Wessel de Jonge is door de gemeenteraad van Brno (Tsjechië) benoemd in de International Expert Advisory Committee die de restauratie van Villa Tugendhat gaat superviseren. Dit icoon van de Moderne Beweging is in 1930 ontworpen door van Mies van der Rohe voor textielbaron Fritz Tugendhat.
Tugendhat heeft dit juweel van interbellum functionalistische architectuur voor zijn gezin laten bouwen. De villa staat op de helling boven de stad Brno. Luidwig Mies van der Rohe heeft topmaterialen en moderne technologieën van het begin van de 20e eeuw toegepast. Het stalen frame van de villa, de ramen van vloer tot plafond, die in de grond konden wegzinken, en de slanke verchroomde pilaren die de afzonderlijke etages dragen, maken een optische integratie van interieur en exterieur mogelijk. De villa is ingericht met meubilair naar ontwerp van Mies en was uitgerust met air-conditioning, een bijzonderheid in die dagen.
Omdat alles harmonieus geproportioneerd en op elkaar afgestemd is, valt op foto’s niet op dat de villa gigantisch is: de woonkamer, annex muziek-, ontvangst- en eetkamer, heeft een vloeroppervlakte van maar liefst 280 vierkante meter. De vrijstaande wanden zijn van onyx, glas en Makassars ebbenhout en ook in de rest van het huis is niet op een dubbeltje gekeken.
Ontwerpbureau van Messerschmidt
Als de Duitsers in 1938 Tsjecho-Slowakije bezetten, vluchten Fritz en Gretel Tugendhat via Zwitserland naar Peru. De villa wordt geconfisqueerd en doet dienst als ontwerpbureau van de vliegtuigbouwer Messerschmidt. Na de capitulatie trekken de paarden van het Rode Leger erin. Later verbouwen de Tsjechen de villa tot gymzalen, met leggers in de living. Als Mies foto’s van zijn verminkte bouwwerk onder ogen krijgt, grinnikt hij: “Weet je, het ziet er helemaal niet slecht uit zo.”
Hoewel de villa zwaar beschadigd is bij bombardementen, wordt de ernstigste schade toegebracht na erkenning als nationaal erfgoed: in de jaren tachtig wordt onherstelbare schade toegebracht aan keuken, badkamer en andere ruimten bij nodeloos ingrijpende restauraties, waarbij originele materialen vervangen worden door goedkope. Een beschamend toppunt is de vervanging van de twee reusachtige, vijf meter brede ruiten in de woonruimte door aan elkaar gelijmde ruiten van tweeënhalve meter. Oorspronkelijk konden deze ruiten elektrisch in de grond verzinken, zodat binnen- en buitenruimte één werden. Sinds de restauratie werkt het mechanisme niet meer, evenals de voor die tijd ongebruikelijke vloerverwarming – Mies wilde geen radiatoren in zicht. De ooit zo glorieuze trap naar het gazon is lelijk afgebrokkeld, maar de grootste bedreiging zijn de verrotte fundamenten: de villa dreigt langzaam van de heuvel af te glijden.
Nu is de villa in het bezit van de stad Brno die het toegankelijk heeft gemaakt voor het publiek en de renovatie op zich neemt.
Schrijf je in voor de nieuwsbrief
Ontvang iedere week het laatste nieuws en informatie op het gebied van architectuur in uw mailbox.
