De rubriek Praktijkcase is een samenwerking tussen een fabrikant en het vakblad ArchitectuurNL. Op deze pagina’s laat de fabrikant zien hoe een product of
dienst wordt toegepast in een project en hoe ze kunnen samenwerken met de architect • Fotografie Jan Willem Schouten.
Fort wordt woning
Zo behoudend mogelijk renoveren met behoud van oude details, maar wel zorgen voor
een comfortabel binnenklimaat. Dat was de lastige opdracht bij de renovatie van het Fort
bij Krommeniedijk in Uitgeest. Architect Jeroen Hooyschuur en bouwbedrijf Akerbouw
gingen in opdracht van Stadsherstel Amsterdam de uitdaging aan, daarbij geholpen door
vloerleverancier VBI.
‘We zijn momenteel bezig met de
herontwikkeling van dit fort’, vertelt
architect Jeroen Hooyschuur. ‘Het krijgt een
woonbestemming voor autistische jongeren.
Daarnaast komen er een horecagelegenheid
met ontmoetingscentrum voor de fietsers die
hier langskomen en een museumgedeelte.
Vanuit de ontvangstruimte word je door het
fort geleid en krijgt je het verhaal van het fort
verteld.’
Rijke geschiedenis
Hooyschuur: ‘Het fort maakt onderdeel uit van
de Stelling van Amsterdam en behoort tot het
Unesco werelderfgoed. Rond 1900 is het fort
ontwikkeld ter bescherming van de stad.’ Het
fort was in 1904 af. Maar in 1914, toen de Eerste
Wereldoorlog uitbrak, was het door de komst
van vliegtuigen meteen al verouderd. Er is
dus nooit in en rond het fort gevochten, maar
er waren wel soldaten gelegerd en het heeft
dienst gedaan als opslag voor defensie. In het
gebouw zijn nog veel elementen die herinneren
aan deze geschiedenis, zoals de nummers in
de slaapzalen, het geschilderde marmerpatroon
in de officiersruimte, diverse krabbels en
tekeningen op de muren, de toiletten en
de keuken. Al deze oude elementen blijven
behouden. Ook worden de originele stalen
deuren gezandstraald en teruggeplaatst.
Uitdaging
De buitenkant van het fort wordt waar nodig
gerestaureerd en gereinigd, maar behoudt zijn
verweerde uitstraling. Hooyschuur: ‘De grootste
uitdaging is om het gebouw zo min mogelijk
aan te tasten. We hebben het hier over een
monument, dus je wilt zo min mogelijk ingrepen
doen en alles zo authentiek mogelijk laten voor
de bezoekers die straks komen. Aan de andere
kant is het zo dat er gewoond moet worden, en
je wilt een prettige plek om te kunnen wonen.’
Om het fort toekomstvast te maken, wordt het
vanaf de basis flink aangepakt. Dat begint bij
de vloeren. De oude vloeren waren in het zand
gestort en voldeden niet meer. Een nieuwe
betonnen vloer zou echter te zwaar worden
voor de oude, geheide fundering, dus werd er
gezocht naar een alternatief dat kon voldoen
aan de hoge eisen voor comfort, gezondheid,
leefbaarheid en energiezuinigheid. Uiteindelijk
viel de keus op de PS Renovatievloer Standaard
van VBI.
Mooi en licht van gewicht
Er waren een aantal redenen om voor de
vloeroplossing van VBI te kiezen, vertelt Jeroen
Hooyschuur: ‘Allereerst vanwege de vele
kleine ruimtes. Het is moeilijk om daar nieuwe
vloeren aan te brengen. De traditionele balken-
broodjesvloer is een stuk zwaarder en het is
voor de werklui heel vervelend om in die kleine
ruimtes met die zware elementen te lopen.
Daarnaast wilde de constructeur niet te
veel gewicht toevoegen aan het bestaande
gebouw. Dat voorkom je door dit vloertype
toe te passen. We hebben straks een mooie
geïsoleerde vloer waarop vloerverwarming
aangebracht kan worden. Daardoor kan het
binnenklimaat goed geregeld worden.’ De
PS Renovatievloer Standaard van VBI bestaat
uit stalen liggers en vulelementen die zeer
lichtgewicht zijn en met een of twee personen
handmatig verwerkt kunnen worden. Er is
dus ook geen bouwkraan nodig. De kwaliteit
van deze vloer, die wordt afgewerkt met
een gewapende betonnen druklaag, is te
vergelijken met die van nieuwbouw.
Bijzonder project
Behalve comfortabel en zo authentiek mogelijk
wordt het fort ook duurzaam gemaakt.
Hooyschuur: ‘We willen het gebouw zo
klimaatneutraal mogelijk uitvoeren, dus we
gaan grond-aardwarmte toepassen en op het
dak komen pv-panelen. We gebruiken grijs
water om toiletten mee door te spoelen en op
het dak komt gras begraasd door schapen. Zo
gaat het fort straks weer op in zijn omgeving.
Dit is voor ons een heel bijzonder project.
Het Fort bij Krommeniedijk maakt onderdeel
uit van de Stelling van Amsterdam, die als
geheel in 1996 is opgenomen in de UNESCO
Werelderfgoedlijst. Het is heel mooi om aan
zoiets te mogen werken. Ik vind daarnaast de
functie ook heel bijzonder: de woongroep en
de maatschappelijke functie. Dat is toch een
hele mooie invulling van zo’n gebouw!’
PRAKTIJKCASE
11 ArchitectuurNL
10-11_praktijkcasevbi.indd 11 27-03-17 14:21
