Jaarboek Architectuur 2015-2016 gepresenteerd

Boeken, Nieuws

Jaarboek Architectuur 2015-2016 gepresenteerd

Door: Jacqueline Knudsen | 20-04-2016

In het nieuwe Waterliniemuseum op Fort Vechten bij Bunnik is gisteren de 29e editie van het Jaarboek Architectuur in Nederland gepresenteerd. In voorgaande jaren stond de locatie waar dit architectenfeestje plaatsvond wel in het boek, maar niet op de cover. Met deze traditie is nu gebroken. Architect Remco Siebring van Studio Anne Holtrop, die het Waterliniemuseum heeft ontworpen, was zeer vereerd dat de redactie van het Jaarboek het museum tot meest opmerkelijke gebouw van 2015 had verkozen.  Ook architect Job Floris van Monadnock was verguld: “We zijn erg blij dat we voor het eerst in het Jaarboek staan en meteen al op de achterkant!” Op de backcover prijkt de Landmark in het Limburgse Nieuw Bergen.

De opzet van deze editie van het jaarboek is identiek aan voorgaande jaren: Een documentatie in woord en beeld van 30 gerealiseerde gebouwen die de huidige architectuur in Nederland moeten representeren, gelardeerd met 4 essays van de redacteuren, die de projecten in een breder kader plaatsen en actuele trends signaleren. Van de 375 ingezonden projecten heeft de redactie er circa 65 bezocht in 8 dagen, en daaruit 30 geselecteerd. Bij die selectie speelde mee in hoeverre een project voorbeeldig exponent was van een nieuw experiment, een transformatie van het bestaande of een nieuwe strategie. “Over die selectie is altijd te twisten, je kunt het als redactie nooit goed doen”, is de ervaring van Edwin Oostmeijer, die namens de redactie het Jaarboek introduceerde.

Altruïstische architecten

Kirsten Hannema, architectuurcriticus bij de Volkskrant en ArchitectuurNL, schreef een essay ‘Uit de schaduw’. Daarin signaleert zij bij de nieuwe generatie architecten een belangstelling voor ‘obscure’ architecten en alternatieve referentiekaders. Architecten die niet zijn gericht op architectonische revolutie, maar op vernieuwing vanuit het bestaande. Vanuit de stad als een groot bouwwerk, waaraan elke architect voortbouwt, en waarin altruïstische architecten de individuele architectonische uitingen van starchitects trachten te verbinden. Architecten als schakel in een groter geheel, die via kleine interventies de omgeving verbeteren. Daarbij kunnen ontwerpinstrumenten als proportieleer en patronen/metselwerkverbanden een helpende hand bieden. Maar juist die altruïstische benadering bemoeilijkt het voor deze architecten om uit de schaduw treden, concludeert Hannema.

Territorium, tijd en archetypes

De redactie van het Jaarboek signaleert in 2015 tevens een zoektocht naar alternatieve manieren van projectontwikkeling, zoals coproductie van architect en andere partijen, waarbij de architect faciliteert en mogelijkheden creëert. Succesvol voorbeeld hiervan is de Kleiburgflat in de Bijlmer van NL architects.

Redacteur Tom Avermaete ziet als nieuwe trend de focus op territorium (o.a. Waterliniemuseum van Holtrop), en tijd (Landmark van Monadnock) als inspiratie voor het architectonisch ontwerp. Hij ziet het als taak voor architecten om het bestaande – een fort, een toren, een woonflat – te herinterpreteren en activeren voor huidig en toekomstig gebruik.
Avermaete roept ook op tot een nieuw soort architectuurkritiek, die bij de beoordeling van projecten aspecten als territorium, tijd en handelen als criteria neemt,  in plaats van formele vernieuwing of energetitsche duurzaamheid. Die kritiek bestaat overigens al lang, o.a. in ArchitectuurNL.

Dirk Somers van Bovenbouw Architectuur uit Antwerpen signaleert tijdens de boekpresentatie als trend een primitieve fixatie op archetypes en een oertaal. Architecten zoeken nu volgens hem naar originaliteit, en dan niet naar het frivole – immers een doodlopende weg – maar naar het collectieve.
Somers plaatst als kritische kanttekening bij het Nederlandse Jaarboek dat er minder ruimte is voor vernieuwing en experiment dan in de Vlaamse Architectuur Jaarboeken. Hopelijk heeft de volgende redactie van het Nederlandse Jaarboek, die binnenkort aantreedt, hier boodschap aan.

Architectuur in Nederland. Jaarboek 2015/16
redactie: Tom Avermaete, Hans van der Heijden, Kirsten Hannema, Edwin Oostmeijer
€ 39,50
Engels/Nederlands
ISBN 978-94-6208-278-6
design: Joseph Plateau
nai010 uitgevers

Architectuur in Nederland. Jaarboek 2015/16 bevat projecten van:

Atelier Puuur
Benthem Crouwel Architects
BureauVanEig
cepezed
Felix Claus Dick van Wageningen Architecten
Pascal Cornips
de Architekten Cie.
Dok architecten
Dick van Gameren
Geurst & Schulze architecten
Jan van Grunsven
Happel Cornelisse Verhoeven
KAAN Architecten
Marcel Lok
M3H Architecten
Maxwan
Mecanoo
Monadnock
NL Architects/XVW architectuur
Office Winhov
OMA
RAAAF
Royal HaskoningDHV
Studio Anne Holtrop
Studio Leon Thier/ van roosmalen van gessel architecten e.p./MTD Landschapsarchitecten
Studio Maks
Studio Prototype
van Dongen-Koschuch
Koen van Velsen

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

Ontvang iedere week het laatste nieuws en informatie op het gebied van architectuur in uw mailbox.

Gerelateerd

Tags: , , , ,

    Schrijf een reactie

    Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.