Belevingsdesign
Suzanne Holtz sleepte onlangs een European Healthcare Design Award en de eerste
plaats voor de Mental Health Award op het Design & Health World Congress & Exhibition
in Wenen in de wacht voor haar interieurontwerp van de afdeling Psychiatrie in het
Radboudumc in Nijmegen. Uitgangspunt waren de principes van healing environment.
Suzanne Holtz studeerde Rechten. Na een
jaar bij het Openbaar Ministerie, ontdekte
ze dat haar hart niet lag bij het jurist zijn. Via
allerlei omwegen kwam ze uiteindelijk uit op
interieurdesign. Voordeel van haar juridische
opleiding is, dat ze leerde analytisch te
denken. Erg handig volgens Holtz bij complexe
interieuropdrachten. Het stelt haar in staat snel
de belangen van alle betrokken partijen te
doorgronden en in de juiste context te plaatsen.
Door haar manier van denken, verzandt ze
naar eigen zeggen nooit in creativiteit alleen.
Ze kan haar ontwerpopdrachten met een
vrije en creatieve blik benaderen zonder de
pragmatische kant uit het oog te verliezen.
Suzanne Holtz Studio in Laren ontwerpt
en realiseert interieurs voor particuliere
en zakelijke opdrachtgevers. Niet alleen
kantooromgevingen en woonhuizen, maar
ook onderwijs behoort tot de branches
waarin de studio actief is. Holtz heeft in haar
ontwerpcarrière ook veel hotels gedaan. In
de interieurs van dergelijke gebouwen staat
hospitality voorop. ‘In een hotel is ‘beleving’
het enige dat telt’, steekt Holtz van wal.
‘Als een gast binnenkomt, moet hij direct
zien en ervaren of het om een drie-, vier- of
vijfsterrenhotel gaat. Al het materiaal dat je in
een hotelinterieur verwerkt, doet mee aan de
branding en wat een gast meemaakt. Vanuit die
achtergrond, benaderde ik de opdracht.’
Voor de opdracht van Projectbureau
Bouwzaken van het Radboudumc werkte Holtz
samen met EGM architecten. Ze legt uit dat het
interieur van een ziekenhuis vaak heel rationeel
wordt benaderd. Alle toegepaste materialen
en objecten moeten functioneel zijn en in het
arbeidsproces passen. Wat vaak onderbelicht
blijft, is de beleving. Dat levert dan meestal een
zakelijk, ietwat kil interieur op, dat de patiënt
nergens omarmt. In haar ontwerp voor de
afdeling Psychiatrie stelde Holtz de mens en
niet het gebouw centraal.
‘De vloer en verlichting, de kleur en het licht, de
tactiliteit van de materialen. Net als in een hotel,
doet op zo’n afdeling alles wat je toepast, mee
in hoe de mensen het ziekenhuis ervaren. Wat
mij voor ogen stond, was tussen het gebouw en
de mens een extra laag aanbrengen, waardoor
je niet in de ruimte verdwijnt, maar je omarmd
voelt, omdat je er een veilige plek kunt vinden.
Zulke plekken creëren is waar ik sterk in ben.’
Highly commended
De Healthcare Design Award is een Europese
prijs voor designprojecten die een positieve
verandering veroorzaakten in de zorg en in de
ervaring van de cliënt. Holtz werd samen met
EGM architecten (functioneel architect) ‘highly
commended’ in de categorie ‘Mental Health
Design’ en kreeg daarvoor een glazen trofee.
Het is de eerste award die ze met haar werk
wint, en ze ziet het als een bewijs dat haar
ontwerpopvattingen werken.
In het rapport complimenteert de jury Holtz
voor de innovatieve wijze waarop ze het
voor elkaar kreeg om de bestaande situatie
te restylen binnen de geldende eisen voor
veiligheid, beveiliging en surveillance, zonder
daarbij de cliënt uit het oog te verliezen. Na een
periode van intensief gebruik, aldus de jury, zijn
de reacties van medewerkers en cliënten nog
steeds zeer positief. Cliënten voelen zich op
hun gemak in deze omgeving. Materiaalkeuze
en uitstraling kunnen voor een cliënt het
verschil maken tussen comfort of stress.
Holtz zelf vindt een prijs winnen eervol, maar
waar het haar veel meer om gaat, is dat de
professoren, het personeel en de cliënten echt
superblij zijn met het interieur. ‘Op de afdeling
Psychiatrie verblijven cliënten die voor korte
of langere tijd opgenomen zijn. Ze zitten niet
lekker in hun vel en dan is het juist belangrijk
dat je rust en geborgenheid in je ontwerp
creëert. Ik heb dan ook dimbaar sfeerlicht, veel
zachte materialen en warme kleuren toegepast
en een ruime hoeveelheid groen, en veilige
plekken om je terug te trekken.’
Holtz benaderde in haar ontwerp de cliënt
niet als patiënt, maar als gast. Dat zie je
volgens haar terug in de uitstraling die
de ruimtes hebben gekregen. Zo doen
de privéruimtes en de toegepaste (sfeer)
verlichting eerder aan een hotelkamer
denken dan aan een ziekenhuiszaal. ‘Dat
begint al bij de ontvangstbalie. Die kan je
een zakelijke ziekenhuisuitstraling geven,
of er een gastvrije balie van maken, als was
het een hotellobby. Voor de eetkamers en
huiskamers geldt hetzelfde. Als je die koel en
efficiënt uitvoert, dan bereik je een heel ander
effect dan wanneer je ze de gastvrijheid van
een restaurant in een hotel meegeeft. Maar
ook medische apparaten in de individuele
gastenkamers, zoals een bloeddrukmeter,
zijn uit het zicht in het headboard van het bed
weggewerkt. Je haalt ze alleen tevoorschijn
als je ze nodig hebt. Dat geeft toch een heel
andere beleving dan wanneer je naar een
traditionele ziekenhuisopstelling kijkt. Maar
ook het lichtplan is zó ontworpen, dat je een
huiselijke sfeer kunt creëren. Nergens rijen
kille tl-buizen, maar sfeervolle wandlampen
die geborgenheid bevorderen. Het gaat om
dergelijke details die mensen die toch al
niet goed in hun vel zitten, helpen bij hun
herstelproces.’
13 ArchitectuurNLTekst Peter de Winter Fotografie Matthijs Borghgraef
Healing environment
12-13_suzanneholtz.indd 13 28-08-17 13:29
