Copy-edit
Het motief is niet nieuw. In 2006 realiseerde de Franse architect Edouard François in Parijs
de spraakmakende renovatie en uitbreiding van Hotel Fouquet Barrière, waarin de ramen op
vergelijkbare wijze in een ‘historische’ gevel zijn aangebracht. Deze gevel is ontworpen als een
ijzingwekkend precieze kopie van het oorspronkelijke gebouw, ontworpen in Haussmann-stijl,
en vervolgens als een reliëf in beton gegoten – inclusief raampartijen. Als je erlangs loopt heb je
in eerste instantie niet eens door dat het een nieuw gebouw betreft. De verrassing komt van de
eigenlijke ramen, strakke glazen vlakken die ogenschijnlijk willekeurig door het beton gepriemd
zijn, maar in feite de plattegrond van het hotel volgen en spectaculair uitzicht bieden vanuit de
kamers.
Copy-edit, zo omschrijft François deze ontwerpstrategie, waarmee hij een brug tussen twee
tijdperken heeft willen slaan. Door de bewerking van de gevel is duidelijk dat het gebouw in de 21e
eeuw thuis hoort, terwijl het met zijn betonnen gevel stevig verankerd is in de Haussmann-periode.
Verzoenen van heden en verleden
‘Het met elkaar verzoenen van heden en verleden, daar gaat onze architectuur over’, zegt architect
Geert Driesen van AWG architecten. ‘Voor ons geldt het motto: wat telt is wat beter is, niet wat
nieuw is.’ Het bureau is sinds begin jaren negentig in Nederland actief, en werkt vooral aan
binnenstedelijke opgaven – ‘plekken die continuïteit behoeven’, aldus Driesen. Het Rijghpark in
Tilburg is een typisch voorbeeld. Voor de herontwikkeling van dit voormalige fabrieksterrein greep
de architect terug naar de historische structuur van de textielfabriek, waarbij de monumentale
werkplaatsen in het midden staan en de kleinschaliger bijgebouwen aan de randen. Dit
uitgangspunt is gehandhaafd in de verdere uitwerking van het terrein.
Daarnaast speelt materialisatie een belangrijke rol bij de inpassing van de bebouwing. De
bakstenen architectuur van de twee hallen die behouden zijn, vormt de basis voor een reeks
nieuwe gebouwen, waarin eveneens gekaleide wanden en dichtgemetselde gevelopeningen
verwerkt zijn. Ze maken dat oud en nieuw een onlosmakelijk geheel vormen, terwijl de nieuwe
gebouwen door het gebruik van hedendaagse technieken en de strakke afwerking toch
herkenbaar zijn als van nu.
Traditie van ruïnes
Architectuur ‘met een verhaal’ is in de mode – net als de gescheurde spijkerbroek – maar het
fenomeen kent een lange traditie. Al in de 18e eeuw werden in Engelse landschapsparken follies
gebouwd in de vorm van klassieke ruïnes. Echter, ook architecten die in een moderne periode
werkten, gebruikten referenties aan bestaande gebouwen en ornamenten uit gesloopte panden
om hun gebouwen een onmiddellijk patina te geven, en op die manier een nieuwe relatie met het
bestaande te leggen.
Zoals Giovanni Muzio, vooral bekend als de architect van het Milanese wooncomplex Ca’ Brutta
(1922): een collage van klassieke elementen – reliëfs, boogramen, gestuukte vlakken – die de
4-6. Renovatie en uitbreiding van Hotel Fouquet
Barrière in Parijs, ontwerp Edouard François.
De gevel is ontworpen als een precieze kopie
van het oorspronkelijke gebouw, als een reliëf
in beton gegoten, de ramen zijn als strakke
glazen vlakken door het beton gepriemd. 7-9.
Rijghpark Tilburg, herontwikkeling voormalige
textielfabrieksterrein, ontwerp AWG architecten.
De bakstenen architectuur van de twee hallen
die behouden zijn, vormt de basis voor een reeks
nieuwe gebouwen, waarin eveneens gekaleide
wanden en dichtgemetselde gevelopeningen
verwerkt zijn.
4
5
30
6
28-29-30-31-32-33_instantpatina.indd 30 01-02-16 14:28
