Stad in gebouw
TivoliVredenburg is de geklimatiseerde versie van de gestapelde stad. Het idee was
de zalen in de vorm van op zich zelf staande gebouwen los te koppelen van elkaar,
gescheiden door foyers geplaatst onder een grote stolp. Hierbij ontstond de gedachte
elke zaal door een andere architect te laten ontwerpen en uitwerken. Net als aan de
straten maar nu in een driedimensionaal karakter. Het leidde tot een zeer uitgesproken
opeenstapeling van zalen. Hoewel de verschillende zalen door een heel team van
samenwerkende architecten atrick ransen, Herman Hertzberger, o oenen, hijs
Asselbergs, NL Architects) werden ontworpen waarbij elke zaal perfect moest zijn, ligt de
kracht van dit gebouw echter niet in haar expressieve vormen, noch in de materialisering
of ego-architectuur. Daar gaat het bij dit gebouw niet om. Het succes van dit gebouw
komt door de experimenteerdrift van de gebruikers waarin juist de tussenruimte de
belangrijkste ruimte is geworden niet alleen op maaiveld maar tot bovenin het gebouw:
“we maken een park op de zesde!” riep de gebruiker, “vind je dat wat?” De kracht ligt ook
in het volledig open willen stellen van het gebouw als gastvrije ontmoetingsplek voor
iedereen. Daarin wordt ze een spons van de stad en het dagelijkse leven. “het gebouw
leeft!” memoreerde laatst dezelfde gebruiker opgetogen. En het onverwachte blijkt een
katalysator te zijn voor experiment. Een zeer te waarderen positieve attitude.
In het Onderwijs en Cultuurcluster in Den Haag – een ontwerp dat tot stand kwam in
samenwerking met en rchitects zien we een parallel met ivoli redenburg.
Verschil is dat hier een alzijdige heel karakteristieke gevel is waardoor het lijkt alsof we op
een traditionele manier een cultuurgebouw neerzetten. Die gevel met haar exoskelet in
de vorm van boomstammen en takken is met veel zorg ontworpen en geeft het gebouw
een sterke eigen identiteit. Maar ook in dit gebouw – met de afmeting van zeven opeen
gestapelde voetbalvelden – is juist de continuïteit van de stad door het gebouw heen van
groot belang. Interessant is hoe onderwijs, dans, muziek, cultuur en leisure in één gebouw
elkaar gaan beïnvloeden. Het creëren van openheid en een veelheid aan plekken zal deze
interactie kunnen faciliteren.
Elementary
We worden veel gevraagd voor transformaties waar we dichtgegroeide structuren weer
openbreken, oude gebouwen weer een nieuw leven geven en tot gebouwen komen die
verandering toestaan. Veel van onze opdrachten zijn scholen. Daar verandert het gebruik
gedurende de dag. Er is veel aandacht voor leeromgevingen, leerlandschappen en
individuele aandacht. Soms heb je te maken met juist een heel kleine school, maar met
dezelfde dynamiek en zie je een leerling ergens weggedoken in een hoekje. Bij nadere
bestudering blijkt het gebouw een prima canvas, maar is het meubilair het probleem.
Hoekjes waarin je kunt wegduiken zijn leuk, hoekjes waarin je wordt weggestopt niet.
“Waarom is er dan maar één opstelling mogelijk?” Zo kwam Pieter Benschop bij ons op het
idee een nieuwe actieve meubellijn voor het basisonderwijs te ontwerpen en maakten we
van de klas een omgeving waar leerlingen geïnspireerd en gemotiveerd raken en blijven
doordat verschillende opstellingen mogelijk zijn.
NOAHH is gevormd in de crisisjaren. We gaven onze comfortzone op. Het was een goed
moment om nieuwe wegen in te slaan. We signaleerden veranderende rollen en zagen
dat met eigen initiatief en moed er veel te bereiken is. We moeten meer initiatief nemen,
vinden we.
De zorg die je nodig hebt, zowel voor jong als voor oud, hield ons als vraagstuk bezig. Hoe
maak je woningen die, als ze transformeren, ook beter worden? Het kunnen blijven wonen
in je woning waarbij je woning mee verandert met je wensen, met de zorg die je nodig
hebt in een omgeving die vertrouwd is en waarin goed nabuurschap vanzelfsprekend
is, bracht ons op het idee om de rol van ontwikkelaar op ons te nemen. We kwamen in
samenwerking met met een concept van een aantal erven waaromheen je op een
heel landschappelijke manier woont waarbij het collectief van groot belang is en je samen
ook voorzieningen deelt. Waarom zou je allemaal een eigen individuele royale berging
hebben, als je ook met zijn allen meer kunt hebben dan ieder voor zich. Niet ieder een
kleine berging maar samen een grote schuur, een ruimte die ook een feestzaal kan zijn of
een gastenverblijf. Woningen die je gemakkelijk op maat kunnen maken. Het plan werd
met gejuich ontvangen door de gemeente en kweekte interesse bij marktpartijen. Om het
plan te kunnen realiseren zochten we een marktpartij, dat werd Timpaan.
Nieuwe generatie
Deze bottom-up manier van werken, met zowel een doordachte als intuïtieve manier van
werken, beviel ons goed. De architect heeft tegenwoordig de rol van regisseur en moet
ruimte geven aan de uitdrukking van de identiteit en wensen van klant of opdrachtgever.
Ze moet daarnaast uitdrukking geven aan tijdelijkheid en aan transformatie. De architect
moet opkomen voor de collectieve voorzieningen en voor hen met een minder groot ego.
Met de roep naar steeds publieker en complexer wordende gebouwen of met de tendens
om collectieve voorzieningen te delen, zijn er tegelijk nieuwe taken bijgekomen. De
architect is bemiddelaar, socioloog, inspirator, deskundige, manager, stedenbouwkundige,
scenograaf en zelfs ontwikkelaar. Met de huidige middelen kunnen we supersnel
schakelen. De technische knowhow is slechts een middel om op comfortabele wijze
invulling te geven aan onze verantwoordelijkheden. Samenwerking met experts en co-
makers maakt ons fl e ibel en up to date deskundig. Wanneer je vanuit je fascinaties
ontwerpt kan je verder komen. Samenwerking is daarbij voor ons de sleutel tot succes!
NOAHH | Network Oriented Architecture
www.noahh.nl
E
L
E
M
E
N
T
A
R
•
N
O
A
H
H
•
F
O
T
O
A
T
A
E
F
F
T
IN
G
54-55-56-57-58-59_tabulanoahh.indd 58 12-10-18 09:47
