Het is niet de vraag óf robotisering ook de architectuur zal beïnvloeden.
De vraag is zelfs niet wannéér robots gebruikt gaan worden in het
bouwproces. ‘Wij doen het al. De vraag is dus alleen nog hoe’, zegt
Wessel van Beerendonk, een van de drie partners van Studio RAP.
Dat Rotterdamse architectenbureau realiseerde onlangs Skilledin
Office, een werkpaviljoen dat bestaat uit 225 houten platen die met
een vingerverbinding in elkaar haken. Elke plaat is uniek en door een
robotarm op maat gefreesd; zelfs de hoek waaronder de schuine platen
in elkaar grijpen is door robots tot op de millimeter nauwkeurig gezaagd.
Vooralsnog is deze robotarchitectuur een primeur in Nederland.
Bij Skilledin Office zijn robots gebruikt voor het vervaardigen van de losse
bouwelementen.
Dat is slechts één van de manieren waarop robots kunnen worden
ingezet. Een andere toepassing is bij het assembleren van prefab
bouwelementen, zoals houtplaten maar ook bakstenen en staalprofielen.
‘Tijdens de bouw van Skilledin Office hebben we de bouwelementen
nog met de hand in elkaar gezet maar in de nabije toekomst doen we
dat met een robot. Deze techniek staat nog in de kinderschoenen, maar
wij zijn er volop mee bezig.’ Andere digitale technieken waarmee Studio
RAP inmiddels experimenteert is draadsnijden, waarbij een robotarm
kunststof als piepschuim in elke gewenste maat en vorm coupeert met
een verhitte draad. ‘Deze kunststof volumes worden gebruikt als mallen
of contramallen voor beton of composieten.’
Scheepswerf
Het kantoor van Studio RAP (een acroniem van Robotics, Architecture,
Production) is nauwelijks groter dan een schaftkeet op een willekeurige
bouwplaats en zit in een containerachtig kantoorcomplex in het
Innovation Dock, een voormalige RDM-scheepswerf in de Rotterdamse
haven die is omgebouwd tot een bedrijfsverzamelgebouw. Er zijn
met name innovatieve start-ups en R&D afdelingen van maritieme
grootbedrijven gevestigd. Veel belangrijker dan het compacte kantoortje
is de werkplaats met drie robotarmen op de begane grond. ‘Feitelijk zijn
dat 3fte aan ambachtelijke vakmensen.’ Dat Studio RAP een paperless
office is, spreekt dan ook voor zich. ‘Onze enige gereedschap is de
laptop’, zegt medeoprichter Léon Spikker; de derde partner Lucas ter Hall
is in Marokko voor de Biënnale van Marrakesh. De drie jonge architecten
leerden elkaar kennen op de TU Delft waar ze in 2014 afstudeerden.
Skilledin Office
Vooralsnog is het enige gerealiseerde gebouw van Studio RAP het
Skilledin Office, een opdracht van het Havenbedrijf, dat ook het
Innovation Dock beheert. Met een zelfdragende overspanning van 8
meter oogt het spectaculair. Feitelijk wordt het ondersteund door één
enkele kolom, die als een trechter in het midden staat; het houten gewelf
hangt daar als een soort paraplu aan. Op aanraden van de constructeur
zijn de houtplaten geschroefd maar in principe is het een no screw no
glue constructie. Zelfs de draagkracht en de structuur van de multiplex
platen is meegenomen in het ontwerp. ‘Als je goed kijkt zie je ook dat
de vlammen in het hout ongeveer op elkaar aansluiten.’ Bovendien is
het ontwerp schaalbaar. ‘In principe kunnen we ook een soortgelijke
constructie maken die zo groot is als deze hal’, zegt van Beerendonk,
terwijl hij langs het dertig meter hoge plafond van de immense
scheepswerf kijkt. ‘Ook zitten we niet vast aan hout. Het kan met karton,
staal of een combinatie van materialen.’
Dat de ouderwetse bouwvakkers op de werkplaats worden vervangen
door robots, daar gelooft Studio RAP op korte termijn niet in. ‘Een
standaard robotarm moet heel nauwkeurig gekalibreerd zijn en kan nog
48ArchitectuurNL
1 2 3
46-47-48-49-50-51_platform.indd 48 04-04-16 16:17
