Sociaal ankerpunt Het Zand naar ontwerp van VenhoevenCS

‘Het Zand’ in Leidsche Rijn (Utrecht), is een multifunctionele accommodatie dat onderdak biedt aan twee basisscholen, een kinderdagverblijf, buitenschoolse opvang, een buurtcentrum, een theaterzaal en een gymzaal. Om de groei van de twee scholen en vernieuwing in onderwijsvisies te faciliteren, ontwierp VenhoevenCS architecture+urbanism een uitbreiding en nieuwe inrichting. Hiermee fungeert het sfeervolle gebouw nu als sociaal ankerpunt in de wijk.

De architectuur van het gebouw roept door de vorm en materialisatie het beeld op van een ruimteschip. Dit inspireerde voor de interne reorganisatie, de uitbreidingen en de transformatie van het interieur. Daarbij zijn als eerste functies gerealiseerd voor gemeenschappelijk gebruik zoals de sporthal, de BSO-ruimtes, de theaterzaal en het buurtcentrum. In de centrale ontmoetingsruimte in het hart van het gebouw komen mensen samen en worden alle functies ontsloten.

Aan weerszijden ervan strekken de scholen zich over drie verdiepingen uit tot de verlengde koppen van het gebouw. Om de scholen en de collectieve ruimtes ook zelfstandig te kunnen laten functioneren, voorzagen de architecten ze alle van een eigen ingang.

Wisselwerking: onderwijsvisie en interieurontwerp

Met de lichte en ruimtelijke inrichting van Het Zand geven de interieurarchitecten expressie aan hun visie op onderwijs. Met de scholen delen zij de overtuiging dat leren zich niet beperkt tot opeenvolgende groeps-brede activiteiten in een enkel klaslokaal. In samenspraak hebben zij de leeromgeving van lokalen verrijkt met leerpleinen; verbindende ruimtes met plekken voor concentratie, niet-klassikale activiteiten en spel.

Brede gangen, nissen en hoeken nodigen kinderen uit om er op hun eigen wijze gebruik van te maken. Bij groep-overstijgende lessen en evenementen kunnen de leerpleinen worden vergroot door de nieuwe, flexibele wanden te openen.

Gezond, speels en zuinig

Voor een robuust, rustig en warm op maat gemaakt interieur pasten de architecten natuurlijke materialen met een hoogwaardige afwerking toe. Bamboe voert hier als duurzaam bouwmateriaal de boventoon; nissen kregen geluiddempende bekleding in contrasterende kleuren en verticale connecties zijn geaccentueerd met lichte tegelpatronen.

Overvloedig daglicht en frisse lucht, energiezuinige installaties en gedempt geluid borgen een decennialang gezond binnenklimaat van Het Zand. De flexibele lay-out kan toekomstige typen onderwijs, of zelf andersoortige functies, met gemak aan.

Buiten leren

Om tot slot de mogelijkheid te bieden om ook tijdens het buiten spelen te leren, is het gebouw voorzien van dakterrassen met doe-, leer- en ontdek-plekken. De kinderen zaaien, kweken en oogsten in eigen moestuinen – en eten daar natuurlijk ook van. Het ruime hok vol kippen op het dak leert hen dieren te verzorgen; de eieren worden verkocht aan ouders en aan de buurt. De vleermuiskasten in de gevel maken verder bewust van het leven met de natuur.

Verder heeft kunstenaar Guido de Boer in workshops met leerlingen pleinen ontworpen rondom Het Zand. In lijn met de associatie van een zojuist geland ruimteschip, zijn in de bestrating voor de entrees, met twee kleuren steen, vijf gigantische fantasiewoorden gelegd om bezoekers te begroeten, van boven ook zichtbaar voor eventueel buitenaards leven. Kunstenaars Marjolijn Mandersloot en Hans van Wezel voegden met dezelfde bedoeling zes bronzen dierfiguren toe.