ArchitectuurNL 01 2017 - pag. 41

is opgetrokken. Wie niet beter weet, zal al
snel denken dat in de zomermaanden de
binnentemperatuur oploopt als in een kas.
Dat zou zeker ook gebeurd zijn als er geen
inventieve maatregelen genomen waren om
de temperatuur onder controle te krijgen, zegt
Landman.
Als in de zomer de zon gaat schijnen en
de temperatuur dus stijgt, kan de bewoner
de schermen handmatig neerlaten. De
opgewarmde lucht blijft dan in de spouw die
ontstaat hangen en wordt afgezogen. Op
die manier blijft de binnentemperatuur op
een acceptabel niveau. Daar komt bij, zegt
Landman, dat de villa vrij in de ruimte en op een
poot staat. ‘Bovendien staat de villa vlakbij de
Zeeuwse kust. Er waait dus bijna altijd wind uit
zee om het gebouw. Die zeewind zorgt voor
een permanente luchtstroom die zorgt voor
koeling van de schil van het huis. Het koelende
zeewindeffect zorgt er volgens de eigenaar
voor dat hij de klimaatgevel alleen bij erg warm
zomerweer echt nodig heeft.’

Precies uitgedokterd
De tailormade klimaatgevel voor het eerst
in een villa toepassen, was volgens Willem
Jan Landman geen sprong in het diepe.
‘We hebben het hele klimaatverhaal van te
voren minutieus uitgedokterd. Dat doen we
overigens altijd als we iets van glas maken.
Dan bestuderen we in de ontwerpfase altijd
uitvoerig welk klimaatsysteem we het beste
kunnen toepassen. We kijken bijvoorbeeld
naar technieken die gebruikt worden in de
kasindustrie en bepalen dan of we die techniek

of delen daarvan in een gebouw kunnen
toepassen.’
Uiteindelijk kwam het ontwerpteam voor
Villa Kogelhof uit op het Mercator-principe.
‘Een belangrijk argument daarbij was dat de
bewoner van strak, minimalistisch en modern
houdt. Hij wilde beslist geen gordijnen voor zijn
ramen hebben of schermen aan de buitenkant.
Door toepassing van een klimaatgevel met
oprolbare schermen aan de binnenzijde
hebben we die ontwerpwensen toch invulling
kunnen geven.’

H-profiel als luchtkoker
Het idee bedenken, is slechts één aspect van
de oplossing. De klimaatgevel in de praktijk
realiseren, kostte volgens Landman nog
behoorlijk wat hoofdbrekens. ‘Om de villa
zo slank en transparant mogelijk te houden,
wilden we het vloerpakket zo dun mogelijk
uitvoeren. In de staalplaat betonvloer moesten
we evenwel vloerverwarming en -koeling
aanbrengen en het klimaatsysteem erin
wegwerken.’
Landman vervolgt dat elk klimaatsysteem,
dus ook dat van de villa, kokers met kanalen
voor luchtverplaatsing heeft. Er moest
dus iets slims bedacht worden om al die
systeemcomponenten in onder te brengen. De
oplossing die zich tijdens een bouwvergadering
aandiende, was een H-profiel een kwartslag
draaien. Hierdoor ontstond een kanaal; de
bovenkant van het profiel dient als luchtkoker.
Door deze vondst kon het ontwerpteam het
vloerpakket mooi rank houden. Een H-profiel
als luchtkoker laten functioneren, is volgens

Landman niet eerder op deze manier toegepast
in een klimaatsysteem. Villa Kogelhof is wat dat
betreft in meer dan één opzicht een prototype.
Paul de Ruiter nam met de toepassing van het
Mercator-principe in een villa dus weldegelijk
een risico. Dat hij het toch aandurfde, komt
volgens Landman door nauw overleg tussen
de opdrachtgever, de staalleverancier, de
glasleverancier en het installatieadviesbureau.

Autarkisch en koel
Wat we van dit project hebben geleerd? ‘Dat
innige samenwerking cruciaal is als je iets
moois wilt maken. De opdrachtgever had
de nadrukkelijke wens autarkisch te kunnen
wonen. Dat is gelukt en het sluit bovendien
goed aan bij waar wij als bureau voor staan. Wij
willen duurzame, energie-efficiënte gebouwen
maken die gezond zijn voor mensen die er
werken of wonen.’
Dat duurzame uitgangspunt heeft architect Paul
de Ruiter in Villa Kogelhof op verzoek van de
opdrachtgever heel ver kunnen doorvoeren. De
280 m2 zonnepanelen op het dak voorzien het
huis van zoveel energie dat er een overschot
ontstaat dat gebruikt wordt voor het opladen
van auto’s. In de toekomst wordt de overtollige
energie opgeslagen in accu’s zoals de Tesla
Powerpack. Het water op het dak van de
parkeergarage koelt het gebouw in de zomer,
de klimaatgevel zorgt ervoor dat de warmte niet
terechtkomt in de woning.
Al met al is Villa Kogelhof en de daarin
toegepaste klimaatgevel een geslaagd
experiment.’