1 en 2. Licht- en muziekspel tijdens oud op
nieuw in 2016-17 bij het Scheepvaartmuseum in
Amsterdam. Van der Horst ontwierp de belichting
van een serie stalen vormen die waren opgesteld
• Foto Nico Alsemgeest. 3. Lichtinstallatie
Paard van Troje bij het Allard Piersonmuseum
in Amsterdam, 2015. 4. Hands-on workshop
kunstlicht fotograferen met je eigen camera bij
iLo, o.l.v. Wijnand van der Horst. 5. Pixel Flow,
lichtinstallatie op de achterkant van het stadhuis
tijdens het Amsterdam Light Festival 2012.
Hersens open
peuteren
Veel lichtontwerpers zijn eenpitters, het is een wat eenzaam
beroep. Om jezelf te blijven ontwikkelen is het prettig om
te sparren en pittige feedback te krijgen op presentaties.
Dat kan bij het Instituut Lichtontwerpen, kortweg iLo. Daar
coachen ervaren lichtontwerpers hun collega’s. ‘We wrikken
ze los uit hun vaste gewoontes en peuteren hun hersens
open’. Wijnand van der Horst volgde jaren geleden zo’n
coachingtraject en is nu zelf coach bij het iLo.
In de tien jaar dat het Instituut Lichtontwerpen nu bestaat, hebben heel wat lichtontwerpers daar
een coachingtraject gevolgd. Dat was altijd maatwerk, zegt Isabel Nielen, één van de oprichters
van het iLo. ‘Het draait bij ons altijd om persoonlijke artistieke ontwikkeling van ontwerpers, de
inhoudelijke verdieping. Daar bestaat nog steeds geen opleiding voor.’ Lichtontwerper Wijnand
van der Horst, ook betrokken bij het iLo: ‘Hoe het vaktechnisch in elkaar zit, welke spot welk effect
heeft: we gaan ervan uit dat die kennis aanwezig is. We werken met mensen die met beide voeten
in het werkveld staan. Maar wie eenmaal als professioneel lichtontwerper werkt, heeft vaak geen
ruimte en tijd meer om te experimenteren. Trial & error is dan duur, dus kies je vaak voor de meest
safe aanpak.’ Nielen: ‘Veel lichtontwerpers zijn eenpitters, het is een wat eenzaam beroep. Om
jezelf te blijven ontwikkelen kan het prettig zijn om te overleggen met mensen die meer ervaring
hebben en goed snappen waar je het over hebt en waar je tegenaan loopt. Dus dat doen we
tijdens de coaching: sparren, pittige feedback geven op presentaties, mensen loswrikken uit hun
vaste gewoontes, ‘hersens open peuteren’, noem ik het wel.’
Wijnand van der Horst volgde jaren geleden zelf zo’n coachingtraject bij het iLo. Met een diploma
MTS elektronica op zak rolde hij toevallig het vak in; als medewerker van de technische dienst bij
Nokia. In zijn vrije tijd werkte hij in jongerencentra en deed daar het licht en geluid. Hij ging steeds
meer samenwerken met de verhuurder van die apparatuur en zo ontwikkelde hij zich tot licht- en
geluidstechnicus bij de pop-up feesten die halverwege de jaren negentig zo populair waren. ‘In
tunnels, mergelgrotten, op het strand. Underground sfeertje. Met weinig iets moois neerzetten.
Aggregaten mee, alles in een trailer en dan een flitsende show maken.’ Later deed hij datzelfde
werk in clubs als de iT en RoXY.
Muziektheater
Van der Horst: ‘Op een keer ging ik naar huis, kwam langs het Muziektheater en ik wist: daar wil ik
werken.’ Na een gesprek met het hoofd techniek mocht hij beginnen als assistent-belichter. Van
der Horst: ‘Ik keek daar m’n ogen uit. Kreeg met hele andere budgetten te maken. Hoefde niet
meer met gare spullen op pad, maar werkte met geavanceerde en goedwerkende apparatuur.’
Hij klom op binnen de hiërarchie, ontwikkelde zich in zijn vak en merkte dat zijn interesse steeds
32ArchitectuurNL
LICHTONTWERP
Tekst Anka van Voorthuijsen
32-33-34-35_licht.indd 32 21-01-19 14:43