Vrouwen van de Amsterdamse School

Van 26 september 2025 tot en met 28 juni 2026 is in het Amsterdamse Museum Het Schip de tentoonstelling ‘Ongekend talent: Vrouwen van de Amsterdamse School’ te zien. Deze tentoonstelling geeft aandacht aan het onderbelichte werk en leven van vrouwelijke kunstenaars binnen deze kunst- en architectuurstroming. Met veel niet eerder getoond werk, van textiel en keramiek tot grafiek en architectuur, toont de expressieve, kleurrijke tentoonstelling zowel hun gevarieerde oeuvres als de onstuimige wereld waarin deze ontstonden.

De tentoonstelling vertelt het verhaal aan de hand van de hierna beschreven drie vrouwen. Daarnaast wordt ook aandacht besteed aan grafisch kunstenaar Fré Cohen, dessinontwerper Marie Kuyken, ambachtsvrouw Cathrien Bogtman, keramist Lea Halpern, kunstschilder Else Berg, danser en choreograaf Gertrud Leistikow, textielkunstenaar Agathe Wegerif-Gravestein en Grietje Kots. De laatste was naast masker-, poppen en marionettenmaker ook schilder en tekenaar. Ook is er veel aandacht voor vrouwen die in ateliers werkten.

Margaret Kropholler

Margaret Kropholler (1891-1966) is de eerste vrouwelijke architect van Nederland en kreeg te maken met vele vooroordelen. Zo zouden vrouwen ongeschikt zijn om een bouwplaats te leiden. Zij blonk hier echter zo in uit dat juist zij de bouwplaats leidde op de Wereldtentoonstelling van Parijs in 1925. Kropholler was een echte pionier. Zo kwam ze met het idee voor het verenigen van woningen, winkels en recreatie in één gebouw, waarmee Le Corbusier veertig jaar later met zijn Unité d’Habitation wereldberoemd werd. In de tentoonstelling komt haar vernieuwende blik tot leven met indrukwekkende architectuurtekeningen, foto’s, meubels en schriften vol vooruitstrevende ideeën.

Tine Baanders

Grafisch kunstenaar Tine Baanders (1890-1971) vond vrijheid in het bruisende artiestenmilieu en de reizen die ze maakte met haar vriendin. Ze vond zichzelf steeds opnieuw uit en maakte zich diverse stijlen eigen. Ze was een van de weinige vrouwelijke grafische kunstenaars en verzorgde niet alleen de vormgeving, maar ook de illustraties van publicaties. Zo maakte ze vier omslagen voor het Amsterdamse School-tijdschrift Wendingen. Deze zijn samen met affiches, boekbanden, oorkondes en ander grafisch materiaal te zien op de tentoonstelling.

Louise Beijerman

Beeldhouwer Louise Beijerman (1883-1970) koos bewust voor dit zware fysieke werk dat lang als ongeschikt voor vrouwen werd gezien. Daarmee ging ze recht tegen de stroom in. Ze maakte werk voor prominente Amsterdamse School-kunstenaars zoals Michel de Klerk en Piet Kramer. Beijerman is vrijwel geheel uit de geschiedenis geschreven. De tentoonstelling zet haar weer in de schijnwerpers met portretkoppen, autonoom werk, schetsboeken en de Wendingen-omslag die ze ontwierp bij het overlijden van De Klerk.

Vrouwenbeweging

De tentoonstelling, die wordt vormgegeven door kostuum- en decorontwerper Tatyana van Walsum, spreekt alle zintuigen aan met diverse objecten. Van meubels en textiel tot grafisch werk, architectuur, maskers, sieraden en keramiek. Persoonlijke verhalen komen tot leven met foto’s, videomateriaal, (ingesproken) audiofragmenten uit dagboeken en brieven.

Via het werk maakt de bezoeker bovendien kennis met de periode waarin deze vrouwen werkten, het interbellum (1918-1939). Het was een tijd waarin emancipatie en vooruitstrevende idealen botsten met conservatievere opvattingen over de samenleving. Aan bod komen thema’s als vrijheid en gelijkheid, die ook nu weer vurig worden verdedigd én bevraagd. We keren terug naar het boegbeeld van emancipatie, de tentoonstelling De Vrouw 1813 -1913, verkennen de wereld van de expressionisten waarin de vrouwelijke kunstenaars zich begaven en belichten de rollen die vrouwen speelden in de kunstwereld van de vroege jaren twintig en dertig.

Hedendaagse stemmen

Tot slot zijn op de tentoonstelling videoportretten te zien van vijf vrouwen die op dit moment actief zijn in de kunst en architectuur. Kunstenaar (en eigenaar van queercafé Saarein) Talisa Harjono bewandelt in haar werk de fijne lijn tussen kunst en onderzoeksjournalistiek. Liesbeth van der Pol, voormalig Rijksbouwmeester, is medeoprichter en partner van Dok architecten. Architecten Arna Mackic en Lorien Beijaert zijn de oprichters van Studio LA en de Peruaanse Cristina Flores Pescorán is een rijzende ster als multidisciplinaire kunstenaar.

Bij Ongekend talent: Vrouwen van de Amsterdamse School verschijnt een rijk geïllustreerd boek met een verdiepende blik op de tentoonstelling.