IBM icoon gered

In 1956 besloot het Amerikaanse hoofdkantoor van IBM in Uithoorn een laboratorium te vestigen. Het begon met een hal en een kantoortorentje en breidde zich tot eind jaren 80 uit tot een groot complex. Na het vertrek van het computerbedrijf werd alles gesloopt op het torentje na. Dit icoon is nu ingepast in een nieuwe woonwijk. Geheel gestript en door Ibelings van Tilburg architecten opnieuw ingevuld met drie verdiepingsgrote appartementen.09

International Business Machines Corporation, kortweg IBM, schakelde in 1956 de architecten D. van Mourik en J.W. Dupon in voor het ontwerp van laboratoria met kantoorruimte in Uithoorn. De locatie werd gekozen vanwege de nabijheid van Schiphol, en vanwege de prominente ligging aan de provinciale weg. De eerste fase die in 1959 werd opgeleverd, bestond uit twee lage hallen en het kubusvormige kantoortorentje. Tussen 1963 en 1986 zijn een aantal uitbreidingen van het IBM complex opgeleverd, eveneens naar ontwerp van Van Mourik. Aan dezelfde provinciale weg N201 liet even later het eveneens Amerikaanse bedrijf Johnson Wax haar vestiging bouwen, de zogenaamde ‘boemerang’ van architect Maaskant. Beide gebouwen zijn vroege voorbeelden van corporate identity op een zichtlocatie.

Beeldmerk

Het kantoortorentje was verheven boven de andere gebouwen, bleef ook bij latere uitbreidingen de hoofdrol spelen in het totale complex, was kortom het beeldmerk van IBM. De kubus is ontworpen rond een betonnen draagkern van 6 bij 6 meter, met daarin trappen, lift, leidingschachten en toiletten. Daaromheen liggen de kantoorvloeren op vanuit de kern uitkragende stalen vloerconstructies. De aluminium vliesgevel is een van de eerste toepassingen in Nederland. Oorspronkelijk lag de kubus boven de hoofdentree, de betonnen kern was op de begane grond door bebouwing omsloten.

Na het vertrek van IBM uit Uithoorn is het terrein aangekocht door UBA Projectontwikkeling en Woongroep Holland (nu opgegaan in Eigen Haard). De opdrachtgevers wilden het gehele complex slopen. Aat van Tilburg heeft toen voorgesteld de toren te behouden als herinnering aan de recente geschiedenis van dit gebied. Van Mourik architecten, voortzetting van het bureau van Dick van Mourik, tekenden bezwaar aan en wilden het ensemble als geheel bewaren dan wel slopen. Van Tilburg en Ibelings hebben vervolgens gestudeerd om meer gebouwen te integreren in het bewaren, maar de opdrachtgevers hebben uiteindelijk besloten om bij het eerst voorgestelde plan te blijven. In 2006 zijn de hallen gesloopt en op basis van het stedenbouwkundige ontwerp van Ibelings van Tilburg architecten is hier de nieuwe woonwijk Park Krayenhoff gerealiseerd. Het torentje is in dit plan als icoon behouden en verwijst naar de historie van het terrein.

Reconstructie met luxe appartementen

Het gebouw is volledig gestript tot op het casco. In verband met akoestiek en warmte is de schil geheel vernieuwd, met zonwerende en isolerende beglazing en aluminium vensters en gevelplaten. Het oorspronkelijke uiterlijk is zoveel mogelijk gereconstrueerd, met 13 traveeën van ca. 1,20m.

Het gebouwtje staat nu midden in een vijver, de voorheen ombouwde kern is nu vrij zichtbaar. Het gebouw krijgt zo een nog luchtiger aanblik. Per verdieping is één vrij indeelbaar appartement gerealiseerd met oppervlakte van ruim 210m² en met ramen rondom. Via een trappenhuis en een lift in de betonnen kern worden de appartementen ontsloten. In de kern is ook veel bergruimte opgenomen. Een deel van de oude kelder is hergebruikt als parkeerkelder voor de bewoners van de toren en op het dak heeft elk appartement een dakterras met berging en buitenkeuken.

Belangrijkste vernieuwingen zijn verder de verhoging van de zwevende vloeren waarin leidingen kunnen worden weggewerkt, een warmtepomp, een gebalanceerd ventilatiesysteem, een nieuwe lift die ook naar het dakterras gaat en een uitklapbare glazenwasinstallatie op het dak. Die laatste en de verplichte hoge borstweringen rond het dakterras blokkeren helaas een deel van het fraaie uitzicht.

De appartementen waren tijdens de rondleiding van architect Marc Ibelings in juli nog geheel leeg. Wat wel opviel waren de naar de gevel toe hellende plafonds, die volgen de vorm van de oorspronkelijke stalen steunbalken, die tijdens de verbouwing weer tevoorschijn kwamen. Zo is de hoogte gemaximaliseerd tot 2.60 m. In de zuidwesthoek van de appartementen zijn schuiframen in de gevels opgenomen, zodat je een hele hoek kunt openen (2 x 2.40 m). Ibelings heeft de bewoners van de bovenste twee appartementen geadviseerd over mogelijke indelingen, als extra service bij de aankoop van deze dure appartementen. Op het onderste appartement is ondertussen ook een optie genomen. De transformatie van de toren heeft uiteindelijk meer gekost dan de woningen hebben opgeleverd.

Gerelateerd

• De Passerel
• Urban unit als badhuis
• Balkons als blikvanger
• Revalidatiecentrum De Hoogstraat, Utrecht
• Appartementen Alkmaar
• Poldermoskeeën