West 8 maakt update van Cuypers

West 8 maakt update van Cuypers

Project
Door: Petra Starink | 28-02-2012

Een nooit uitgevoerd ontwerp voor een bierhuisje van architect Pierre Cuypers, gezien op een grote overzichtstentoonstelling in het NAi, inspireerde West 8 tot het restaurantpaviljoen in de Utrechtse Vinexwijk Leidsche Rijn. Inmiddels al uitgegroeid tot hotspot, maakt parkrestaurant Anafora het Máximapark tot een echt grotestadspark. Cuypers’ werk kan een update blijkbaar goed aan.

Het is inmiddels bijna 15 jaar geleden dat Bureau West 8 de ontwerpprijsvraag won voor een groot stadspark in Leidsche Rijn. In dat jaar (1997) was de eerste van de 35.000 woningen die het nieuwe stadsdeel ten westen van Utrecht uiteindelijk zal tellen, nog niet eens opgeleverd. Leidsche Rijn was in die tijd vooral een bouwput en grotendeels nog landelijk gebied. Veel verspreid staande boerderijen, veel boomgaarden en dijkjes: de rand van het Groene Hart.

West 8 koos er bij de inzending voor de prijsvraag destijds voor om de relatie met het oorspronkelijke landschap intact te laten, de historie zichtbaar te laten en vooral nieuwe contouren aan te brengen, op diverse niveaus. De 300 hectare van wat in eerste instantie Leidsche Rijnpark, maar nu officieel het Máximapark heet, werden op verschillende niveaus begrensd.

De belangrijkste grens is het Jac. P. Thijsselint, een bijna tien kilometer lange smalle asfaltstrook om het park, een ideale route voor joggers, fietsers en skaters. Daarbinnen bevindt zich de ecologische zône. Door bestaande elementen als bijvoorbeeld sportvelden binnen het park te situeren, lukte het om zo’n grote groene ruimte in de wijk te creëren. Het Máximapark heeft de afmetingen van de historische binnenstad van Utrecht, er wordt bijvoorbeeld ook veel paard gereden.

Projectgegevens

ArchitectenbureauWest 8
ProjectarchitectGaspard Estourgie
ProjectteamAdriaan Geuze, Gaspard Estourgie, Pieter Hoen, Ronald van Nugteren
OpdrachtgeverHappy Megally / De Binnenhof Beheermaatschappij
HoofdaannemerHeilijgers
BinnenhuisarchitectHopman en Kersten, Utrecht
Adviseur constructiesP&S ingenieurs
Bouwkundig adviseurHans Storm / STORM-bouw, advies en tekenburo
Start bouwDecember 2010
OpleveringMei 2011
Bruto vloeroppervlakte320 m2
TekstAnka van Voorthuijsen
Foto'sWest 8, Anafora, Richard Draaijer

Een andere begrenzing werd gevonden door de oorspronkelijke routing van de opgegraven bedding van de vroegere Vikingrijn weer zichtbaar te maken.

Een derde grens binnen het park zal binnenkort zichtbaar worden als zes meter hoge groene ecologische pergola, die de kern van het park, de zogeheten Binnenhof, gaat afbakenen. Vooral de vijftig hectare grote Binnenhof moet op bezoekers overkomen als ‘een andere wereld’, die sterk contrasteert met de zee van nieuwbouwwoningen rondom de buitenste grens.

Madeliefjes en bosuilen

Binnen het hele park hebben de ontwerpers ervoor gezorgd dat natuur en harde toevoegingen zoals bruggen, lantaarnpalen en ander meubilair een duidelijke relatie met elkaar hebben. Door die sterke vormentaal wordt het immense park als ‘één ding’ bij elkaar gehouden. De nieuwe werkelijkheid binnen het park is er één waarin de sprookjesachtigheid van de natuur een hoofdrol heeft gekregen. Madeliefjes, honingraten, bosuilen: ze keren allemaal in diverse materialen en op verschillende manieren steeds terug in het park. De madelief bijvoorbeeld als betonelement in het jogginglint, maar ook in gietaluminum in de speciaal voor het park ontworpen bruggen. De bosuil staat – uit een grote boom gesneden – als beeld langs een wandelpad, maar ook als plaatstalen decoratie op het dak van het parkpaviljoen en driedimensionaal in gietijzer her en der op een lantaarnpaal.

