Circulaire sporthal als sociale hub

Voor de woonwijk Elzenhagen Zuid ontwierp LIAG architecten en bouwadviseurs een circulaire sporthal. “De stad groeit als een tierelier en sportvoorzieningen moeten daarin mee,” stelde Simone Kukenheim, voormalig wethouder van (jeugd)zorg, beroepsonderwijs en sport, in 2018. Amsterdam ambieert een gezonde stad te zijn, wat betekent dat Amsterdammers gemakkelijk moeten kunnen sporten. Nu is deze wijk een duurzame sportaccommodatie met horeca rijker.

Gelegen in een hoog binnenstedelijk gebied en ingepast op een beperkte kavel, trekt de circulaire sporthal direct de aandacht. Op de hoekgevel prijkt hét symbool van de stad: de drie Andreaskruizen. Verder vormt het expressieve gebruik van baksteen een moderne interpretatie van de Amsterdamse School als bouwstijl.

Naast het gebruik van baksteen in verschillende vormen en texturen, speelt ook de toepassing van versieringen een belangrijke rol. Gemetselde afbeeldingen van sporters, zoals een handbalspeler en een zaalvoetballer, verwijzen naar de verenigingen die hier hun thuishonk hebben. Dit geeft voorbijgangers direct een voorproefje van de sportieve bestemming die achter het imposante gebouwvolume schuilgaat.

Thomas Bögl, LIAG architecten en bouwadviseurs: “De kavel was beperkt. Sterker nog: Hier zou naast een sportaccommodatie ook een technasium verrijzen. Hoewel het ontwerp en de uitvoering ervan twee afzonderlijke opgaven zijn, moet het toch straks een samenhangend geheel vormen. Ook de gebouwhoogte was een aandachtspunt, vanwege de nabijgelegen molen die nog actief is. Het gebouw is deels ingegraven, zo dat de wieken de voldoende wind kunnen vangen.”

LED-vloer

Bijzonder is verder de moderne vloer in de grote zaal. Het is namelijk een glazen LED-vloer die met één druk op de knop transformeert naar bijvoorbeeld negen badmintonvelden, drie volleybalvelden of één groot basketbalveld. Om maar een voorbeeld te noemen. De wirwar van gekleurde lijnen behoort hiermee definitief tot het verleden. Dit resulteert in een overzichtelijker speelveld en creëert rust in de zaal, oftewel een prikkelarme sportomgeving. Een ander voordeel: Het voorkomt discussies tussen sporters tijdens het spel, zoals het bepalen of een bal in of uit is.

Duurzaamheid en circulair oogsten de norm

De circulaire sporthal Elzenhagen is het toonbeeld van duurzaamheid. Zo is een opvallend kenmerk van het interieur de sportvloer, die eerder ‘geoogst’ is uit de Apollohal. Deze vloer siert niet alleen de wanden, maar is ook verwerkt in een deel van het meubilair. Verder is het binnenklimaat gezond en prettig, door de aandacht voor een aangename akoestiek, voldoende ventilatie en uitgebalanceerde lichtinval. De sporthal is bovendien bijna energieneutraal dankzij de PV-panelen op het dak en het WKO-systeem in de bodem. Een geavanceerd gebouwbeheersysteem draagt bij aan de besparing van energie. Daarnaast speelt het complex in op klimaatadaptatie; het vangt hemelwater op en houdt het vast middels een retentiedak en waterberging in de kelder.

Slim benut

Overdag houden nabijgelegen middelbare scholen in de circulaire sporthal hun gymlessen. Zowel in één van de drie zaaldelen van de hal als juist in de kleinere zaal met een boulderwand en bokszakken. In de avonduren en in het weekend transformeert het gebouw tot een bruisende ontmoetingsplek waar sporters van alle niveaus samenkomen, om te trainen of wedstrijden te spelen. Hij voldoet bovendien aan de NOC*NSF-richtlijnen. Op dit moment maken leden van de handbalvereniging VOC (regerend landskampioen) en zaalvoetbalvereniging VNS United (een eredivisieteam) gebruik van de faciliteiten. Hoewel er ruimte is voor een meer divers sportaanbod.