Gemeentehuis Rheden refereert aan landschap en historie

Het nieuwe gemeentehuis van de Gemeente Rheden ligt net iets ten noorden van het dorp De Steeg, tussen de IJssel en landgoed Rhederoord. Het gebouwontwerp van DP6 architectuurstudio is geïnspireerd op de rijke geschiedenis van de plek en biedt mooie uitzichten op het landschap rondom.

Het compacte nieuwe gemeentehuis is 2.000 m2 kleiner dan zijn voorganger, waardoor het ruimer op de kavel was te positioneren. Rond het gebouw is meer groen en een grote fietsenstalling met fietswasstraat voor mountainbikers. Strippen en hergebruik van de 50 jaar oude voorganger, zoals college voorstelde, is door de gemeenteraad afgewezen, want duurder. Het oude gebouw dus gesloopt, met uitzondering van de kelder onder de westelijke vleugel van de nieuwbouw, die is hergebruikt als installatieruimte. Op de hoek hiervan is de raadzaal gepositioneerd. Het transparante atrium op het scharnierpunt van het gebouw vormt het publieke hart waar medewerkers, inwoners en bezoekers elkaar ontmoeten. Voor het atrium markeert de luifel de entree voor medewerkers en bezoekers.

Atrium met trappenlandschap

In het hart van het gebouw klimt een houten trappenlandschap op met aan de voorzijde uitzicht over de IJsselvallei. De eerste verdieping biedt een mooi uitzicht naar de Veluwezoom en Landgoed Rhederoord. Publieksfuncties zoals balies, spreekkamers en de trouw- en raadzaal liggen rondom het atrium. Daarachter bevindt zich de semi-publieke functies als het eet-werkcafé en het vergadergebied. De flexibele werkomgeving van de medewerkers ligt op de verdiepingen. Rondom doorlopende glaswanden, die dienen als brandscheiding, zorgen voor visuele openheid en doorzichten.

Lokale materialen

De identiteit van de plek komt tot in detail tot uitdrukking in het interieur, waarvoor Zenber architecten het ontwerp maakte. Zo is onder meer het hout van de lambriseringen, het maatwerkmeubilair en de bekleding van de trappartij afkomstig van beuken van het naastgelegen landgoed Middachten. Voor de trappen is beukenhout toegepast waarin hier en daar een mooie tekening zit, die meubelmakers “slaap” noemen.
Het wandkleed in de raadzaal is gemaakt van wol van de Rhedense schaapskudde. Dit beeld is geïnspireerd op de schilderijen van de lokale schilder Theo Goedvriend. Hij groeide op in Hotel De Engel als zoon van de toenmalige directeur. Onder het sheddak van het nieuwe gemeentehuis zweeft een engel die afkomstig is uit het gelijknamige hotel, dat ooit op deze plek stond.
In de raadzaal en de trouwzaal zijn western red cedar lattenplafonds uit het oude gemeentehuis hergebruikt. Elders in het gebouw zijn nieuwe western red cedar plafonds toegepast.

Voorbereid op toekomstige aanpassingen

De nieuwbouw is door de architect zo ontworpen dat het casco gescheiden is van de inbouw. Door een modulair grid en ruime verdiepinghoogte, is het een flexibel gebouw waarmee het anticipeert op toekomstige wijzigingen. Gebouw en interieur zijn zoveel mogelijk uitgevoerd met demontabele materialen en detaillering. Hierdoor zijn gebouwonderdelen eventueel ook weer opnieuw te gebruiken. De gevels in dry stack metselwerk zijn enkel afgevoegd en makkelijk demontabel. In de voorgevel zijn de stenen in reliëf geplaatst en tonen de driehoekige barensteel uit het gemeentewapen. De gesinterde stenen van Gelderse klei zijn geproduceerd door de Rodruza fabriek in het nabijgelegen Gendt.
De barensteel komt ook terug in de glazen gevelpuien, waarin de driehoekjes al zonwering zijn gezeefdrukt. Voor de lichtwering bij de receptie zijn aan de binnenzijde van de glaspui screens toegevoegd.

IJsbuffer in achtertuin

Het gebouw maakt gebruik van een ijsbuffer voor energieopslag en van zonnepanelen voor duurzame energieopwekking. In een soort ijskelder zit een spiraal waaromheen ijs en water schommelen rond het vriespunt. Bij het ontdooien en bevriezen komt veel energie vrij, de buffer werkt als een soort warmtewisselaar. In mei was 64% van de inhoud nog ijs. De ijsbuffer is 4,5 m diep en heeft een doorsnede van 16 meter. De buffer bevindt zich in de achtertuin, die is opgehoogd. Een klein deel ervan steekt boven maaiveld, daarvan is de ronde buitenwand bekleed met hergebruikte betonnen tegels van 30×30 cm die in in tweeën zijn gebroken (15x30cm) en gestapeld. Als aan een rotsmuurtje zal hier beplanting op en tussen gaan groeien.

Doordat het terrein veel groener en zachter is ingericht dan voorheen, draagt het bij aan verkoeling en de natuurlijke infiltratie van hemelwater. Het landschapsontwerp sluit bovendien aan bij de lokale begroeiing van de verschillende landschappen, waardoor het bijdraagt aan de biodiversiteit.

Foto’s: ScagliolaBrakkee en Jacqueline Knudsen