daarbij hielp, is dat de woningen verdeeld zijn in appartementsrechten. ‘Als je zo’n forse investering
doet en de buurt bevalt niet, is dat wel een groot risico. Op deze manier kun je je huis opknippen in
stukken van 70 m2, die makkelijk verkoopbaar zijn. Je kunt kleiner gaan wonen als de kinderen uit
huis gaan. Het maakt het gebouw nog flexibeler.’
Zelf kocht Frantzen de halve vijfde verdieping. Het eerste dat opvalt als je het (nu nog lege)
appartement binnenstapt, is de royaliteit van de ruimte. Dat komt door de grote hoogte, maar ook
door de verdiepingshoge glazen schuifpuien, die weids uitzicht over het water bieden. Frantzen
schuift de deuren opzij en stapt het balkon op. ‘Het nadeel van appartementen vind ik het gebrek
aan buitenruimte. Ik wilde laten zien dat het anders kan; dit balkon is 60 m2, het kleinste is 18 m2.’
De balkons zijn met enkel glas beglaasd, tegen de wind en het geluid uit het omringende
industriegebied. Bij mooi weer kun je het glas helemaal openklappen, ’s winters fungeert de ruimte
als ‘klimaatkas’. De opgewarmde lucht wordt dan benut voor de WTW-installatie.
Het tweede dat de aandacht trekt, is het alomtegenwoordige hout: vuren voor de draagconstructie,
grenen voor de vakwerken en douglas voor de gevels. Het geeft de woningen warmte, de
levensduur is onbeperkt, en het vergt beperkt onderhoud. ‘Schilderen is niet nodig’, vertelt
Frantzen, ‘het hout is geimpregneerd. Maar je moet wel letten op de detaillering; hout moet
altijd kunnen ventileren en verbindingen mogen nooit in het water staan’, wijst hij op een stalen
kolomvoet.
Details
Aandacht voor details is belangrijk voor Frantzen. ‘Ik las ooit een stukje in NRC Handelsblad van
architectuurcriticus Bernard Hulsman, waarin hij schreef over zijn teleurstellende verhuizing naar
een nieuwbouwwoning. De architectuur kende geen details waaraan hij zich kon hechten. Dat
artikel heeft mij geschoold. Sindsdien hanteer ik de regel dat elke ruimte minimaal een detail moet
bevatten. Zoals de huisnummers die als perforaties in de voordeuren zijn aangebracht. Verder is de
hal heel gewoon: spuitwerk, betontegels, een kale betontrap. Maar de belijning is strak, de stiksels
van de ‘spijkerbroek’ zitten goed.’
Oké, noem hem een detailfreak. Toen de brandweer de door hem ontworpen ‘onzichtbare’
brandscheidende deuren afkeurde (deze klappen vanuit de muren tegen de lift), heeft hij het
gespeeld tot aan de adviescommissie praktijktoepassing brandveiligheidsvoorschriften, die de
minister adviseert over regelgeving en gelijkwaardigheid, en hij kreeg gelijk. ‘Ik wil niet overal
brandsluizen in de gangen, het is toch raar dat je eerst een mooie ruimte maakt om hem vervolgens
in hokjes op te delen?’
Ander voorbeeld: toen hij ontdekte dat de aannemer gangbare scharnieren van gegalvaniseerd
staal had gebruikt – het bestek was kennelijk niet eenduidig genoeg geformuleerd – stond hij erop
dat ze allemaal vervangen zouden worden door RVS exemplaren. ‘Ik durf te wedden dat je het
verschil merkt, dat de sfeer beter is. En wat scheelt het? 2700 euro op een heel gebouw!’
Top-up
Terwijl in Patch22 volop getimmerd wordt aan de interieurs, is de architect alweer bezig met
zijn volgende project, Top-Up: het naastgelegen gebouw, dat hij gaat optoppen met zeven
verdiepingen. ‘We willen het volgens hetzelfde principe ontwikkelen: in hout, met flexibele ruimtes’.
‘Maar dan nog houteriger’ zegt hij met gevoel voor zelfspot. ‘In Patch22 hebben we om budgettaire
redenen uiteindelijk een aantal constructieve elementen van beton gemaakt. Door de verdiepingen
iets lager te maken – 3,5 meter, nog steeds riant – maken we bij Top-Up geld vrij om echt alles van
hout te kunnen maken.’ De bouw moet lente 2017 beginnen.
Projectgegevens Patch22
Programma: 33 woon-werkwoningen, 600 m2 commerciële ruimte, 37 parkeerplaatsen. Adres: Johan
van Hasseltkade 202-306, Amsterdam Noord. Opdrachtgever: Lemniskade Projecten BV (Tom
Frantzen & Claus Oussoren). Architect: Frantzen et al. Projectteam architect: Tom Frantzen, Karel van
Eijken, Laura Reinders. Adviseur installaties: H2O Bouwmanagement. Adviseur constructies: Pieters
Bouwtechniek. Adviseur bouwfysica: LBP | sight. Adviseur brand: BVej. Aannemer: Hillen en Roosen.
Leverancier Houtconstructie: Korlam. Ontwerp-uitvoering: 2010-2016.
5. Per verdieping zijn vele indelingen mogelijk,
van twee tot acht units. 6 en 7. De vakwerken
in de gevels zijn zorgvuldig gedetailleerd en
uitgevoerd in geïmpregneerd hout en staal.
8. Verdiepingshoge glazen schuifpuien naar
ruime balkons. De balkons zijn met enkel glas
beglaasd, bij mooi weer kun je het glas helemaal
openklappen, ’s winters fungeert de ruimte
als klimaatkas. 9. Vanuit het noordwesten.
De zijgevels zijn bekleed met douglas. In de
laagbouw zijn vijf woon-werkunits.
8
9
9 ArchitectuurNLTekst Kirsten Hannema Fotografie Luuk Kramer en Olivier Middendorp
06-07-08-09_patch22.indd 9 10-10-16 13:16
