Creatief omgaan met bestaande materialen leidt tot bijzondere innovaties en nieuw materiaalgebruik. Uit afvalplastic bijvoorbeeld wordt een nieuwe grondstof gemaakt, mycelium dient als isolerend bouwmateriaal en met zand kun je vazen en stoelen printen. Aleksandra Gaca is expert op het gebied van driedimensionaal geweven textiel.
Aleksandra Gaca
Tijdens de Dutch Design Week19 in Eindhoven benadrukte de wereldberoemde trendforcaster Lidewij Edelkoort het nog maar eens: textiel heeft de toekomst. Voor textieldesigner Aleksandra Gaca (1969) heeft het materiaal al meer dan twee decennia de toekomst en ze ziet een duidelijk trend: de hang naar de natuur, naar organische vormen en de behoefte van mensen aan tactiliteit en rust als tegenhanger van de hectische wereld waarin we ons bevinden.
Herwaardering voor textiel
Die waardering voor textiel was er in de begintijd niet, maar het zogenoemde geitenwollensokkenimago van weven op een spinnenwiel en macramé is intussen afgeschud. Ook haar ingewikkelde 3D-geweven constructies, die toentertijd als louter kunstzinnig werden gezien, zijn nu beter commercieel te vertalen, weet ze. “Er is een herwaardering gaande voor stoffen, tapijt, breien, tuften en weven.” Het TextielMuseum met wie Aleksandra al sinds 1997 met regelmaat samenwerkt, biedt de laatste jaren een levendig platform voor vele ontwerpers die er de meest mooie hedendaagse ontwerpen creëren en ook (interieur-)architecten zien de waarde van textieltoepassingen.
Pionier op het gebied van driedimensionaal geweven textiel
Aleksandra was een pionier op het gebied van driedimensionaal geweven textiel, die de balans zoekt tussen het eeuwenoude ambacht en de meest innovatieve technologie. intussen heeft de textielontwerper zich ontwikkeld tot expert in innovatieve, akoestische stoffen en experimentele weeftechnieken die ze combineert met zelf ontwikkelde bindingen en bijzondere duurzame garensoorten. ze heeft een haast sensuele benadering van materialen, gebruikt zachte kleuren en ingenieuze gedetailleerde en wiskundig berekende patronen die ze als een puzzel legt. De constructies vertonen gelijkenissen met landschappen vol glooiende heuvels of ritmische golven op zee, maar dan gevat in gestructureerde, zich herhalende patronen.
Esthetische 3D-weefsels
Haar esthetische 3D-weefsels bevinden zich op het snijvlak van kunst, design en architectonische vormgeving. Aleksandra: “Met architectuur heeft mijn werk meerdere raakvlakken: ik vertaal abstracte architectuurbegrippen als ordening, ritme en herhaling in textiel. En mijn garenstructuren zijn bovendien geïnspireerd door het lijnenspel van bouwconstructies zoals staalskeletten en tegelrasters.” De laatste jaren past ze dat steeds meer toe in samenwerkingen met merken als Casalis en Lienesch, voor wie ze regelmatig nieuwe collecties interieurstoffen ontwerpt en met architecten. in die projecten maakt ze vaak op maat gemaakte aaibare en akoestische composities die een mooi contrast vormen met glas en beton.
Samenwerking architecten
Zo werkte ze onder andere met Fokkema & Partners architecten voor Lianne Tio-boetiek in Rotterdam, OIII Architecten voor Rabobank Utrecht, The Invisible Party voor het W Hotel in Amsterdam, John Pawson voor het Jaffa Hotel in Tel Aviv, RDAI architecture in Parijs voor Hermès, en Happel Cornelisse Verhoeven Architecten voor Museum De Lakenhal in Leiden. Die laatste opdracht kreeg ze in 2017 toen het precies honderd jaar geleden was dat kunstenaar Theo van Doesburg (18841931) vanuit zijn woonplaats Leiden het wereldberoemde tijdschrift De stijl oprichtte. Voor het auditorium van het vernieuwde museum liet Gaca zich dan ook inspireren door de lijnen, vlakken en patronen van De stijl-kunstenaars als Mondriaan, rietveld en vooral Van Doesburg. “Ik kon me helemaal uitleven”, zegt ze erover. “Ik isoleerde delen van zijn diagonale compositie, die ik herhaalde, combineerde en in een nieuw ritme plaatste. Door het patroon vervolgens uit te voeren in een mix van garens en weefsels en nieuw ontwikkelde bindingen, ontstond een nieuwe stof met verfijnde structuren die niet alleen als decoratieve akoestische oplossing fungeert, maar bijna versmelt met de architectonische ruimte’.
Onderzoek naar vlechtpatronen en constructies
Tijdens de Dutch Design Week in Kazerne in Eindhoven afgelopen oktober, toonde Gaca diverse panelen met een nieuwe serie 3D-geweven stoffen: Woven braids. Op organische wijze voortkomend uit voorgaand werk en vanuit een fascinatie en interesse voor traditionele textieltechnieken, deed ze hiervoor uitgebreid onderzoek naar vlechtpatronen en constructies. “zo blijft 3D weven me uitdagen en boeien. De mogelijkheden zijn oneindig.
Dit artikel is gepubliceerd in Bouwwereld nummer 10 van 2019 in de rubriek materiaalmeesters.
Schrijf je in voor de nieuwsbrief
Ontvang iedere week het laatste nieuws en informatie op het gebied van architectuur in uw mailbox.
Gerelateerd
Bauhaus& | Modern Textiel in Nederland- DPA Talk#14 over textiel
- Textiel en architectuur
- Stof tot nadenken op Rijswijk Textiel Biënnale
- OBJECT 2018 bruist
