‘We hebben een leuk opknappertje gezien. Echt iets voor jullie,’ mailde een familielid in 2012 aan architect Silvester van Veldhoven en zijn partner Marian van Leeuwen. Dat opknappertje was de IJsselstroom, een oude en vervallen stoomwasserij in de uiterwaarden van de IJssel tegenover Zutphen. Drie jaar verder is het complex met veel respect voor historie en omgeving door het tweetal omgetoverd tot een bijzondere woon-, werk- en ontmoetingsplek.
1.Van Veldhoven in zijn werkruimte op de droogzolder. ‘De spanten waren zó doorgezakt, dat je er niet onderdoor kon. Het sheddak is daarom 40 cm opgetrokken en voorzien van dubbelglas.’ Nieuwe, horizontale ramen in slanke profielen geven een magnifiek uitzicht over de IJssel. De houten balken verkeren nog in oorspronkelijke staat, evenals de circulatieopeningen met afsluitbare luiken bovenin de buitenmuur.
2. ‘De indeling is organisch ontstaan,’ zegt Van Veldhoven. ‘Vanwege de vele ramen, was wonen aan de kop het meest aantrekkelijk. De lage droogzolder aan de noordzijde bleek ideaal als werkruimte en de wasserij op de begane grond leende zich goed voor kleinschalige bijeenkomsten. In het voormalige stookhok kwam een B&B, een uitdrukkelijke wens van Marian.’
3. De IJsselstroom is gebouwd in 1911. Het witgepleisterde gebouw met drie rijen sheddaken en een gemetselde fabrieksschoorsteen vormt een markant punt langs de IJssel. Na jaren van verval werd het gebouw in 2009 tot gemeentelijk monument verklaard. ‘De eigenaar wilde er vanaf. Wij waren enthousiast, maar de financiële haalbaarheid van de restauratie en renovatie was een probleem. Met een goed doordacht plan en steun van het Nationaal Restauratie Fonds, de Gemeente Zutphen en Provincie Gelderland, kregen we de koop rond.’
4. Het woonhuis is grotendeels intact gebleven. Om een grote woonkeuken te kunnen realiseren, is een deel van de gang en het stookhok bij de keuken getrokken. Het kookeiland in het midden heeft een betonnen werkblad met uitschuifbare plank voor extra werkruimte.
5. De en-suitedeuren naar de zitkamer zijn hersteld en met lijnolieverf in de originele kleur teruggebracht. De gestukte wanden zijn afgewerkt met kalkverf. ‘We hebben heel veel spullen weggedaan of opgeslagen, maar de iroko boomstamtafel en de hoekbank van Lintelo komen nog uit ons vorige huis in Almere. Beiden zijn ingekort en passend gemaakt.’
6. De houten vloerbalken bleken verrot en zijn vervangen door beton met een grijze gietvloer. ‘Bij de voorbereiding van de betonstort kwam in de zitkamer een oude schouw te voorschijn. We vonden die lagen en oorspronkelijke kleuren zo mooi in het interieur passen, dat we het restant hebben laten zitten.’
7. De treden en leuning van de trap naar de eerste verdieping zijn schoongemaakt en verder zo gelaten. De vier oude verflagen komen goed uit tegen de lichtblauw gekalkte muren.
8. De twee slaapkamers boven het woonhuis zijn in gebruik als master bedroom en ‘walk-around closet’. Hiervoor is aan twee kanten een doorgang in de tussenwand gemaakt. De ruimte is sober ingericht in aardetinten. Hoge ramen geven een indrukwekkend zicht over de IJssel en uiterwaarden.
8. De twee slaapkamers boven het woonhuis zijn in gebruik als master bedroom en ‘walk-around closet’. Hiervoor is aan twee kanten een doorgang in de tussenwand gemaakt. De ruimte is sober ingericht in aardetinten. Hoge ramen geven een indrukwekkend zicht over de IJssel en uiterwaarden.
9. Onder de eerste rij sheddaken zijn een gastenkamer, badkamer en wasmachineruimte. De badkamer heeft een custom made betonnen wastafel en de wanden zijn afgewerkt met een leemkleurige Stuc Deco plus waterdichte coating. Op de vloer liggen grijze leistenen. ‘Simpele en doeltreffende materialen die het industriële karakter van het gebouw terugbrengen en bewaren.’
10. Op de plek van het voormalige kantoor en het stookhok is de B&B. De ruimte bestaat uit een tweepersoonsslaapkamer met inloopdouche en een aparte keuken met granito aanrechtblad. Alles ademt dezelfde verstilde, sobere sfeer als in het woonhuis.
11. De oude wasserij doet dienst als conferentieruimte met een moderne tuinkamer op de plek van een oude garage. De antieke, houten bank bij de houtkachel is een gezellig zithoekje voor de gasten. ‘Met de verhuur van de wasserij en het gastenverblijf hebben we het tekort in onze restauratiebegroting deels kunnen dekken. Terwijl we zelf nog in een oude caravan op het terrein woonden, ontvingen we al gasten.’
12. De nieuwe IJsselkamerkamer is uitgevoerd als een stalen doos. In de zichtlijnen op de IJssel zit een kolomloze hoekschuifpui. ‘Zo kunnen geuren, kolomloze hoekschuifpui. ‘Zo kunnen geuren, kleuren en geluiden van buiten ongehinderd binnenkomen.’
13. Vanuit de droogzolder boven de wasserij runnen Van Veldhoven en Van Leeuwen ieder hun eigen bedrijf. Aan de noordzijde is een schuifpui die toegang biedt tot het dakterras op de stalen uitbouw. ‘Een heerlijke plek om ’s avonds van de zonsondergang te genieten. Het geld voor de houten vlonder moeten we nog verdienen.’
14. De wasserij wordt gekenmerkt door stalen steunbalken met klinknagels. ‘In WOII is hier flink gevochten. De oorlogsschade is nog steeds op de steunbalken te zien.’ De grote vergadertafel is een eigen ontwerp. Onderaan de poten liet Van Veldhoven een ‘IJ’ uitzagen, waardoor de metalen tafel er toch rank uitziet.
Tekst: Emy Vesseur
Fotografie: Martin Wengelaar
Dit artikel is gepubliceerd in ArchitectuurNL nummer 6 van 2015
Gerelateerd
Gered door de crisis- Tweede leven voor kantoorgebouw De Walvis
- Renovatie gemeentehuis Putten door Korfker Architecten
- Genomineerden Geurt Brinkgreve Bokaal bekend
- Deus ex machina
- Eigentijdse villa G-House
