Het nieuwe ouderencentrum in Thorn valt nauwelijks op in het witte stadje. Natuurlijk omdat het wit is, maar vooral omdat het een tijdloze architectuur is, die op natuurlijke wijze aansluit op de omgeving. In het interieur voert wit eveneens de boventoon, maar er plaats is voor accenten. Het hele complex is een toonbeeld van een goede samenwerking tussen verschillende disciplines tijdens het ontwerpproces.
Nieuwbouw in Thorn is geen sinecure, naast Welstand moet elk project ook door Monumentenzorg bekeken worden vanwege de status van beschermd stadsgezicht. En natuurlijk kijkt de hele bevolking over de schouders van de architect mee. Maar het bestaande bejaardenhuis voldeed niet meer aan de huidige eisen en verbouwen bleek geen mogelijkheid. Vervangende nieuwbouw was de enige oplossing en die kwam er ook, al duurde het hele proces zeven jaar.
Toen architect Maarten Otten in 1998 het complex bezocht trof hij een brij van gebouwen en gebouwtjes aan. Naast het bejaardentehuis waren er in de loop der jaren ook diverse aanleunwoningen bijgekomen. Om orde in de chaos te scheppen stelde hij een kader voor waarbinnen nieuwbouw en bestaande bebouwing in combinatie met de diverse buitenruimten meer tot een geheel zouden worden gevormd. Tevens schakelde hij een landschapsarchitect, binnenhuisarchitect en een lichtarchitect in om tot een meer integrale ontwerpopdracht te komen.
Deze eenheid kreeg gestalte in de vorm van schilderachtige hoven tussen de diverse gebouwonderdelen, een parkachtig parkeerterrein aan de voorzijde van het complex met geïntegreerde hokken voor fietsen en containers. Aan de Maaszijde is het uitzicht verbeterd door een aantal bomen op het terrein te rooien en is er een groot houten terras in de vorm van een vlonder gekomen.
Witte accenten
Centraal hiertussen staat de nieuwbouw, zoals gezegd een tijdloos gebouw. Het is wit gestuct en niet wit gekeimd zoals de aanleunwoningen vanwege de schaalsprong. Dilatatievoegen zouden bij het grote gebouw te nadrukkelijk aanwezig zijn en het beeld verstoren.
De begane grondgevel is op verschillende plaatsen teruggelegd waardoor het gebouw van vier verdiepingen minder hoog lijkt dan het in werkelijkheid is. Binnen de zo ontstane omkaderde buitenruimten zijn aan hof- en Maaszijde bescheiden kleuraccenten aangebracht, de enige kleur aan het exterieur. De techniek op het dak is zover mogelijk teruggelegd en valt nauwelijks te zien. Op de vier hoeken van het gebouw zijn vormaccenten aangebracht, waardoor de hoeken een torenachtige uitstraling krijgen.
Bij de hoofdingang moest een voorziening komen om droog vanuit taxi of busje in het gebouw te komen. In plaats van een luifel, die afbreuk zou doen aan de compositie van het gebouw, heeft de architect gekozen voor een, wat hij noemt, Oscar Niemeyer-achtig sculpturaal object.
Binnenlandschap
In tegenstelling tot het sobere, vooral witte, exterieur is het binnen uitbundiger. Hier is de samenwerking met interieur-, licht- en landschapsarchitect duidelijk waarneembaar.
Het gebouw is opgetrokken rond een groot atrium dat wit gestuct is en voorzien van houten accenten. De bovenkant van de balustrades zijn afgewerkt met donker hout en er is een donker accent op de hoogte van de eerste verdiepingsvloer. Het glazen dak boven het atrium wordt gedragen door een lichtgekleurde, overgedimensioneerde houtconstructie.
Op de begane grond heeft het atrium een open verbinding met twee van de zijgevels, waardoor ruimte is ontstaan voor enerzijds een recreatieruimte met biljart en internetcafé en anderzijds het restaurant. Deze zijn bewust niet in het atrium gesitueerd om zo een balans te krijgen tussen de openheid van het atrium als binnentuin en de geborgenheid van de aangrenzende ruimten met een plafond.
Het atrium is ingericht als wintertuin, compleet met struiken, bomen, vijvers met goudvissen en terrasmeubilair. In een hoek van het atrium is de transparante lift te vinden. De aangrenzende ruimten zijn ingericht als binnenruimte met speciaal geselecteerd en ontworpen meubilair. De uitgiftebalie van het restaurant heeft enigszins de uitstraling van een café gekregen.
Kloostergang
Alle verpleeg- en verzorgingskamers zijn aan de buitengevel gelegen met een ontsluiting aan de kant van het atrium. Op elke verdieping loopt een gang rondom het atrium als een soort kloostergang. Van hieraf heeft iedereen zicht op het atrium. Gemeenschappelijke woonkamers zijn op de verpleegafdeling (1e verdieping) te vinden in de buitenhoeken van het gebouw (torentjes) of liggen aan het atrium, waarbij de kloostergang hier even wijkt van het atrium.
De gemeenschappelijke ruimten hebben een kleurstelling, materiaalkeuze en afwerking die, samen met het atrium, het gebouw een mediterrane uitstraling geven. Het geeft de bewoners een gevoel van vakantie in eigen huis, aldus Maarten Otten.
Omkeerbaar bouwen
Tijdens het ontwerpproces zijn de plattegronden van de verzorgingskamers een aantal malen aangepast door veranderende eisen. In eerste instantie was het woonoppervlak 30 m², uiteindelijk is dat 45 m² geworden. De verpleegkamers zijn half zo breed als de verzorgingskamers, waardoor van buitenaf aan de gevel niet te zien is wat waar zit.
De constructieve opzet bestaat uit dragende gevels en niet-dragende scheidingswanden tussen verpleeg- en verzorgingskamers onderling. Het is dus mogelijk om in de toekomst het ene type te veranderen in het andere door het plaatsen of weghalen van scheidingswanden. Ook het combineren tot nog grotere inleunwoningen behoort tot de mogelijkheden.
Gerelateerd
Tags:
premium