwmanagementtechnologie en een real-time monitoring van de structurele en klimatologische prestaties.

“De studie Advanced Engineering is in hoge mate een hands-on ervaring, dus moesten we een omgeving ontwerpen die deze fysieke benadering ondersteunt.Het gebouw stimuleert studenten om voortdurend bezig te zijn met onderzoek en praktijk en zelfs de onderzoekslaboratoria, die traditioneel aan het zicht onttrokken zijn, zijn zichtbaar voor voorbijgangers.” aldus architect Mark Loughnan van Hassell, die het gebouw in samenwerking met Richard Kirk Architect ontworpen heeft.

Open en ruime flexibele ruimtes bevorderen interactie tussen studenten, medewerkers en bezoekers en bieden een inspirerende leeromgeving. Een reeks van verbonden ruimtes zorgen voor visuele relaties tussen interne en externe gebieden, terwijl de atria van het gebouw fungeren als overgangszones die studenten, medewerkers en bezoekers bij elkaar te brengen.

Ontwerp en vorm volgen duurzaamheidsprincipes teneinde de impact van het gebouw op het milieu te minimaliseren. Het gebouwontwerp speelt in op het subtropische klimaat door de integratie van passieve duurzaamheidprincipes, die het energieverbruik verminderen, voornamelijk door toepassing van eenvoudige middelen als zonwering, natuurlijke cross-ventilatie via het atrium met behulp van bedienbare lamellen, plafondventilators en gecontroleerde daglichttoetreding.

Educatief materiaalgebruik

Materialen zijn geselecteerd op basis van hun educatieve vermogen voor de studenten met betrekking tot de eigenschappen van het materiaal en het gebruik ervan in verschillende toepassingen. Van de oudste bouwmaterialen – zoals terracotta – tot de modernste, teneinde de breedte van de bouwtechniek te presenteren.

Het gebouw wil een nieuwe norm zetten op het gebied van duurzaamheid met de toepassing van natuurlijk geventileerde gevels. In het AEB zijn verschillende gevelsystemen toegepast die inspelen op de verschillende lokale klimatologische behoeften. Met hout, staal en terracotta omlijste gevels regelen de daglichttoetreding in verschillende delen van het gebouw en maken het gebouw responsief en efficiënt. In de aula is er een gelamineerd houten gevelsysteem en dakconstructie, in het laboratorium aan de zuidkant van het gebouw vormt een stelsel van high-tech metalen leidingen de gevel, terwijl aan de zonnige noordkant de glazen gevel wordt afgeschermd door een wand van terracotta tegels. De dynamische terracotta gevel zorgt voor een optimale beschaduwing en fungeert als een toonbeeld voor een innovatieve toepassing van de traditionele bouwmaterialen. Tegelijkertijd verleent deze bijzondere gevel het gebouw een eigen karakter naar buiten toe en zorgt voor een aangename sfeer binnen door een dramatisch spel van schaduwen.

Gevelelementen uit Duitsland

De terracotta gevelelementen, een speciale op maat gemaakte versie van de tegel Longoton, zijn gemaakt bij de Duitse firma Moeding en zijn gemonteerd op verticale metalen houders. Ze matigen de warmtebelasting op de noordelijke gevel, met behoud van daglichttoetreding en uitzicht vanaf de werkplekken binnen.

Hieronder twee timelapse filmpjes van de terracotta zonwering, die de verandering van de gevel gedurende een zonnige dag goed laten zien.