Tjep. bouwt
in Bangladesh
De gloednieuwe Solidaridad Village Market van ontwerper
Frank Tjepkema nabij de provinciestad Khulna in Bangladesh
is een open en toegankelijk gebouw dat moderne
esthetiek koppelt aan lokale tradities. Het gebouw is
functioneel en robuust, maar heeft ook zachte kwaliteiten
als ontmoetingsplek en educatiecentrum. Kortom, een
multifunctioneel gebouw met een doordachte esthetiek. En
dat voor iemand die niet is opgeleid als architect.
Frank Tjepkema ontwierp het marktgebouw
Solidaridad Village Market nabij de
provinciestad Khulna in Bangladesh als
een open en toegankelijk gebouw, waarin
moderne esthetiek zijn gekoppeld aan lokale
tradities. Zo refereren de baksteenmotieven
aan de Hindoeïstische tempels in het land.
Ook zijn zowel bamboe en Bengaalse lokaal
ambachtelijk vervaardigde tegels gebruikt
als strak beton en hightech zeildoek als
dakoverspanning. Het gebouw is functioneel en
robuust, een belangrijke kwaliteit in een land
met een klimaat waar hitte afwisselt met zware
regen. Tegelijkertijd heeft het marktcomplex
ook zachte kwaliteiten als ontmoetingsplek
en educatiecentrum over beter productie-
en distributiemethodes. Kortom, een
multifunctioneel gebouw met een doordachte
esthetiek. En dat voor iemand die niet is
opgeleid als architect.
Na zijn studie Industrieel Ontwerp aan de
TU Delft, Design Academy Eindhoven en het
Sandberg Instituut (de masteropleiding van de
Amsterdamse Rietveld Academie) vestigt Frank
Tjepkema (1970) zich als zelfstandig ontwerper
in Amsterdam. Als Studio Tjep. ontwerpt hij
sinds 1999 meubels en andere producten
waarbij hij technisch vernuft combineert met de
expressiviteit van Dutch design. Gaandeweg
komen daar interieuropdrachten bij, zoals
de cosmetica-afdeling van de Hema en
vertrekhal 4 op Schiphol. De Village Market is
zijn eerste volwaardige gebouw. Nota bene
in Bangladesh, wat toch ook weer bijzondere
kwaliteiten van een architect vraagt. ‘Maar voor
mij was dit juist een uitkomst. Ik hoefde geen
rekening te houden met de zware Nederlandse
bouwvoorschriften voor plafondhoogtes en
minimale afmetingen van raam en deur.’
Communicatie
De wens om architectuur te maken was er lang.
‘Mijn tweede studiekeuze was Bouwkunde. In
de vorige eeuw was het ook volstrekt normaal
om producten en gebouwen te ontwerpen, kijk
naar Alessandro Mendini of Philippe Starck.’
Technische aspecten als schaal en complexe
constructie daargelaten, zit het grootste verschil
tussen beide disciplines in ‘de communicatie’.
Neem De Rotterdam van OMA, ‘dat heeft toch
nul zeggingskracht’, aldus Tjepkema. ‘Vierkante
dozen zijn het, die ook dertig jaar geleden
gebouwd hadden kunnen zijn. Ik zit veel met
merken om tafel. Die zijn geobsedeerd door
de boodschap die ze met hun hun producten
uitstralen. Daar kunnen architecten echt nog
wat van opsteken.’ Al zijn er natuurlijk ook
uitzonderingen, ‘zoals Frank Gehry of MVRDV,
dat met Chanel samenwerkt.’ Omgekeerd leert
Tjepkema als ontwerper ook van architecten.
‘Een krachtige kwaliteit van architecten vind ik
het denken in programma’s en plattegronden.
En vervolgens een goede inschatting kunnen
maken wat het sociale effect daarvan is. Hoe
wordt een ruimte beleefd door de gebruiker.’
Het programma van eisen van de Village
Market was een landbouwoverslag met als
hoofdgebouw een overdekte veilingmarkt
met ongeveer zeventig vaste standplaatsen
voor verkopers. Aan een dwarsstraat in
dat gebouw zitten een lesgebouw, waarin
boeren programma’s kunnen volgens
over duurzame landbouw, en een winkel
voor landbouwartikelen als kunstmest en
gereedschap. Aan de achterkant van het
complex zit een gebouw met twintigtal units
voor koeling en verpakking. En zoals elk
openbaar gebouw moest het complex ook
een gebedsruimte hebben. De markt is niet
voor consumenten maar tussenhandelaren in
voedsel uit landbouw en aquacultuur (kweekvis)
in de omgeving. ‘Met deze professionele
overslag wordt het mogelijk om de gewassen
te veilen aan handelaren uit andere steden en
6ArchitectuurNL
OVER DE GRENS
06-07-08_tjep.indd 6 21-01-19 15:56
