In het buitengebied van Zelhem, midden in de Achterhoek, zijn enkele nieuwe landgoederen gerealiseerd. Op een van die landgoederen is een bijzondere villa verrezen op een nieuw opgeworpen terp. Vanuit het zuidoosten oogt het landhuis als een langwerpig glazen paviljoen dat als een brug tussen de twee heuveltoppen staat. Het uitzonderlijk ruime huis voorziet in zijn eigen energie. Duurzaamheid, natuur en kunst spelen een grote rol in het ontwerp van architect Liong Lie.
Het nieuwe landgoed is ingericht als openbaar toegankelijk landschapspark. Met de aanplant van 17.000 bomen en 1.000 rododendrons wordt hier een nieuw coulisselandschap gecreëerd, dat aansluit op de omgeving. De terp waarop het huis staat is echter niet streekeigen, het idee hiervoor ontstond omdat de grond verarmd moest worden ten behoeve van de nieuwe aanplant. Daartoe werd de bovenlaag afgegraven van het voormalige weiland. In plaats van die grond af te voeren, is het gebruikt om kunstmatige heuvels op te werpen. Het nieuwe landhuis vormt een brug tussen de twee toppen van de heuvels. De heuvel moet wandelaars op afstand houden van het huis en inkijk voorkomen. Het huis is zo ver mogelijk van de weg tussen Zelhem en Halle geplaatst. Ten westen van het huis is het voormalige openlucht zwembad – in 1990 gesloten – getransformeerd tot vijver: Aan een kopse zijde van het bad is de wand weggehaald en daarvoor in de plaats is een flauwe aarden helling gemaakt. In de vijver drijft een enorme vis, een kunstwerk van Hosyhar Rasheed.
Onderdoorgang dichtgezet
Aanvankelijk dus gedacht als open doorgang, is de ruimte onder het Bridge House uiteindelijk dichtgezet met een glaswand. Het doorzicht blijft wel behouden, maar de ruimte is nu bij het huis betrokken. De benedenverdieping bevat onder andere de entree, een garage, een speelruimte, een fitnessruimte en een grote installatieruimte. Vanaf de entree kan men via een ruim en licht trappenhuis en via een lift naar de woonverdieping. Die lift is een van de voorzieningen die het huis levensloopbestendig maakt. De gang is twee meter breed en alle toiletten zijn eveneens ruim bemeten, dus rolstoeltoegankelijk.
Het hart van het huis is de hal met het trappenhuis. Wanneer men op de verdieping komt, heeft men naar alle kanten een magnifiek zicht door het huis en op de omgeving, zelfs naar de hemel via een daklicht.
De breedte van de gang en de ruime hal maken deze ruimten behalve als verkeersruimte ook bruikbaar als verblijfsgebied. Van Empel: “De vrouw des huizes is kunstschilder en wil haar werk exposeren in de gang en hal, maar mijnheer wilde een echt woonhuis, uitdrukkelijk geen museum.” Het is ook een echt woonhuis geworden, zij het wel uitzonderlijk ruim bemeten.
Zwarte zwevende verdieping
De noord- en westgevel zijn bijna zwart gestuct, een kleur waarvan de echtheid alleen op gevels die weinig zonlicht vangen, gegarandeerd kan worden. De begane grondgevel tussen de heuvels is bekleed met western red cedar. De garagedeur is bijna onzichtbaar in de houten wand. In het midden, tussen entree en garage, biedt een grote glaspui doorzicht naar de zuidkant van het huis.
De stucgevel op de verdieping steekt 30 cm voor de houten beganegrondgevel. Aan de onderzijde van het overstek is een witte ledlijn aangebracht die ’s avonds het bovendeel visueel los maakt en het effect van de brug versterkt, ook aan de zuidzijde. Een horizontale strook vensters in de noordgevel brengt licht in de slaap- en badkamers en de hal. In de westgevel zit een groot venster aan het uiteinde van de gang op de verdieping.
