Booming Bamboo
Bamboe wordt al veel toegepast in meubilair en als bekleding van wanden, plafonds en
vloeren. Maar het materiaal is ook geschikt voor constructieve toepassingen. In Noordwijk
staat nu een strandtheater met een bamboe constructie. Zolang certificaten ontbreken,
is een bamboe constructie in permanente gebouwen nog een stap te ver. Zoals in het
gloednieuwe Hotel Jakarta: bamboe bepaalt er de sfeer, maar de constructie is van van hout.
Voor het interieur van het Jakarta Hotel op
het Java-eiland in het IJ in Amsterdam kon
architectenbureau SeARCH niet om bamboe
heen. De historische overzeese verbondenheid
van Amsterdam met Azië is het uitgangpunt
van het ontwerp. In de patio van dit blitse
hotel komt een botanische tuin met tropische
planten; deze wordt met de Hortus Botanicus
ontworpen en onderhouden. Daar omheen
ligt een ‘pasar’ met diverse bars, cafés en
restaurants en wellness-faciliteiten. Door de
transparantie van het gebouw is de binnentuin
een verlengstuk van de andere binnentuinen
op Java-eiland. Hotelketen Westcord stelt met
het Tropenmuseum een cultureel programma
samen.
Bamboe in het Jakarta Hotel
‘De afwerking van alle gangen van de zeven
verdiepingen is volledig met bamboehout. Het
interieur is een grote open ruimte met een
atrium tot aan de nok, dus het gelige bamboe
is bepalend voor de hele sfeer van het hotel.
Daarnaast zijn ook alle vloeren van bamboe,
dat sterker en harder is dan eikenhout’, zet
projectarchitect Jurjen de Gans van SeARCH.
Naast de esthetische en conceptuele
kwaliteiten van bamboe voldeed het ontwerp
ook aan de strenge duurzaamheidseisen die de
gemeente stelde aan een hotel op deze locatie.
Zo worden op het dak van het klimaatneutrale
gebouw zonnepanelen geplaatst; in de ramen
worden zonnecellen verwerkt. Daarnaast is
bovenop de dragende kolom van beton op
de onderste twee verdiepingen een dertig
meter hoge draagconstructie in hout geplaatst,
een unicum in Nederland. ‘Het bleek nog niet
mogelijk om deze van bamboe te maken door
het ontbreken van de benodigde certificaten
voor bamboebalken. Maar ik twijfel er niet
aan dat dit technisch mogelijk is’, aldus De
Gans. Als voordeel van de afwerking van
vloeren en muren met bamboeplaat noemt
de projectarchitect de slijtvastheid en warme
uitstraling. ‘Bovendien voldoet het aan alle
duurzaamheidseisen.’
Booming Bamboo
De voordelen van baboe als bouwmateriaal
zijn groot, zegt ook Pablo van der Lugt, auteur
van het boek Booming Bamboo, dat dit
voorjaar verscheen. ‘De bouwsector is een van
de grootste veroorzakers van CO2-uitstoot.
Daarom moeten we overstappen op natuurlijke
en hernieuwbare bouwmaterialen als hout en
bamboe, die ook nog eens op een natuurlijke
manier composteren. Bij staal resulteert elke
geproduceerde ton in zeven ton CO2. Maar
bamboe heeft een negatieve CO2-uitstoot,
oftewel een CO2 reductie van een halve ton per
ton bamboebouwmateriaal.’ De verwachtingen
van bamboe als duurzaam bouwmateriaal zijn
dan ook hoog. ‘Soms zelfs te hoog, ‘, tempert
Pablo van der Lugt. Daarom voegt hij graag
een disclaimer toe. ‘Bamboe zal nooit beton,
staal en hout kunnen vervangen. Maar het is
wél een onmisbare schakel in de stap naar een
circulaire productieketen, met andere biobased
of natuurlijke materialen als bijvoorbeeld hout,
algen of schimmelsporen.’
Hoog rendement
Van deze circulaire materialen heeft bamboe
unieke duurzame kwaliteiten, beter zelfs dan de
meeste houtsoorten. De reden daarvoor is de
enorme groeisnelheid. Er zijn bamboesoorten
die wel twintig tot dertig centimeter per dag
kunnen groeien. Binnen slechts een paar
maanden is een scheut volgroeid. Vervolgens
moet deze drie tot vijf jaar uitharden, tenminste
de extreem harde soorten die gebruikt worden
voor architectuur. Van der Lugt: ‘Maar dan
nog kun je dus elk jaar 20 procent van een
bamboeperceel kappen, wat een ongelooflijk
rendement is. Ter vergelijk: naaldhout duurt
dertig jaar om te oogsten, hardhout tot wel
tachtig jaar.’
Ook bijzonder is dat bamboe veelzijdige
toepassingen heeft; van vezelverpakking
en fietsen tot meubels en mode. Van de
harde buitenkant kan laminaat worden
gemaakt. In hele dunne repen kun je het
vlechten. De binnenkant en bamboesnippers
worden gebruikt voor non-woven vezels en
29 ArchitectuurNL
BOUWEN MET BAMBOE
28-29-30-31_bamboe.indd 29 11-06-18 12:29
