Aan de Gouvernestraat in het Oude Westen van Rotterdam hebben twee jonge architecten op een lege plek tussen bestaande gebouwen hun eigen droomhuis gerealiseerd. Qua bouwhoogte en kleur metselwerk is het huis een neutrale toevoeging aan de straatwand. Toch is de gevel bijzonder: voor het eerst is hier baksteen toegepast van gerecycled bouwpuin. Ondanks de vrij gesloten voorgevel is het huis van binnen verrassend ruimtelijk en licht.
Voor ze in augustus 2016 verhuisden naar hun nieuwe huis aan de Gouvernestraat, woonde het jonge architectenpaar Nina Aalbers en Ferry in ’t Veld samen in een appartement op de Lloydpier. Na enkele jaren in deze moderne buurt aan de Maas gingen ze op zoek naar iets anders. Nina Aalbers: ‘We wilden een eigen huis ontwerpen en bouwen, het liefst met een tuintje en in het centrum. Het Oude Westen kenden we al goed en hier gingen we op zoek naar een geschikte locatie. Via het project Klein en Fijn ontdekten we deze plek.’
Klein en Fijn
Klein en Fijn is een initiatief van de gemeente Rotterdam, dat kleinschalige ontwikkelingen in de bestaande stad mogelijk maakt. Nieuwe invullingen binnen bestaande stedenbouwkundige structuur maken het mogelijk om de stad te verdichten zonder te slopen. De gemeente heeft locaties aangewezen, waar nieuwe invullingen mogelijk zijn. Aalbers vervolgt: ‘Een van die locaties is hier schuin aan de overkant, en toen we daar gingen kijken, viel ons oog op deze locatie. Dit was een gat in de straatwand, ruim 6 meter breed, met bomen en een doorgang naar een binnenterrein. We zijn direct naar loket Klein en Fijn gestapt om te vragen of we hier zouden kunnen bouwen. De grond bleek van de gemeente en het proces verliep zeer voorspoedig. Ik dacht, het duurt wel 5 jaar voor het af is, maar dat ging veel sneller. In augustus 2014 ontdekten we deze plek en twee jaar later zijn we in ons nieuwe huis getrokken. Toen was het nog niet helemaal af – en dat is het nu nog niet – maar de afbouw doen we zelf.’ De bouw startte in maart 2016 en 4,5 maand later was de aannemer klaar.
Ferry in ’t Veld: ‘Om de buurt te informeren hebben we voorafgaand aan de bouw in wijkcentrum Odeon iets verderop in de straat onze plannen gepresenteerd. Er kwamen geen bezwaren. Ook niet tijdens de bouw, toen de straat toch enkele keren afgesloten moest worden. Het leuke van zelf bouwen in een bestaande buurt is dat we hier nu al meer mensen kennen dan op ons oude adres, waar we toch jaren gewoond hebben.’
Circulaire baksteen van StoneCycling
In de gevels is een circulaire baksteen van StoneCycling toegepast, een primeur. ‘We willen duurzaam bouwen en dat ook promoten. De façade is de meest voor de hand liggende manier om duurzaamheid uit te drukken’, licht Ferry in ’t Veld de keuze toe. De keuze viel op de Caramel, een zachtbeige steen. De steen heeft een lichtere binnenkant met opvallende spikkels. ‘Onze metselaar vond het een goede stevige steen, wanneer je hem doormidden tikt, valt hij niet in kleine stukken uiteen. We hebben een kettingverband gekozen met verticale lijnen van halve stenen. Bovenin de gevels zijn die stenen verdiept, als een soort kroonlijst,’ vult Aalbers aan (foto 3 en 4). 26% van het toegepaste steenachtige materiaal in het huis bestaat uit circulaire baksteen.
Straatbeeld
In de Gouvernestraat zijn veel werkplaatsen op de begane grond met dubbele deuren, vertelt In ’t Veld, ‘Onze brede houten voordeur sluit hierop aan. Toch is het maar schijn: het draaiende deel is 1,2 meter breed, achter het rechterdeel zit de muur. We hebben het zo ontworpen omdat het goed past in onze gevel en in het straatbeeld.’ (foto 1 en 6) In het aanvankelijke plan zaten ook vensters in de rechter deel van de voorgevel. Er zijn heel wat modellen gemaakt voor de uiteindelijke keuze werd gemaakt, de maquettes staan nog in de eetkeuken. (foto 10) In de voorgevel zit nu een groot venster met zowel een badkamerraam (foto 14) op de eerste verdieping als een groot raam op de tweede verdieping (foto 11). Ertussen zit een plantenbak, die ze met een handdouche water geven. ‘Door de benodigde stabiliteitswand bleek het niet mogelijk om ook rechts in de voorgevel vensters te maken. Bovendien, er komt nu ook ruim voldoende daglicht in huis.’
In de zijgevel, die grenst aan een twee meter breed pad naar de binnenplaats, zitten vensters, en de achtergevel, waar ze een kleine tuin hebben, bestaat uit grote vensters. ‘Van de reststenen van de gevels maken we nog een terras in de tuin.’ (foto 5)
Open plattegronden
Elke verdieping is één open ruimte van 4 x 8 meter, met uitzondering van de sanitaire ruimten op de 1e en 3e verdieping. Het gebruik is zo uitwisselbaar. Nu is de ruime eetkeuken op de begane grond, de werkruimte op de 1e verdieping, de woonkamer op de 2e en de slaapkamer met dakterras op de 3e verdieping (zie doorsnede en plattegronden).
In ’t Veld: ‘We hebben de trappen in de hoek van het huis geplaatst, om een zo groot mogelijke open ruimte over te houden op elke verdieping. Bij de grote vensters aan de achterzijde hebben we wel vast rekening gehouden met eventueel later te plaatsen tussenwandjes.’
Zitbalk
Op de begane grond ligt de funderingsbalk bovenop de vloer, en is zo een rand om op te zitten. Hierdoor heeft de begane grond een riante hoogte van 3,15 m (foto 7). Aalbers: ‘Mijn favoriete plek is bij het zijraam aan de keukentafel. De IKEA keukenkastjes hebben we 4x zwart gelakt en als knopje hebben we een eenvoudig ronde gaatjes erin gemaakt. Er is geen toilet op de begane grond, wel op de verdieping. Aan de voorzijde hebben we een podium met luiken gemaakt naar een bergruimte eronder. Als traptreden liggen er losse dikke houten balken, bij voorkeur niet helemaal recht!’ (foto 8) ‘De betonnen stabiliteitswanden en vloeren hebben we in het zicht gelaten, zo is de draagstructuur leesbaar. De vloeren zijn gevlinderd. De overige wanden zijn wit gestuct, dat is heel netjes gedaan, zonder spatten op vloer of plafond.’ vult Ferry in ’t Veld aan.
Bureau aan huis
Ferry in ’t Veld heeft bij diverse architecten gewerkt en werkt nu full time voor zijn eigen bureau, architectuurMAKEN, dat hij in 2012 oprichtte. De eerste verdieping is ingericht als werkruimte met twee werkplekken, in januari 2017 start een medewerker bij het bureau. Nina Aalbers werkt bij architectenbureau Groosman. De afgelopen 2 jaar hebben Aalbers en In ’t Veld (foto 12) samen gewerkt aan hun huis, ‘een intensief en waardevol leerproces’.
Dit artikel is geschreven door Jacqueline Knudsen en gepubliceerd in ArchitectuurNL 01 2017