Bierhuisje van Cuypers

Tijdens de lange periode dat West 8 aan het parkontwerp tekende, was in het NAi in Rotterdam een overzichtstentoonstelling van het werk van bouwmeester Pierre Cuypers (CS Amsterdam, Rijksmuseum etc.). West 8 stuitte daar op een ongedateerd schetsontwerp van Cuypers voor een bierhuisje op een niet nader omschreven Amsterdams plein. Het ontwerp werd nooit uitgevoerd, maar het expressieve houten gebouwtje, rijk geornamenteerd, paste volgens de architecten perfect in het toekomstige park dat op dat moment op het bureau op de tekentafel lag.

Zowel bij het projectbureau Leidsche Rijn als bij de toekomstige uitbater van het paviljoen, Happy Megally, was meteen enthousiasme bij het zien van de Cuypers-schets. Er staat overigens ook een echte Cuypers in de nabije omgeving: kasteel De Haar in Haarzuilens, hemelsbreed nog geen 5 kilometer van het Máximapark.

Het oorspronkelijke schetsontwerp werd uit elkaar getrokken, verviervoudigd en verschaald en op allerlei manieren aangepast om de gewenste indeling en uitstraling te krijgen. Het traditionele vakwerk dat in Cuypers’ schets overvloedig aanwezig is, heeft hier niet geleid tot een gesloten gebouwtje, maar juist tot veel transparantie, doordat de houten balken hier zijn ingevuld met grote glazen vlakken. Het is vooral de typerende dakvorm en de decoratieve kantachtige versiering langs de dakranden waardoor in één oogopslag duidelijk is dat de twee ontwerpen aan elkaar verwant zijn.

Houten paviljoen aan vijver

Anafora is helemaal opgebouwd uit hout. Op een betonnen fundering staan 32 houten kolommen van 25 bij 25 centimeter. De buitenwand bestaat voor een groot deel uit panelen die open kunnen bij mooi weer, zodat binnen en buiten nog meer in elkaar overlopen. Het interieur heeft een verdieping en twee entresollen, maar oogt ruimtelijk door de enorme hoogte. Het dak is belegd met leistenen, de ‘kammen’ op de daklijsten zijn van gelaserd plaatstaal. Ook de gestileerde uilen op de hoeken van het gebouw zijn van gelaserd plaatstaal.

Anafora ligt perfect: het grenst aan de ene kant aan de zeer populaire bosspeeltuin: vanaf het terras kunnen ouders hun kinderen in de gaten houden. Aan de andere kant is in de bedding van de voormalige Vikingrijn een vijver aangelegd, met waterfietsen. Vanaf het moment van de opening is Anafora (dat uit het Grieks komt en dank-offer zou betekenen) een enorm succes. Zo zeer zelfs, dat het personeel het bij tijd en wijle niet helemaal kan bijbenen. Voor veel Leidsche Rijners is dit paviljoen de plek waar ze (te) lang op hebben moeten wachten om gezellig een kop koffie of een glas wijn te drinken in hun directe omgeving. Het is inmiddels een geliefde locatie voor feesten en partijen, ontmoetingsplaats voor jonge moeders en populair buurtrestaurant.

Het park nadert z’n voltooiing. Begin 2012 wordt gestart met de aanleg van de groene pergola om de Binnenhof. Dat wordt de slagroom op de taart, verwachten de ontwerpers. Voor veel Leidsche Rijners vervult Anafora die rol nu al, letterlijk en figuurlijk. Het paviljoen maakt hun Máximapark tot een echt grotestadspark. Cuypers blijkt, ruim 90 jaar na zijn dood, nog steeds in staat om de sympathie van het grote publiek te veroveren. En zijn werk kan een ‘update’ goed aan.

Gerelateerd

Tags:

    Schrijf een reactie

    Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.