Communale gedachte
Binnen een woonblok dat bestaat uit vier
geschakelde woonhuizen ontwerp ik een
gemeenschappelijk woonhuis, dat bewoond
wordt door drie verschillende families. Door de
toevoeging van drie basale architectonische
ruimtelijke elementen – de hal, de gang
en de trap – aan het woonblok ontstaat er
een nieuwe structuur. Deze elementen zijn
gemeenschappelijk en dragen bij aan en de
sociale structuur binnen het woonhuis.
Het ontwerp brengt zowel een mentale als
architectonische verandering voort. Er wordt
niet meer vanuit het individuele gezin met zijn
individuele behoefte gedacht maar vanuit een
communale gedachte.
Gemeenschappelijke entree
Het woonblok is ontdaan van de in het verleden
gebouwde uitbouwen. Aan de straatzijde
zijn drie van de vier voordeuren vervangen
door vensters, waardoor een oorspronkelijke
voordeur als nieuwe gemeenschappelijke
entree functioneert. Het traditionele gevelbeeld
blijft hierdoor bestaan, een subtiele diversiteit
ontstaat door het verlengen van het bestaande
afdak boven de voordeur.
Achter de voordeur bevindt zich de entree tot het
woonhuis, waar het ontmoeten van bezoeker en
bewoner centraal staat. De ruimte is bescheiden
van formaat en biedt de mogelijkheid tot
pauzeren op een tweepersoons zitplek in een nis,
zonder het woonhuis te betreden.
Een doorgang in de muur zorgt voor de
verbinding met de gang. Aan deze gang
liggen twee woningen: een eenpersoons
grondgebonden woning en een woning
met drie woonlagen geschikt voor een
samengesteld gezin. Tevens bevindt zich in de
gang het gemeenschappelijk toilet, dat door het
bezoek gebruikt kan worden.
Contemplatieve plek
Als alledaagse ingang van het woonhuis is er
aan de achterzijde een uitbouw gemaakt waarin
een entreehal is gesitueerd. De introverte,
twee verdiepingen hoge entreehal dient als
centrale ruimte van waaruit de bewoners het
woonhuis betreden. In de entreehal bevindt
zich een trap met twee podia. Aan het eerste
podium bevindt zich een venster met in de
massa van de buitenmuur een zitbank. Deze
vensterbank symboliseert de plek op de trap
waar ik als kind thuis graag zat. De massa van
de muur zorgt voor geborgenheid. De plaatsing
van deze contemplatieve plek op het podium
van de trap, te midden van de entreehal,
biedt de mogelijkheid op elk moment een
gedachte te delen met een voorbijganger. Het
tweede podium aan het eind van de trap biedt
toegang tot een appartement voor een of twee
personen op de eerste en tweede verdieping.
Naast de trap biedt de entreehal toegang tot
de hiervoor genoemde gang en een andere
nieuw gebouwde ruimte: de hal. Deze hal staat
via een drietal deuren in verbinding met de
achtergelegen gemeenschappelijke tuin. De
hal is de plek binnen het woonhuis die door
alle bewoners gebruikt kan worden voor het
houden van festiviteiten of activiteiten waarbij
zelfontplooiing centraal staan (bildung): Het
herbergen van een bibliotheek, het maken en
beluisteren van muziek of het organiseren van
een gemeenschappelijk diner.
Samenvoeging tuinen
De vier achtertuintjes worden samengevoegd
tot een gemeenschappelijke tuin die in
verbinding staat met de omgeving. De twee
woningen op de begane grond hebben een
eigen terras grenzend aan de woning. Door
middel van de diversiteit in bestrating ontstaat
er een duiding van het eigen terras. De
voorheen niet van betekenis zijnde achterzijde
staat nu centraal als dagelijks toegang tot het
woonhuis. Daarom dient ook de toegangsweg,
het tuinpad, opnieuw vormgegeven worden. Dit
pad verbindt de toegang van het woonhuis met
het land, de Sint Pietersberg, en de weg die
toegang geeft tot de stad.
Parkachtige omgeving
Op een grotere schaal wordt ook de grens
tussen het private en publieke domein
opgerekt en opnieuw gedefinieerd. De
vier doodlopende straten waaraan zich
verschillende woonblokken bevinden, maken
plaats voor paden die toegang bieden tot de
formele ingang van de woonhuizen en tot
het achterliggende natuurgebied van de Sint
Pietersberg.
De 87 geschakelde woningen in tuindorp
Jekerdal hadden in oorsprong veel relatie met
de omgeving. Doordat ze meerdere malen
zijn uitgebouwd zijn de achterzijden als het
ware dichtgeslibd. Om ruimte te creëren
en om de essentie van de structuur van de
woningen bloot te leggen, zijn alle woningen
3 42
49 ArchitectuurNL
MASTER AMONG MASTERS
48-49-50-51_master.indd 49 01-02-16 14:36
