The American Book Center, Amsterdam

The American Book Center, een boekhandel met bijna uitsluitend Engelstalige boeken en tijdschriften, verruilde na 34 jaar de winkel in de Kalverstraat voor een pand aan het Spui. Een winkel met minder vloeroppervlakte, maar wel in een passender omgeving: naast Atheneum boekhandel, vlakbij de Kinderboekwinkel en tegenover de wekelijkse boekenmarkt. De noodzakelijke renovatie van de fundamenten vormde aanleiding om het hele gebouw te renoveren. ADP Architecten greep drastisch in om de ‘tsunami aan boeken’ toch overzichtelijk te kunnen uitstallen.

Het van buiten wit gestucte pand aan het Spui 12 was tot nog toe vooral bekend bij muziekliefhebbers. Sinds de jaren dertig van de vorige eeuw waren er muziekhandels op dit adres gehuisvest. Eerst was dat muziekhandel Bender, de laatste 10 jaar verkocht pianohandel Ypma – bekend van het onderhoud van de vleugels van het Concertgebouw – er instrumenten.

Aan het interieur was tientallen jaren weinig gebeurd: een begane grond en twee verdiepingen, voorzien van oude houten parketvloeren. Die bleken helaas niet geschikt voor hergebruik vanwege de slechte kwaliteit en lelijke reparaties. Er was nog een ander probleem: het soortelijk gewicht van boeken. Een vleugel weegt weliswaar ook snel 500 kilo, maar dat gewicht is verspreid over een vloeroppervlakte van zo’n vier vierkante meter, en het instrument zelf steunt bovendien op drie punten. Boeken wegen al snel 700 kilo per strekkende meter kast (verdiepingshoog), en berekeningen maakten duidelijk dat de handelswaar van de American Book Center absoluut niet op de bestaande balkenlaag kon steunen. Het pand werd goeddeels van binnen leeg gehaald, alleen de gevels konden blijven staan, een flinke tegenvaller in tijd en geld. Een nieuwe stalen hoofddraagconstructie werd gebouwd, waarbij ook extra, met staal verstijfde balken parallel langs de wanden werden geplaatst om al het gewicht te kunnen dragen.
Er was ook nog een meevaller: de verwijdering van een verlaagd plafond op de tweede etage legde een prachtige kapconstructie bloot. Er was zoveel ruimte verborgen, dat er een extra verdieping kon worden gemaakt: op de sfeervolle zolder is nu het kantoor gehuisvest.

Canadese archiefkasten
De American Book Center houdt zich absoluut niet aan de bestaande marketingwetten van etaleren en klanten verleiden: de winkel en de etalage staan gewoon propvol. Door het plaatsen van een nieuwe, gebogen boekenwand in het midden van de ruimte, wordt de klant als het ware de winkel in ‘gezogen’. Als vanzelf loop je eerst de trap, en vervolgens de hellingbaan op, en werkelijk overal om je heen bevinden zich boeken. Die zijn ondergebracht in antracietgrijze metalen archiefkasten: een systeem dat uit Canada afkomstig is en daar wordt gebruikt in bibliotheken en universiteiten. Functioneel, oersterk en flexibel: werkelijk elke maat boek kan er in worden gezet, omdat de plankhoogte verstelbaar is.

Natuurlijke uitstraling
Eigenaar Lynn Kaplanian-Buller van de American Book Center had een paar aanvullende wensen voor het interieur: ze wilde graag dat de winkel een ‘natuurlijk karakter’ uitstraalde, een wens die wellicht te maken heeft met haar geboortestreek, Minnesota. Naast een bamboe vloer kozen de architecten daarom voor een bijzondere doorvalbeveiliging. Ze plaatsten transparante kunststof panelen waarin gras is mee gegoten. Elk paneel is uniek. En het meest in het oog springend is een gigantische boom die midden in de winkel lijkt te staan, en onderdeel is van de hoofddraagconstructie. Het gevaarte werd deels leeggehaald en om een stalen kolom gezet. Symbool voor de groei van de winkel, de kracht van de natuur, stevigheid.
Eén ruimte in de winkel springt eruit, de zogeheten White Room. Een gedeelte dat aan de voorkant aan het Spui grenst, en waar prachtig daglicht naar binnen valt. Er ligt nu een witte gietvloer, er staat een witte toonbank en hier bevindt zich de collectie gezondheid, psychologie en de meer filosofisch getinte collectie. Een oase van rust in deze boeken-tsunami.

Gerelateerd

• Urban villa’s Thiemsland Hengelo
• De Wereld op Zuid, Rotterdam
• Clubgebouw duurzaam in hout
• CP Parenterals, Oss
• Cepezed geeft ESIC de ruimte
• Transformatie klooster tot Gezondheidscentrum