en woede onder de bewoners. Voor de
waterstaatskundige maatregel moest een
groot deel van het dorp Lent wijken. Door de
bewoners en de stad werden alternatieven
ontwikkeld, maar in 2006 besloot de Tweede
Kamer toch tot vergaande maatregelen. Om
ruimte te maken voor de nevengeul, werd de
dijk 350 meter landwaarts gelegd en vielen 50
woningen voor de sloophamer.
Wethouder Paul Depla begrijpt dat de
dijkingreep Lent pijn doet. ‘Maar als het dan
toch moet, laten we het dan vooral heel
goed doen’, zo verklaarde hij in 2007 op een
informatieavond. Bij de gemeente gaat de
knop om en er wordt samen met de bewoners
gekeken naar de kansen die deze ingreep met
zich meebrengt.
Vanaf 2007 neemt de gemeente dan ook de
projectorganisatie onder haar hoede en wordt
ingezet op een duurzame, integrale kwaliteit
van de nieuwe leefomgeving in het hart van
de stad. Het project vormt de sleutel tot een
nieuwe definitie van de relatie tussen stad en
rivier.
De reeds in gang gezette projecten zoals de
Waalsprong en het Waalfront rondom de Waal
vallen door het nieuwe Rivierpark op hun plek.
Nijmegen ligt niet meer aan de rivier, maar de
stad omarmt de rivier. Waterveiligheid is als
kans aangegrepen om een duurzame, integrale
stedelijke ontwikkeling opgang te brengen.
Nieuwe stadsbrug
Om de bereikbaarheid tijdens de uitvoering
van het ‘Ruimte voor de Waal’-project
te garanderen, moest eerst de nieuwe
stadsbrug de Oversteek gebouwd worden.
Zowel in het project de Oversteek als in
het project Ruimte voor de Rivier, heeft de
gemeente duidelijke ambities ten aanzien
van ruimtelijke kwaliteit opgesteld. Deze
gespecificeerde criteria voor de selectie van
de uitvoerende aannemer hadden een focus
op kwaliteit, integrale stedenbouw, respect
voor het rivierenlandschap, functionaliteit en
duurzaamheid.
Bij het project Ruimte voor de Waal, is
er nadrukkelijk voor gekozen om de
beeldbepalende onderdelen zoals de
bruggen en de kade voorafgaand aan de
aanbesteding uit te werken tot Voorlopige
Ontwerpen. Hierdoor was het mogelijk om als
opdrachtgever, in overleg met de bevolking,
deze elementen de juiste kwaliteit mee te
geven en aan te laten sluiten bij de eigenheid
van het gebied.
IQ-team
Om de ruimtelijke kwaliteit van het project te
optimaliseren, formeerde het College van B&W
een kwaliteitsteam om hen in het voortraject te
adviseren. Het team staat beter bekend als het
IQ-team en bestond uit Jan Brouwer (voorzitter),
Bob van Reeth en Eric Luiten. Na de planstudie
in 2011 werd het team gevraagd om samen met
de gemeente ook het verdere ontwerpproces
en de uitvoering te begeleiden.
De begeleiding bestond uit het in gang zetten
van de noodzakelijke formele procedures
(bestemmingsplan), de hoofdvergunning en de
voorbereiden van de aanbestedingsprocedure.
Daarnaast stelde het IQ-team de adviezen op
voor de Commissie Beeldkwaliteit.
Voorzitter Jan Brouwer zat namens het IQ-team
in het zogenoemde driehoeksoverleg tussen
opdrachtgever en opdrachtnemer waarbij
ontwerpers, uitvoerders en managers waren
vertegenwoordigd. De ontwerpbeslissingen
die in dat overleg werden genomen – met
goedkeuring van het IQ-team – werden
voorzien van een positief welstandsadvies. De
Commissie Beeldkwaliteit nam de adviezen
onveranderd over.
Torenhoge ambities
Nijmegen was al gewend aan het aanbesteden
van grote infrastructurele projecten zoals de
nieuwe Waalbrug De Oversteek. Ruimte voor
de Waal voegde daar een nieuw hoofdstuk aan
toe met de uitdaging om de torenhoge ambities
ook daadwerkelijke te realiseren.
Bij de start van de aanbesteding zijn de eisen
en wensen van de opdrachtgever (gemeente
Nijmegen en programmadirectie Ruimte voor
de Rivier) vastgelegd in een aantal specificaties
waarin de ambities, de technische en
procesmatige voorwaarden zijn omschreven.
De vraag daarbij was hoe de ambities voor het
rivierpark, de kade en de bruggen optimaal tot
uitvoering konden komen.
Om de aannemer een intensief participatie-
en ontwerptraject te besparen, zijn tijdens
de voorbereiding van de aanbesteding de
beeld- en identiteitbepalende objecten van
het plan – drie nieuwe bruggen en de kade –
uitgewerkt tot een voorlopig ontwerp. Voor
de aanbesteding van dit project is vervolgens
gekozen voor de niet-openbare aanbesteding
32
45 ArchitectuurNL
Ontwerpgestuurd Ontwikkelen
44-45-46-47_waalsprong.indd 45 23-01-17 11:26
