Cultuurhuis, Zwolle

Het Cultuurhuis maakt deel uit van het winkelcentrum van de Zwolse Vinexwijk Stadshagen en huisvest verschillende organisaties. Gemeenschappelijkheid was het credo, maar met voldoende ruimte voor onderscheid en een eigen invulling. Dit heeft zowel in het interieur als exterieur zijn uitwerking gevonden.

In het Cultuurhuis zijn de volgende organisaties ondergebracht: een dependance van de Muzerie (muziekschool en school voor kunstzinnige vorming), een peuterspeelzaal, kinderdagverblijf, tentoonstellingsruimte, wijkservicepunt en een wijkbibliotheek. Daarnaast bevat het gebouw drie commerciële ruimtes. Het liefst wilde elk van deze gebruikers een ruimte op de begane grond. Als antwoord daarop werd de plattegrond opgerekt rondom een centrale vide. Hierdoor ontstond een gebouw dat als een soort stop fungeert: smal naar het plein toe en breed naar het water dat deel uitmaakt van het ruime wijkpark. Doordat het winkelcentrum is gebouwd op een verhoogd maaiveldniveau moest in het Cultuurhuis − gelegen aan de rand van het winkelcentrum − een aanzienlijk niveauverschil worden overbrugd. Dit werd opgelost door een split-level systeem te introduceren.

Aan de buitenzijde maakt dit niveauverschil nadrukkelijk deel uit van de entree. Deze is op het laagste punt gepositioneerd ter hoogte van een wandel- en fietsbrug. Op weg naar de entree ervaar je bewust het hoogteverschil dat met de trappen van de expositieruimte − duidelijk zichtbaar achter de glazen vliesgevel − meeloopt.

Slakkenhuis
Door alle functies rond een ruime gebouwhoge vide te concentreren, ontstond een grote gemeenschappelijke ruimte met op de begane grond de gezamenlijke ontvangstbalie en pantry. De hoofdroute loopt − heel bewust − via een ruime toneel- en expositieruimte aan de rechterzijde. Brede eikenhouten trappen bieden hier expositiepodia, maar kunnen ook worden gebruikt als zitplaats bij voorstellingen. Het blanke eikenhout brengt de bezoeker vervolgens via een lange balustrade naar het trappenhuis van de vide, waar eikenhout eveneens de route aangeeft. De vide fungeert als een soort ‘slakkenhuis’ dat in een opgaande beweging alle vertrekken voor de bezoeker opent, daarbij helder aangelicht door daglicht van boven. Een bezoek aan één van de instellingen brengt je daardoor vanzelf bij de andere. Door de split-level opzet reiken de doorzichten ver, nog eens verlengd door vensters in deuren en tussenwanden.

Interne structuur zichtbaar in gevel
In de gevel is gebruik gemaakt van transparant, half transparant en gesloten glas met voor elke functie één kleur. Deze kleur is doorgezet in de plafonds van de specifieke ruimtes. Het gebouw oogt hierdoor uiterst helder. Achter de glaspanelen bevindt zich verlichting die gaat branden zodra binnen het licht uitgaat, hetgeen bijdraagt aan de overzichtelijkheid en veiligheid van het gebouw. Bij avond licht het gebouw op als een baken. In de gevel is de indeling in verschillende functies verder zichtbaar gemaakt door te variëren in het formaat glas en het materiaal van de stijlen. Dit benadrukt de structuur van het gebouw met een duidelijk herkenbare plint. De stalen vloerranden volgen de slakkenhuisroute en verbeelden de gang door het gebouw aan de buitenzijde. Het verspringende ritme van de houten kozijnstijlen benadrukt dit nog eens.

Neutrale ruimtes
De individuele ruimtes zijn open en voorzien van een neutrale gietvloer. Hierdoor is er veel ruimte voor een eigen invulling door de verschillende instellingen. De organisaties hadden invloed op de kleurkeuze van de plafonds, waarmee zij elk hun eigen sfeer konden bepalen. De ruimtes ontlenen hun ruimtelijke kwaliteit verder aan het daglicht dat rijkelijk door de grote, eveneens deels gekleurde, glasgevels naar binnen valt. Installaties en leidingen zijn in het zicht gelaten. Enerzijds noopte het budget hiertoe, anderzijds konden hierdoor de ruimtes zo hoog mogelijk worden gehouden en bleef de structuur zichtbaar.

Terrassen
Het Cultuurhuis is met zijn brede gevel aan de waterzijde sterk op de waterpartijen van het wijkpark georiënteerd. Door twee terrassen wordt het gebouw visueel verder opgerekt en lijkt het gedeeltelijk boven het water te zweven. Eén terras is in gebruik door de peuterspeelzaal die op de begane grond huist. Het kinderdagverblijf heeft op het eerste niveau bovendien de beschikking over een balkon.
Het tweede terras is bestemd voor het grand café dat hier in de toekomst moet komen. Dit café kan ook buiten de openingstijden van het Cultuurhuis functioneren, aangezien het beschikt over een zelfstandige toegang.

Bibliotheek
De bibliotheek is een van de blikvangers van het gebouw. De frisse en eigentijdse inrichting van het bureau Aequo Architecture heeft niets van het stoffige van vroegere bibliotheken. Bij de inrichting is uitgegaan van het zogenaamde winkelconcept. Alle boeken staan ingedeeld bij een van de themawinkels, zoals Lifestyle of Spanning. Elk van deze thema’s kenmerkt zich door een eigen hoek met een specifieke kleur en meubelen. Boekenkasten zijn ruim van opzet, waardoor de bezoeker door de rijen boeken heen kan kijken en de bibliotheek overzichtelijk blijft. De bibliotheek voelt aan als huiskamer en nodigt uit tot loungen. Hier móet niets, maar gaan werelden open terwijl je je kunt ontspannen.

Samen met de overige ruimtes van het Cultuurhuis levert dit een spannend en veelzijdig gebouw op dat met het grootste gemak de diversiteit aan functies verbindt in een krachtig en samenhangend geheel.

Gerelateerd

• Nieuwe Energie Leiden
• Woonark Amsterdam
• Revalidatiecentrum De Hoogstraat, Utrecht
• Meer licht in De Bron
• Kantoorgebouw Willemswerf
• Woonhuis Museumlaan 9 Enschede