ArchitectuurNL 05 2016 – pag. 26

ArchitectuurNL 05 2016 – pag. 26

Door: | 29-04-2021

Onzichtbaar
spektakel in
Voorlinden
Museum Voorlinden is een ver doorgevoerde vorm van de

white cube, een museumtype waarin de expositieruimte

een neutrale achtergrond vormt voor de kunst. Het is het

resultaat van de gezamenlijke zoektocht van architect

Dirk Jan Postel, opdrachtgever Joop van Caldenborgh

en ingenieur Andrew Sedgwick (Arup) naar de ultieme

expositieruimte, de perfecte lichtinval, de mooiste

materialen, de slimste organisatie en de nieuwste inzichten

op het gebied van klimaat en techniek. Alle visuele ruis

moest eruit en de lichtinval getemperd maar toch levendig.

Het spektakel van dit gebouw schuilt in dat wat niet

(direct) zichtbaar is, en de precisie waarmee dat is gedaan.

Van een Griekse tempel tot Mies van der Rohe’s
Neue Nationalgalerie in Berlijn (1968) – het pas
geopende museum Voorlinden is al met veel
beroemde gebouwen vergeleken. Het Kröller-
Müller van de 21e eeuw, zo werd het plan van
industrieel in chemie en kunstverzamelaar Joop
van Caldenborgh destijds aangekondigd in
het NOS journaal. Beide musea zijn ontstaan
uit een private collectie, beiden zijn opgericht
door een Rotterdamse ondernemer, en beiden
zijn gehuisvest in een modern glazen paviljoen
in het groen. Bij oplevering werden op twitter
foto’s gepost van een andere lookalike:
Fondation Beyeler van Renzo Piano in Basel.

Goede dingen verbeteren
Architect Dirk Jan Postel van Kraaijvanger
architects voelt zich allerminst betrapt. Hij is de
eerste die zal toegeven dat hij zich heeft laten
inspireren door bestaande musea, waaronder
Fondation Beyeler. ‘Ik heb toen ik in 2011 de
opdracht kreeg een foto van dat gebouw en
van The Menil Collection in Houston – ook een
ontwerp van Piano – aan Van Caldenborgh
gestuurd, als voorbeelden. Waarbij ik uitlegde
waarin ze ten opzichte van elkaar verschillen.
Dáár gaat museum Voorlinden over. Ik was
niet op zoek een revolutionair model, ik geloof
in een lerend effect: goede dingen oppakken
en dan verbeteren.’ Dat is hier in meerdere
opzichten gelukt.

Perfecte white cube
Voorlinden is een ver doorgevoerde vorm
van de white cube, een museumtype dat in
de jaren dertig ontstond, waarin de (witte)
expositieruimte een neutrale achtergrond
vormt voor de kunst. Beveiligingscamera’s,
rookmelders, brandslanghaspels,
ventilatieroosters – Postel ‘wilde alle
visuele ruis eruit.’ Zo zie je nergens
nooduitgangbordjes; die zijn als wit kunststof
reliëfs in het stuukwerk opgenomen. Pas
in geval van calamiteiten licht het groene
mannetje op. Het systeem is een primeur; Van
Caldenborgh heeft er patent op aangevraagd.
Het is een sprekend voorbeeld van de
perfectiegraad die is nagestreefd. Op zoek
naar de ultieme expositieruimte, de perfecte
lichtinval, de mooiste materialen, de slimste
organisatie en de nieuwste inzichten op het
gebied van klimaat en techniek, maakte Postel
samen met zijn opdrachtgever een grand tour
door Noord Amerika. Ze bezochten onder
andere het Museum of Contemporary Art en
het Art Institute in Chicago (met een uitbreiding

1. Gebouwopzet met glasdak en zonnedak. 2. Museum Voorlinden in Wassenaar bestaat uit drie
beuken: een voor (een selectie uit) de eigen collectie, een voor wisseltentoonstellingen en een voor de
vaste opstelling. Het presenteert zich ondanks zijn grootte bescheiden in het landschap • Foto Ronald
Tilleman.

26ArchitectuurNL

26-27-28-29_voorlindenmuseum.indd 26 10-10-16 13:34

Gerelateerd