MFA Noorderhuis
Op luttele kilometers afstand razen dagelijks tienduizenden auto’s voorbij en varen er
honderden binnenvaartschepen. Maar wie kijkt er om naar Noordeloos, dorp tussen
de A27 en de Waal? Zelfs de eigen gemeente trok er zijn handen vanaf. Dus namen de
bewoners het heft in eigen handen. Ze schakelden architectenbureau De Zwarte Hond in,
met het Noorderhuis als wonderschoon resultaat.
Toen er van gemeentewege geen geld meer
was voor onderhoud, beheer en bezetting van
het buurthuis, een schoolgebouw en een oude
gymzaal, besloten de bewoners van het dorp
Noordeloos zélf het heft ter hand te nemen. De
gemeente gaf een fors bedrag voor nieuwbouw
van een multifunctionele accommodatie,
op voorwaarde dat de dorpsbewoners het
daarna zélf uit zouden zoeken. En nu staat het
daar, aan de rand van het dorp, open naar de
gemeenschap en veilig uitkijkend over de velden:
het Noorderhuis. Architect André van der Slik,
werkzaam bij het architectenbureau De Zwarte
Hond, is verantwoordelijk voor het ontwerp.
‘We zochten naar een vorm die aansluit bij de
agrarische, stoere omgeving,’ vertelt hij. ‘Tegelijk
hadden we te maken met een lastig, min of meer
trapeziumachtig bouwplot. Vooral het volume van
de sporthal was een grote uitdaging. Die moet
hoog en ruim zijn voor alle sporten die er plaats
gaan vinden. Maar voor je het weet heb je dan
zo’n rechthoekig groot volume dat uit de toon
valt bij de rest van het gebouw.’
Energieneutraal
Dat het Noorderhuis zoveel mogelijk in
hout moest worden uitgevoerd, stond voor
Van der Slik meteen vast. ‘Het past bij deze
omgeving, dat is één. Een groot volume als
dit in baksteen of beton zou misstaan. Maar
bovendien zijn zowel de opdrachtgevers als wij
van De Zwarte Hond sterk voor een zo hoog
mogelijke duurzaamheid en zo min mogelijk
milieubelasting.’ Het Noorderhuis is dan ook
energieneutraal. Een warmtepomp zorgt voor
de verwarming en koeling van het gebouw.
540 vierkante meter aan zonnepanelen moeten
voor de benodigde elektrische energie zorgen
en een EPC-waarde van 0. Van der Slik: ‘Vooral
met het oog op de basisschool hebben we ook
sterk gelet op de luchtverversing met de wtw-
installatie. Die is zo uitgevoerd dat hij meer dan
voldoende frisse lucht in het gebouw brengt.
De school valt nu in frisse scholen klasse B.’
Drie huizen in één
Drie ‘huizen’ zijn in het gebouw verenigd: een
sportaccommodatie, een gemeenschapshuis
met bibliotheek, oefenruimten en
opvoeringsruimten en de basisschool met
kinderopvang. ‘We hebben ze dat kenmerk
van een huis, compleet met puntdak, gegeven,
en die drie huizen als het ware in elkaar
geschoven.’ Door met twee lagen te werken
valt het volume van de sporthal helemaal
niet op, kleedkamers en douches zijn op de
verdieping naast de sportzaal. Dakkapellen
en inventief geplaatste vensters zorgen voor
een vloed van daglicht en uitzicht. Van der Slik:
‘Bouwkundig de lastigste opgave was om de
leidingen allemaal goed weg te werken onder
het dak, vooral op de plek waar de daken op de
laagste plaatsen met elkaar een knik vormen.
Daar kwam veel engineering aan te pas.’
Siberisch lariks gevelbekleding
De gevels zijn opgebouwd uit HSB-wanden
en bekleed met WaxedWood van Foreco, een
water- en vuilafstotende, voorbehandelde
Siberische lariks. Hans van den Heuvel is lid van
het bestuur van het Noorderhuis en toevallig
ook werkzaam bij Foreco Houtconstructies, dat
in Noordeloos gevestigd is. ‘Nee, met de keuze
voor de leverancier heb ik me niet bemoeid’
glimlacht hij. ‘Op het vurenhouten regelwerk
schieten we de latten met een tussenruimte
van 7 mm verticaal vast met speciale nagels.
De latten zijn op maat gezaagd en aangebracht
met stuiknaden in wildverband. Aan de kopse
kanten zijn de latten behandeld. Door de
beluchting rondom zal houtrot niet voorkomen.’
De gevelbekleding werd, op verzoek van De
Zwarte hond, in drie horizontale rijen boven
elkaar aangebracht in drie breedtes: 68 mm,
95 mm en 145 mm. Van der Slik: ‘Omdat we
hier voor behandeld Siberisch lariks gekozen
hebben, dat er eerst groenig uitziet en daarna
al snel in verschillende stappen gaat vergrijzen,
kozen we voor een rustig gevelbeeld, dat in toom
gehouden wordt door die horizontale lijnen.’
Open en ruimtelijk
De openheid en ruimtelijkheid van het gebouw
zijn opvallend. Er is een ruime ontvangsthal,
voorbij de balie opent zich een met houten
wanden omklede, ruime en toch intieme houten
tribune, die meerdere functies heeft. De tribune
dient als leeszaal voor de bibliotheek op de
verdieping. Bij voorstellingen gaan de grote
deuren open en heeft het publiek op de tribune
vrij zicht op een multifunctionele ruimte waar
met gemak een symfonieorkest in zou passen.
Architect Van der Slik is erg tevreden met
de entree van het gebouw. Zijn keuze voor
een compact bouwvolume heeft veel open
ruimte opgeleverd voor een omheinde
speelgelegenheid voor het kinderdagverblijf en
de school. De entree met glazen deuren in een
hoekconstructie, is overhuifd door de eerste
verdieping. Van der Slik: ‘We zijn er in geslaagd
om het zó te construeren dat er geen kolom
of andere draagconstructie nodig is. Zo is de
entree maximaal open. Als bijvoorbeeld op
Koningsdag het plein voor het Noorderhuis vol
is met allerlei activiteiten, is er zo een maximale
interactie tussen de binnen- en het buitenruimte
van dit gemeenschapshuis.’
33 ArchitectuurNLPraktijkcase is een samenwerking tussen een fabrikant en ArchitectuurNL
PRAKTIJKCASE
32-33_noorderhuis.indd 33 06-06-19 10:14
