‘Verstedelijking is een van de grote architectonische vraagstukken van
deze eeuw. Steden zijn de economische knooppunten voor voedsel,
productie, transport. Dat legt grote druk op de stad, die steeds meer
moet verdichten. Rotterdam, dat feitelijk in een rivierdelta ligt, voelt deze
druk nog sterker’, zegt architect Bastiaan Kalmeyer (1981). Met Chantal
Schoenmakers (1983) vormt hij Instability We Trust (IWT), een Rotterdamse
architectenbureau dat de stedelijke context als werkterrein kiest. ‘In
steden kun je als architect verbindingen leggen die er anders niet zouden
zijn. Sociale verbindingen door de verschillende bevolkingsgroepen
elkaar te laten ontmoeten. Maar ook verbindingen tussen verschillende
gebruiksfuncties, zoals wonen of werken’, verheldert Schoenmakers hun
professionele fascinatie voor de stad.
Geen wonder dat een gesprek met de twee jonge architecten begint met
een uitvoerige beschrijving van de Rotterdamse volksbuurt Middelland
waar ze werken én wonen. Kalmeyer: ‘Voor de oorlog zaten hier winkels
voor de gegoede burgerij, zoals een banketbakker en de betere slager.
Maar in de jaren tachtig en negentig verviel het tot een probleemwijk
met verslaafden en hoge criminaliteit. Door de druk op de woningmarkt
stijgen nu de huren en stromen de eerste tweeverdieners binnen. Hoe
vang je deze verandering in een wijk op, zonder dat een tweedeling
ontstaat tussen nieuwkomers en oorspronkelijke bewoners? Dat is een
actueel vraagstuk waarmee veel grote steden kampen. Architecten
hebben de kennis en de vaardigheden om hierop een antwoord te
formuleren. Daarom is deze buurt voor ons een vanzelfsprekende basis.’
Instabiele ruimte
Slechts enkele kilometers verderop aan de Maas wordt dit voorjaar de
Willemstoren opgeleverd. ‘Drie verbonden blokken met verschillende
woontypologieën, geplaatst op een parkeergarage en met een
gezamenlijke lobby in de plint en een gezamenlijk dakterras’, is
de beknopte beschrijving door Kalmeyer. Het opvallende uiterlijke
kernmerk is de voorgevel die bestaat uit drie verticale stroken. ‘Op deze
manier hebben alle bewoners maximaal uitzicht op de naastgelegen
Erasmusbrug.’
Een programmatische vondst is een soort huiskamer op de begane
grond voor alle bewoners, de Woonlobby. ‘Dit is een ongedefinieerde
en daarmee instabiele ruimte. De naam Woonlobby is cheesy maar we
hebben die verzonnen om juist zo helder mogelijk te communiceren’,
zegt Schoenmakers. Met succes. ‘Dit concept van een gezamenlijke
lobby wordt nu als Woonlobby door de ontwikkelaar Vesteda in andere
gebouwen uitgerold.’ Met dit ontwerp schaart IWT zich definitief onder
de gevestigde bureaus. Al werkte IWT bij de realisatie van dit complex
project nauw samen met een externe strategisch supervisor, Jeroen
Zuidgeest van Studio for New Realities. ‘We hadden extra ervaring en
kennis aan boord nodig.’
Global deadlines
Beide architecten maakten een omtrekkende beweging naar de
beroepspraktijk. Zo rondde Schoenmakers eerst de Amsterdamse
modeopleiding AMFI af, waarna ze interieurarchitectuur studeerde aan de
Willem de Kooning Academie. Kalmeyer studeerde eerst beeldende kunst
aan de Willem de Kooning, waarna hij overstapte op interieurarchitectuur
en aansluitend een (onafgeronde) studie aan de Academie van
Bouwkunst in Rotterdam. Na hun studie gingen beiden aan de slag bij
MVRDV – Schoenmakers als bureaucoördinator, Kalmeyer eerst als
ontwerper, later als onderzoeker bij The Why Factory van de TU Delft,
een aan MVRDV gelieerde denktank. ‘Wij werkten aan oplossingen voor
Global Deadlines, zoals dat wordt genoemd; knellende vraagstukken als
2 31 4
52ArchitectuurNL
50-51-52-53-54-55_platform.indd 52 06-06-19 10:17
