Op het CHV-terrein in Veghel was ooit veevoederproducent CHV
actief. Maar tijden veranderen en het terrein met haar karakteristieke
bebouwing verpauperde met de dag. Volgens de gemeenteraad was
de cultuurhistorische waarde van het terrein nagenoeg nul. Alleen de
graansilo van architect Jan Wiebenga (1886 – 1974) had volgens de
vroede vaderen enige monumentale waarde. Het zag er dus slecht uit
voor het gebied. Sloop leek de enige optie. Tot tien jaar geleden Stefan
van de Ven van Bouwbedrijf Van de Ven BV uit Veghel zijn oog op het
terrein liet vallen.
Hij kocht de grond en gebouwen en was van plan de boel plat te gooien
om er een nieuw bedrijventerrein op te ontwikkelen. Tot het moment dat
hij begon te dwalen door de gebouwen. Wat hij zag, waren geklonken
staal- en ruwe betonconstructies met vanbinnen enorme ruimtelijke
hoogtes. Volgens Pi de Bruijn van de Architekten Cie, werd de Veghelse
aannemer/ontwikkelaar al wandelend ‘een beetje verliefd’ op de
bebouwing. ‘Plots doorzag hij de potentie van het gebied. Ineens kwam
het hem belachelijk voor dat alleen de loods de moeite van het bewaren
waard zou zijn. Dat inzicht was het begin van een ongekend avontuur op
het vlak van gebiedstransformatie.’
Cultureel alternatief
De aannemer/ontwikkelaar kwam tot het inzicht dat herontwikkeling tot
het zoveelste bedrijventerrein in de regio onzinnig was. Wat hem voor
ogen stond, was het CHV-terrein te transformeren tot een cultureel
alternatief voor nabijgelegen steden als Eindhoven en Den Bosch.
Hij wilde er een tweede centrum voor Veghel van maken met een
uitgaansaanbod dat in het bestaande centrum ontbrak.
Zakelijk gezien niet de meest voor de hand liggende beslissing, maar
volgens Pi de Bruijn wel een plan met potentie. Van de Ven wilde met de
gebiedstransformatie voorkomen dat ‘zijn’ Veghel voorgoed zou afglijden
tot een slaperig Brabants dorpje. Het zoveelste slachtoffer van de trek
van het platteland naar de stad.
Om van zijn even gewaagde als ambitieuze plannen een succes
te maken, werd een samenwerkingsverband gesmeed tussen drie
architectenbureaus. De Architekten Cie uit Amsterdam tekende voor het
stedenbouwkundig masterplan en was (mede) verantwoordelijk voor
het Programma van Eisen van het cultuurcluster en de casco’s van de
verschillende gebouwen. De gebouwen zelf zijn onder handen genomen
door NPF architecten, waarin AIR architecten en Leenders Architecten
samenwerken, en de Architekten Cie.
Tweede centrum
Pi de Bruijn werd als architect/supervisor gevraagd een
stedenbouwkundig masterplan te ontwikkelen met een uitgewerkte visie
waarin ‘het tweede centrum’-idee centraal stond. De Bruijn begint met te
zeggen dat Stefan van de Ven als opdrachtgever/eigenaar een cruciale
rol speelde bij de transformatie van het gebied.
‘Hij had als rechtgeaarde Veghelaar de visie om de waarde van de
bestaande gebouwen en de potentie van het gebied te onderkennen.
Dat is voor een aannemer toch echt uitzonderlijk. Het is enorm te prijzen
dat hij mogelijkheden zag en doorpakte waar anderen doorgaans over
moeilijkheden spreken en passief afwachten.’
De Bruijn en Van de Ven kwamen met elkaar in contact via een
gemeenschappelijke relatie in Den Bosch. Deze relatie adviseerde
de Brabantse ondernemer er een gerenommeerde architect bij te
halen omdat het hem wel duidelijk was dat er flink wat hobbels te
nemen waren. Hoe krijg je bijvoorbeeld de gemeenteraad zo gek dat
ze toestemming geven om van een verlopen bedrijventerrein aan
de rand van een streekdorp een tweede centrum met een cultureel
oogmerk te maken? Veghel is immers maar klein en de gemeenteraad
in dergelijke plaatsjes is niet gewend aan hemelbestormende plannen
van doortastende ondernemers. Een tweede centrum naast het
bestaande centrum ontwikkelen, dat is nogal wat. Om alle weerstanden
te overwinnen en de boodschap van een nieuw cultuurcluster in de vorm
van een langetermijnvisie op hoofdlijnen te verkopen, kon de Brabantse
aannemer de hulp van een oude rot als stedenbouwkundige Pi de Bruijn
goed gebruiken.
3 4
1. De Wiebengaloods (architect Jan Wiebenga 1886 – 1974) is een
Rijksmonument. 2. In ‘de straat’ hangen loopbruggen met trappen. Ze
verbinden de verschillende ruimtes en functies in de bestaande bebouwing.
3. Het Silotel dat de Architekten Cie ontwierp, moet de fysieke bekroning
van de gebiedstransformatie worden. 4. Eindbeeld van de gefaseerde
gebiedstransformatie van het CHV-terrein in 2035.
43 ArchitectuurNL
GEBIEDSTRANSFORMATIE
42-43-44-45_veghelpi.indd 43 10-10-16 15:48
