contracten
moeten
worden
aangepast
aan de
nieuwe
wet voor
vrijwaring
van
afdracht
van
loonheffing
en premies
De VAR verdwijnt, wat nu?
In de architectuur wordt veel met een zogenaamde ‘flexibele schil’ gewerkt. Als het nodig is voor
een bepaald project worden daarvoor freelancers, ofwel zzp-ers ingeschakeld. Voor deze zzp-ers
en hun opdrachtgevers staan er ingrijpende wijzigingen voor de deur. Met het intreden van de
nieuwe Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (Wet DBA) op 1 mei 2016 komt de VAR te
vervallen, en moet u werken met modelovereenkomsten. Het intern orde op zaken stellen is van
groot belang nu in de nieuwe situatie de verantwoordelijkheid voor de onderlinge arbeidsrelatie
zowel bij opdrachtgever als zzp-er wordt gelegd.
De overeenkomsten van opdracht met een zzp-er dienen zo spoedig mogelijk te worden
gecontroleerd en eventueel te worden aangepast aan de nieuwe situatie. Dat is nodig om dezelfde
vrijwaring te verkrijgen voor het afdragen van loonheffingen en premies, als onder de VAR werd
verkregen. Op de website van de Belastingdienst staat een aantal modelovereenkomsten en
voorbeeldovereenkomsten, die gebruikt kunnen worden. Met de algemene modelovereenkomsten
zijn vrijwel alle arbeidsrelaties gedekt waarbij er geen sprake is van een dienstbetrekking. Een
specifiek op de architectuur geschreven voorbeeldovereenkomst is nog niet gepubliceerd.
Als u geen modelovereenkomst kan of wil gebruiken, kunt u een eigen overeenkomst ter
goedkeuring aan de Belastingdienst voorleggen. Dit is niet verplicht maar wel raadzaam, dan bent
u er zeker van dat de overeenkomst dezelfde vrijwaring geeft als onder de VAR werd verkregen.
De Belastingdienst beoordeelt de arbeidsrelatie met de zzp-er op basis van een uitgebreide lijst
met factoren. De belangrijkste zijn: Bij wie berust de leiding en het toezicht? Kan de opdrachtnemer
zich zomaar laten vervangen? Kan de opdrachtgever ten aanzien van werktijden, representatie,
etc. eisen stellen? Maken de werkzaamheden wezenlijk deel uit van de bedrijfsvoering van de
opdrachtgever? Voert de opdrachtnemer werkzaamheden uit voor meer opdrachtgevers? Wordt er
doorbetaald bij vakantie en ziekte? Wie is er verantwoordelijk voor het resultaat van het werk en
aanpassingen (meerwerk)?
Verder is het voor de opdrachtgever belangrijk om een stappenplan voor de interne procedure
met betrekking tot het inhuren van zzp-ers op te stellen. In dit stappenplan wordt onder meer
opgenomen welke documenten er nodig zijn bij de inhuur van een zzp-er en welke overeenkomst
moet worden gebruikt. Tevens moet er een checklist worden opgesteld voor de uitvoering van de
overeenkomst om te monitoren of de praktijk nog wel aansluit op de inhoud van de overeenkomst.
Wijkt de praktijk af van hetgeen in de overeenkomst is bepaald, dan moet de overeenkomst
opnieuw ter beoordeling worden voorgelegd aan de Belastingdienst. Anders riskeert de
opdrachtgever alsnog dat de Belastingdienst de opdrachtgever aanspreekt tot betaling van
loonbelasting en sociale premies. Dit is niet het geval als de opdrachtgever de werkzaamheden
tijdig stopt. Als er incidenteel van de overeenkomst is afgeweken, leidt dit niet automatisch tot een
andere beoordeling door de Belastingdienst. Monitoren en een goed stappenplan zijn dan ook van
essentieel belang.
De goedkeuring van de Belastingdienst zegt alleen iets over de loonheffingen en niets over het
ondernemerschap van de zzp-er. De Belastingdienst bepaalt pas bij de aangifte inkomstenbelasting
of de inkomsten worden gezien als winst uit onderneming of als resultaat uit overige
werkzaamheden.
Een door de Belastingdienst goedgekeurde overeenkomst betekent ook niet dat er automatisch
geen sprake is van een arbeidsovereenkomst. Ook daarom is voor de opdrachtgever van belang
om te monitoren dat er uitvoering wordt gegeven aan de goedgekeurde overeenkomst van
opdracht.
In de periode van 1 mei 2016 tot mei 2017 houdt de Belastingdienst wel toezicht, maar vooral in
de vorm van voorlichting over de nieuwe werkwijze en het bieden van een helpende hand bij
de implementatie. Er geldt wel een inspanningsverplichting. Dit betekent dat opdrachtgever en
zzp-er actief bezig moeten zijn de arbeidsrelatie zodanig feitelijk vorm te geven dat er buiten
dienstbetrekking wordt gewerkt. Tenminste: als partijen dat ook willen.
RECHT VOLGENS RUBY
44ArchitectuurNL Tekst Ruby Nefkens, advocaat intellectueel eigendom, ICT, design, architectuur, kunst, media
44_ruby.indd 44 04-04-16 15:47
