Designextravaganza
Wat 55 jaar geleden begon als een meubelbeurs is uitgegroeid tot een bijna een week
durende designextravaganza met ruim 4000 individuele ontwerpers, honderden
interieurmerken en meer dan 400.000 bezoekers. De bizarre combinatie van ingetogen
anti-design en overdonderende geldverslindende creaties maakt ook in 2016 de Salone
del Mobile in Milaan weer het onbetwiste hoogtepunt van de designkalender.
In een verduisterd paviljoen valt licht in dikke
stralen uit een tiental plafondspots. Boven het
ritmische geklingel van bamboestokken klinkt
af en toe een sissende rookmachine. Even
moeten de ogen wennen aan de duisternis
maar dan worden de silhouetten van ander
bezoekers langzaam zichtbaar in de rooknevel
en lichthoosbui. Dit zinsbegoochelende effect
wordt versterkt door de spiegelwanden,
waardoor de ruimte zich eindeloos lijkt uit te
strekken. Dit is een van de publiekstrekkers op
de Salone del Mobile, de jaarlijkse meubelbeurs
in Milaan. Wat opmerkelijk is, want met meubels
heeft deze installatie van de Japanse architect
Sou Fujimoto (ontwerper van het Serpentine
Pavilion in 2013) weinig van doen. Dit
fotogenieke interieurconcept voor modemerk
Cos lijkt te zijn ontworpen voor Instagram.
Global brands
Wat 55 jaar geleden begon als een
meubelbeurs is uitgegroeid tot een bijna
een week durende designextravaganza met
ruim vierduizend individuele ontwerpers, een
paar honderd interieurmerken en meer dan
400 duizend bezoekers. Dus hebben ook
automerken, horlogefabrikanten, modelabels
en elektronicagiganten – met dit jaar als
opvallende debutanten de internetbedrijven
Ebay en Airbnb – de Salone ontdekt als een
ideaal podium waarop deze global brands
zich kunnen profileren met oogstrelende
installaties. Architectuur, design, mode – alle
creatieve disciplines worden daarbij vloeiend
gecombineerd. Compleet over-the-top is het
paviljoen van sportmerk Nike met een tiental
prototypes van meubels van het materiaal
van Nike-producten. De Nederlandse
meubelontwerper Bertjan Pot ontwierp een
ingenieus weefsel van schoenveters als hoes
om binnenbanden van auto’s, tractoren en
kruiwagens, zodat deze comfortabele zitpoefjes
worden. De Amerikaanse architect Greg Lynn
ontwikkelde juist een hightech cooldown
stoel die zich dankzij sensoren aanpast aan
lichaamstemperatuur. Deze prototypes zijn
innovatief en origineel, en dat kan lang niet van
alle meubels op de Salone worden gezegd.
Meubelindustrie is mammoettanker
Het is veelzeggend dat uitgerekend
branchevreemde bedrijven een lichtpuntje
van innovatie brengen op de Salone. De
meubelindustrie is een mammoettanker
gebleken die zich door niets van koers laat
brengen, zelfs niet door een crisis. Net als
voorgaande jaren spelen veel producenten op
safe met degelijke, bijna klassieke collecties.
De eerste en zwaar geanticipeerde collectie
onder art-direction van Patricia Urquiola voor
het Italiaanse label Cassina bijvoorbeeld is
elegant maar niet hemelschokkend. De enige
frivoliteit is een hippe update van de Utrecht
Stoel van Gerrit Rietveld; Bertjan Pot ontwierp
drie nieuwe dessins voor deze hoekige stoel.
De installatie waarin deze Origins of the Future-
collectie van Cassina wordt getoond is ook
al geïnspireerd op Rietvelds Nederlandse
paviljoen in Venetië uit 1955. Net als Cassina
(90 jaar) vieren ook B&B Italia en Gufram
(beiden 50 jaar) hun jubileum in sobere stijl;
de enige festiviteit van Gufram is de bekende
Cactus in een nieuwe kleursetting van Paul
Smith. Het Finse Artek lanceerde een update
van de klassieke Kiki Collection van Ilmari
Tapiovaara met een eigentijdse stof van
modeontwerper Raf Simons, die ook de France
Chair van Finn Juhl een facelift gaf.
Van goedkoop tot peperduur
Je zou het niet afzien aan deze afgestofte
traditionals maar de crisis is overgewaaid. Zo
wordt er eindelijk weer eens met veel lawaai
een nieuw designlabel in de markt gezet.
Qeeboo mikt op de exclusiviteit voor de massa
met een collectie van goedkoop plastic door
grote designnamen als Richard Hutten en
Marcel Wanders. Een stoel kost nog geen
honderd euro; lampen gaan weg voor amper
het dubbele. Het geld rolt weer in Milaan, want
het lanceren van zo’n designlabel vergt een
forse investering in plastic spuitmallen en vooral
marketing.
Dat betekent ook dat het exclusieve pronkstuk
weer helemaal terug is. Het Nederlandse duo
Joost van Bleiswijk & Kiki van Eijk vaart mee op
deze golf met een smaakvolle duopresentatie
van opgeblazen schemerlampen met een
meccanoconstructie van geoxideerd messing
en cartooneske meubels van gesneden
staalplaten. Hoe wonderschoon dit peperdure
galeriedesign ook is, het is een herhaling van
zetten.
Kleurwerelden
Een hoogtepunt is daarom de functionele
en smaakvolle innovatie van het inmiddels
al tien jaar voortdurende onderzoek naar
nieuwe kleuren en stoffen van de Nederlandse
ontwerper Hella Jongerius voor de Duitse
gigant Vitra. Het ratjetoe aan kleursferen van de
Vitra collectie – zo waren alleen al de Panton
Chair of de Eames Chair elk leverbaar in een
tiental onsamenhangende tinten – is door
Jongerius gereduceerd tot vier ‘kleurwerelden’.
Deze vier paletten worden getoond in een
speelse installatie, een ontwerp van het
Amsterdamse ontwerpbureau Muller Van
65 ArchitectuurNL
SALONE 2016
64-65-66-67_milaan.indd 65 13-06-16 15:42