Biologische
haute couture
Ze draaien al een tijd mee in de creatieve wereld, de
veelbelovende dertigers. Ze zijn gedreven, talentvol en
ambitieus. Ze kiezen een eigen weg, experimenteren en
zoeken nieuwe samenwerking. Deel 18 van een serie:
Tjeerd Veenhoven (1976). Ontwerper en uitvinder van
hoogwaardige producten met tulppigment, palmblad en
mycelium.
Experimenten met natuurlijke materialen en
productietechnieken leiden tot bijzondere
producten. Tjeerd Veenhoven is dan ook
productontwerper en geen ingenieur of boer,
en zelfs geen ecologisch ontwerper, zegt hij
met nadruk. Alles komt voort uit zijn manier
van kijken, door de natuur als onuitputtelijke
inspiratiebron te beschouwen en als een
uitvinder of magiër te goochelen met een
materiaal dat vaak gewoon voorhanden is.
Of het nu gras in onze spreekwoordelijke
achtertuin is of palmbladeren in India,
Veenhoven komt tot verrassend en esthetisch
design: een stoel van rubber, een slipper
van palmleer, een houten stoel gecoat met
tulpenpigment, een vloer van geperste
cacaoschillen of een tafelblad van grassoorten
die in de buurt van het Groningse Reitdiep
groeien.
Gewassenbibliotheek
Het zijn voorbeelden van materialen die de
inventieve industrieel ontwerper weet te
koppelen aan een goed eindproduct. De
aan de Academie Minerva in Groningen
en aan de Hogeschool voor de Kunsten in
Arnhem (3D-design) afgestudeerde ontwerper
experimenteert ermee in zijn Groningse
werkplaats. De eerste ruimte lijkt op een
enorme gewassenbibliotheek; de wand is
van vloer tot plafond bedekt met een patroon
van in vierkantjes gesneden biolaminaat van
geperst tarwe, olifantengras, riet, knoflook,
aardappelschil en bloemblaadjes in allerlei
gradaties bruin en geel tot bordeauxrood en
groen. Daarna volgen twee werkplaatsen met
vaak zelfgemaakte machines, zoals persen,
draaibanken split- en leermachines, waar
ongeveer zes stagiairs met hem samenwerken,
en een kleiner vertrek met naaimachines.
Biologische poedercoating en
laminaten
Hier ontwikkelde hij een methode om een
houten object te kunnen poedercoaten met
tulppigment dat in grote hoeveelheden in de
kop van de bloem zit. Daar kwam Tulipa uit
voort, een elegante kuipstoel gepoedercoat
met een dieppaarse, bijna zwarte kleur. Deze
en andere resultaten van het poedercoaten
presenteert hij in april bij ‘Masterly’ op de
Salone del Mobile in Milaan.
Ook richtte Veenhoven samen met twee
compagnons een innovatief bedrijf op:
HuisVeendam. Hier wordt biolaminaat
geproduceerd afkomstig van organische
afvalstromen, oogstgoed en bijzondere
gewassen. Omdat het lokale materiaal
toepasbaar is als vloer, tafelblad, kastdeur
of wandbekleding, is dit product een
mooie aanvulling voor architecten en
interieurontwerpers. En dat niet alleen: het
bedrijf heeft een biologische lijm ontwikkeld
van aardappelzetmeel als welkom alternatief
voor de chemische lijmsoorten. ‘Deze
eeuwenoude traditie is door het gebruik van
olie sinds de jaren twintig van de vorige eeuw
verdwenen en komt met de technieken van nu
weer tot bloei’, zegt de ontwerper.
Er is vraag naar. ‘Bedrijven die beseffen dat
hun productieprocessen eindig zijn, raken in
paniek’, legt hij uit. ‘Wij zien mogelijkheden
en bieden nieuwe materialen en diensten
aan die bijdragen aan meer duurzaamheid’,
zegt de ontwerper die zo ook als consultant
opereert. ‘Omdat we onze waardeketens
hebben opgeknipt en over de wereld hebben
verspreid, zijn we de waardering voor de natuur
en lokale productie kwijt geraakt. Maar hij ziet
ook een positieve verschuiving van kennis-
en consumptieland richting grondstoffen- en
maakindustrie.
Met zijn producten laat Veenhoven ons de
schoonheid van natuurlijke grondstoffen zien
die voor het oprapen liggen. ‘Een goudmijn in
een hoogwaardig biologisch kader’, zegt hij.
De toepassing van – 120 verschillende – vezels
liet hij in 2013 al zien tijdens de Dutch Design
Week in Eindhoven. Inmiddels produceert Huis
Veendam ‘haute couture’ voor meubels en
56ArchitectuurNL Tekst Viveka van de Vliet i.s.m. Stichting Zetel
DESIGN
56-57-58_design.indd 56 04-04-16 16:29