Transparant en koel
De zuid- en oostgevel zijn licht en transparant en bestaan geheel uit grote glazen puien binnen een kader van rvs platen. Beide verdiepingen hebben een hoogte van 3 meter. De glaspuien, die normaliter een maximale hoogte van 2,95 m hebben, zijn voor dit project bij uitzondering op een hoogte van 3 meter gemaakt. Een totale glazen gevel op het zuiden en oosten vergroot de kans op oververhitting. In de puien is daarom Heat Mirror glas toegepast, een dubbele beglazing die een goede zonweerkaatsing mogelijk maakt – en dus de warmte beter buiten houdt – bij een geringe dikte, dankzij een ultradun membraan tussen twee luchtcompartimenten. Hierdoor is het ook mogelijk om schuifpuien van 2 x 3 meter te maken die toch nog soepel lopen.
Een bijzonder fraai ruimtelijk effect is bereikt door de binnenwanden op de zuidkant niet tot de gevel door te laten lopen, maar de laatste 30 cm te vervangen door een strook glas. Zo kan men over de totale lengte van 37 meter door alle ruimtes heen kijken.
Neutraal ingetogen interieur
Van Empel: “In het huis hebben we zo min mogelijk verschillende materialen toegepast, het geheel biedt zo een rustige achtergrond en vormt een eenheid” Alle wanden in het huis zijn wit gestuct, en bijna alle vloeren zijn bekleed met marmer. De master badkamer vormt hierop een uitzondering, hier is een donkere tegel toegepast met een fraaie tekening in groen- en goudtinten.
In alle verkeersruimten is in de plint ledverlichting aangebracht en in alle ruimten is in het plafond identieke TL-verlichting toegepast. “De opdrachtgever wilde aanvankelijk in het hele huis led-verlichting toepassen vanwege het lage energieverbruik. Dit was echter niet mogelijk omdat led-verlichting te weinig lichtopbrengst gaf” aldus Van Empel. Er is daarom ook in alle plafonds dimbare TL verlichting opgenomen. Hier en daar zal een bijzonder accent komen, bijvoorbeeld boven de trap in de hal komt een kroonluchter van Kunst & Licht, de ontwerpers van de kroonluchters in het nieuwe Luxor in Rotterdam.
Zelfvoorzienend landhuis
Centraal in de woonkamer staat een kolossale leemkachel. Ook deze past weer in het energieplan van het huis, na 2 uur stoken blijft de kachel 24 uur warmte afgeven, zeer efficiënt dus. Het huis is self supporting qua energievoorziening. Op het dak liggen zonnepanelen en warmtevangers, die de zonnewarmte opvangen en in de grond opslaan voor de winter. Verdere duurzame voorzieningen zijn wand- en vloerverwarming via warmte-koude opslag, hergebruik van regenwater, septic tank, biokabels (stralingsvrije elektriciteitskabels) en pavatex isolatie op basis van resthout. De oorspronkelijk bedachte houten constructie bleek niet goed te combineren met de gewenste grote overspanningen – het huis is 11 meter diep – die nu met staal en beton zijn geconstrueerd.
Samen met zeer betrokken opdrachtgevers is hier een ruim en licht huis op maat gerealiseerd, duurzaam in bouw en gebruik, zich nestelend in het nieuwe landschap en met een innige relatie met de omringende natuur.
Dit artikel is gepubliceerd in ArchitectuurNL 02 2011
Projectgegevens
| Naam project | Bridge House |
|---|---|
| Locatie | Priesterinkdijk Zelhem |
| Programma/functie | Woonhuis |
| Architectenbureau | 123DV |
| Projectteam | Liong Lie, Berry van Empel, Andrea Sollazzo, Jerzy Wozniak, Pawel Garus |
| Hoofdaannemer | T2 Bouw, Hengelo (G) |
| Landschapsarchitect | Eelerwoude, Goor |
| Beeldend kunstenaar | Hosyhar Rasheed |
| Adviseur constructie | Kees Luijten |
| Adviseur installaties | Installatiebedrijf Stienezen – Wanders |
| Adviseur bouwfysica | S&W Consultancy |
| Leverancier(s) | Aluminium kozijnen Blyweert Aluminium, Hamme (B) via All Service, Tholen; Vloertegels master badkamer Titanium van Apavisa, San Juan de Moró (SP); Marmeren Rosé Aurore vloeren M. Oprey Garden Products, Echt |
| Start bouw | 15 februari 2010 |
| Oplevering | 1 maart 2011 |
| Bruto vloeroppervlakte | 800 m² |
| Bruto inhoud | 3000 m³ |
| Tekst | Jacqueline Knudsen |
| Beeld | Christiaan de Bruijne en Jacqueline Knudsen |
