Verbouwing en uitbreiding woonhuis Hem

Opdrachtgevers Jaap en Ineke Janssen bewonen al 17 jaar een vrijstaande woning in Hem (NH), gebouwd eind jaren ’60. Hun aanvankelijke plan om de keuken te verplaatsen heeft uiteindelijk geresulteerd in een totale herdefinitie van de interne organisatie, een uitbreiding en modernisering van de begane grondverdieping, die nu een grote ruimtelijkheid, helderheid en rust uitstraalt.

In de bestaande toestand werden de hokkerige indeling en de geringe relatie tussen de woonkamer en de achtertuin als belangrijkste tekortkomingen ervaren door de bewoners.
Na een beperkte ingreep in de eerste ontwerpen, werd het eisenpakket uitgebreid met een nieuwe badkamer, een open haard en veel vaste kastruimte. De uitstraling moest robuust en minimalistisch zijn, met gebruik van natuurlijke materialen. Om aan al die wensen te voldoen werd besloten tot een integrale modernisering van de begane grond en een uitbreiding aan de achterzijde van de woning.

Het Plastische Getal
Door het bijplaatsen van een aanbouw aan de tuinkant en het doorbreken van de voormalige gevelopeningen ontstaat een grote ruimtelijkheid. De uitbreiding is door de jonge architecten Alex Jager en Rogier Janssen ontworpen aan de hand van het Plastische Stelsel. Dit stelsel, gebaseerd op het Plastische Getal van Dom Hans van der Laan, bestaat uit een aantal samenhangende reeksen, waardoor verschillende maten in verhouding met elkaar kunnen worden gebracht. Uitgangspunt voor de basisreeks is de kleinste maat van de ruimte, de verdiepingshoogte (2600mm). Hiervan zijn grotere en kleinere maten afgeleid. De uitbreiding en de overgangszone naar de bestaande woning zijn geproportioneerd volgens deze basisreeks. Het interieur is vormgegeven volgens een kleinere orde van grootte. Op deze manier ontstaat een samenhang en harmonie die duidelijk voelbaar is.

Wonen aan de tuin
In de uitbreiding is de living gesitueerd met kookeiland. De vloer van Padoekhout heeft een warme roodbruine tint. In het zitgedeelte is een open haard opgenomen. Een venster met dezelfde afmetingen als de haardopening is als een echo in de wand er tegenover geplaatst. Door verdiepingshoge glasvlakken over de volle breedte is de leefruimte sterk op de tuin georiënteerd.
Vanaf de buitenzijde is de belijning van het zinken kader rond de houten pui zeer slank. Dit is mogelijk gemaakt door de plafonds van de uitbouw bij de vensters te laten verjongen. Deze verjonging kan tegelijkertijd gebruikt worden om zonwering of rolgordijnen uit het zicht te laten verdwijnen, indien ze niet zijn neergelaten. Deze voorkeur voor een strakke minimalistische detaillering kenmerkt het gehele ontwerp.

Drie blokken en een corridor
De bestaande woning is grotendeels gestript. Diverse functies zijn ondergebracht in drie blokken afgewerkt met leemstuc, die contrasteren met de glanzende gietvloer, die in de hele bestaande woning is aangebracht. Door een verdiepte plint aan de boven- en onderzijde van de gestucte vlakken, lijken de blokken los in de ruimte te staan. De zone grenzend aan de nieuwbouw is geheel ontdaan van tussenwanden en vormt zo een lange corridor. Aan een uiteinde van de corridor is een doorgang naar de slaapkamer, het andere uiteinde geeft toegang tot de garage. In het midden van de corridor geeft een grote taatsdeur toegang tot de hal, waarin zich het derde geleemstucte blok bevindt, dat zowel aan de halzijde als in de slaapkamer metalen kasten herbergt. Door de ruime wandopeningen naar de uitbreiding maakt de corridor in ruimtelijke zin onderdeel uit van de nieuwe leefruimte. In de materialisatie hoort de corridor bij de bestaande woning.

Hal, studeerkamer en slaapkamer
Door vermindering van het aantal deuren is de hal veel rustiger geworden. Door samenvoeging van twee kamers is aan de voorzijde een ruime studeerkamer ontstaan, met in het corridorblok een inloopboekenkast. Aan de andere kant aan de voorzijde is de slaapkamer, die aan twee zijden vaste kasten heeft in de geleemstucte blokken en een toegang tot de nieuwe badkamer met sauna, die, hoewel midden in de woning gelegen, toch in ruime mate van daglicht wordt voorzien via een venster in de zuidwand, dat op dezelfde plaats is aangebracht als een venster in de zuidgevel. Alle wanden en plafonds zijn witgestuct, met uitzondering van de drie eerder genoemde blokken.

Keukenblok en kastenwand
De architectonische ingreep van JagerJanssen resulteerde in een abstracte en strenge ruimtelijke structuur. Deze structuur nodigde uit tot een frivolere invulling. Meubelmaker Wouter Roeterink heeft in samenspraak met JagerJanssen en opdrachtgevers het keukenmeubel, de kastenwand en de taatsdeur ontworpen, objecten met een eigen identiteit, die zich naadloos voegen in het architectonisch geheel. Wouter bouwt free-style met pallets als basismateriaal. Het ontwerp is proefsgewijs gebouwd in plaats van getekend. Vervolgens is het object in definitieve vorm uitgevoerd aan de hand van de 1:1 maquette. De geometrische vorm en het lijnenspel van de pallets zijn in het nieuwe keukenmeubel doorgevoerd en hebben een strak grafisch resultaat opgeleverd. De vormgeving van het wandmeubel in de corridor, waarin eveneens verlichting en keukenapparatuur is opgenomen, sluit aan op het keukenmeubel.

ArchitectuurNL 09 2006

Gerelateerd

• Liefde voor harmonie
• Goddelijke meubels van Hans van der Laan
• Uitbreiding woonhuis, relatie met eindeloosheid
• De tuin in – architectonische aanbouwen

Tags: JagerJanssen, Plastische Stelsel, Rogier Janssen