La Grande Cour Amsterdam

Het voormalige rangeerterrein op het Westerdokseiland heeft plaats gemaakt voor een modern stedelijk landschap met een hoge bebouwingsdichtheid en een combinatie aan functies. Het eiland maakt deel uit van de Zuidelijke IJ-oever en vormt de verbinding tussen de noordelijk gelegen Silodam en het Stationseiland in het zuiden. Het is een opvallende locatie die grenst aan het weidse water van het IJ en slechts door het spoor gescheiden wordt van de historische binnenstad. Het merendeel van de vereiste 900 woningen wordt ondergebracht in vier bouwblokken. La Grande Cour, het meest zuidelijk gelegen project, is het resultaat van de samenwerking tussen drie architectenbureaus en is inmiddels grotendeels bewoond.

Meyer en Van Schooten tekende voor de stedenbouwkundige opzet van La Grande Cour en voerde de supervisie. Er is gebruik gemaakt van de maximale hoogte aan de dijkzijde. Om het overvolle programma kwijt te kunnen, is aan elk van de drie binnenhoven een woontoren toegevoegd, die uit het complex oprijst en over de straatwanden heen knikt. Door het materiaalgebruik en de afwisseling van verticale volumes sluit de nieuwbouw aan bij de compact bebouwde binnenstad met smalle bakstenen herenhuizen, en door de afmetingen bij de industriële relicten en werkgebouwen op de westelijke eilanden. De bebouwing krijgt hierdoor als het ware twee gezichten. La Grande Cour heeft bij de eerste aanblik een eenduidig uiterlijk doordat rondom dezelfde donkere baksteen is gebruikt. De verschillende gezichten worden vooral bepaald door de geleding van gevels. Het complex heeft aan de oostzijde een doorlopende gevelwand met inpandige loggia’s waardoor het oogt als een robuust, gesloten bouwblok dat zich kan meten met de weidsheid van het IJ. Aangezien het gebouw de footprint volgt van het rangeerterrein, is deze gevel licht geknikt.

De westelijke gevel kijkt uit over Westerdok met zijn woonboten en de op een steenworp afstand gelegen Prinsengracht. Hier zijn houten balkons aan de gevel bevestigd met metalen trekstangen die refereren aan het havenkarakter. Deze zijde heeft een meer verticale geleding die deels is te danken aan de raamindeling, maar evenzeer wordt bepaald door de afwisseling in de hoogte. De zeven verdiepingen tellende gevelwand wordt op twee plaatsen onderbroken door lagere delen met slechts drie verdiepingen, die de beschouwer een kijkje bieden in het interieur van het complex.

De hand van de meester
De grote gemene deler van de verschillende blokken is de semi-openbare binnenruimte, die een complexe stedelijke binnenwereld herbergt. Elk bureau mocht een deel van het complex met binnenhof en toren ontwerpen. Ondanks uniforme schil van het bouwblok is het handschrift van de verschillende bureaus goed te herkennen. Het kenmerkende element van Meyer en Van Schooten, in het meest zuidelijke deel van het complex, zijn de verspringende glasvlakken in de vensters. Diepliggende ramen, gevat in antraciet grijze sponningen, worden afgewisseld met glasvlakken in de gevelwand. Het door de Architekten Cie. ontworpen middendeel heeft betonnen randen om en tussen de brede vensters. Heren 5 paste in het noordelijke deel hoge vensters toe met goudkleurige sponningen en een Frans balkon. Ook in de gevelbehandeling van de torens kunnen de drie architectenbureaus worden onderscheiden. Meyer en Van Schooten paste door en door grijs gekleurde cementvezelplaten toe met een smal horizontaal metaalprofiel. Op de toren en de gevels in de cour van de Architekten Cie zijn aluminium platen toegepast. De ramen in deze gevels worden afgewisseld door Trespa panelen. Heren 5 hebben een speciaal vervaardigde, glanzend blauw geglazuurde baksteen gebruikt voor het metselwerk van de gevels, dat in de toren is voorzien van verticale, verdiepte groeven.

Verborgen stedelijk interieur
In de afzonderlijke binnenhoven wordt de identiteit van de verschillende bureaus pas goed duidelijk. Via drie verdiept liggende entrees tussen de bedrijfruimten in de plint aan de havenzijden en twee entrees aan de IJ-zijde kan het verborgen interieur van La Grande Cour worden betreden. Het aan de buitenzijde nauwelijks waarneembare hoogteverschil tussen de havenkant en de dijk langs het IJ wordt in de hoven overbrugd. De cour van Meyer en Van Schooten loopt langzaam op en is opgedeeld in strakke vakken met een geometrische belijning die parallel loopt aan de zuidelijke gevel. De gevelplaten zijn lichtgrijs getint en ook de bestrating is licht gehouden. Een grote opening in de zuidelijke gevelwand moet voor voldoende daglichttoetreding zorgen, evenals de glazen wanden in de entreepartij. De galerijen zijn om diezelfde reden met van boven tot onder doorlopende banen gaas afgezet. Ze vormen een visuele sluier die rommeligheid op de galerij aan het oog kan onttrekken, terwijl ze onder een schuine invalshoek juist zeer transparant zijn. De banen worden afgewisseld met een glazen borstwering.

De sfeer in de cour van de Architekten Cie. wordt bepaald door de oranje bouncy-ground vloer. Deze veerkrachtige speelplaatsvloer geeft zelfs op de meest regenachtige dag een vrolijk schijnsel op de aluminium gevels. De oranje vlakken worden doorsneden door een slingerend pad van houten vlonders, die aan de havenzijde aflopen in een tribuneachtige trap. In het hof van Heren 5 wordt het hoogteverschil trapsgewijs overbrugd. Langgerekte witte bloembakken en bankjes scheiden het betegelde middenpad van de houten vlonders langs de deuren. Het goud van de sponningen heeft hier plaats gemaakt voor wit en grijs.

Binnenste buitenruimte
Vanuit de hoven worden de woningen door verschillende trappenhuizen en galerijen ontsloten. Het woningaanbod varieert van sociale huur, vrije huur en koopwoningen tot enkele penthouses in een mix die van te voren door de gemeente is opgelegd. Bijna alle woningen hebben toegang tot een buitenruimte, hetzij in de vorm van een eigen balkon, inpandige loggia of dakterras of op een van de drie openbaar toegankelijke terrassen. Het spel van verticale, horizontale en doorbroken bouwdelen die worden afgewisseld met transparant en gemetselde balkons, loggia´s en galerijen biedt verrassende zichtassen in een stedelijk landschap en intieme inkijkjes in de collectieve ruimte.

Gerelateerd

• Kantoor Stichting AAP Almere
• Flexibele toiletindeling Ziggo Dome
• De Zevenster Amsterdam
• Slanke Waterstadtorens in Wijnhavenkwartier
• Contrastrijk materiaalgebruik in Hage Hoek
• Brede school Het Meervoud