The Wall Utrecht

The Wall Utrecht

Project
Door: Jacqueline Knudsen | 30-06-2009

Projectgegevens

ProjectarchitectFons Verheijen
ProjectteamMarc van Driest, Fred Berg, Len Omtzigt, Ewout Schriever
OpdrachtgeverBurgfonds, Zaltbommel
Adviseur constructieVan der Vorm Engineering, Delft
Adviseur akoestiekLichtveld Buis & Partners, Nieuwegein
Adviseur kostenBasalt Bouwadvies
HoofdaannemerVan Wijnen Waalwijk
Bruto vloeroppervlakte67.000 m2 excl. parkeerdak
Parkeerdak 36.000 m2, ca 1700 pp
Bruto inhoud335.000 m3
Start bouw scherm Juni 2004
Start bouw winkelcentrumFebruari 2007
Oplevering schermOktober 2005
Oplevering winkelcentrum Najaar 2010
Leveranciers:
Stalen draag- en gevelconstructieOskomera Staalbouw, Deurne
GlasschermenSaint Gobain Glass
Rode aluminium gevelplatenVPT Versteeg, Heusden
VliesgevelsVebru, Schiedam
Gevelplaten dakopbouwen en erkersKalzip
DakbestratingPardak 110 Zoontjens, Tilburg
Betonnen wandplaten Hebel Xella, Gorinchem
TekstJacqueline Knudsen
Foto'sArchitectuurNL
ComputerbeeldenVVKH Architecten en INDG

Het dynamische ontwerp van the Wall, een combinatie van geluidsscherm en winkelcentrum aan de A2 bij Leidsche Rijn, krijgt steeds meer vorm. Diverse winkels in het lange middendeel zijn al in gebruik, de staart nadert voltooiing. Alleen de markante kop van het gebouw, die 25 meter hoog moet worden, ontbreekt nog. Vanaf de snelweg vormt de geluidswal al geruime tijd een bijzonder decor. Nu ontstaat ook aan de stadszijde een steeds duidelijker beeld van het beoogde eindresultaat. Een tussenstand.

Door de aanleg van Leidsche Rijn kwam de A2 niet meer buiten, maar ín de stad te liggen. De nieuwe woonwijk moest afgeschermd worden van het verkeerslawaai. Hiertoe zijn twee bijzonder dynamische ontwerpen voor de vereiste 12,5 meter hoge schermen gemaakt: een scherm met een autoshowroom erin geïntegreerd (Cockpit van Kas Oosterhuis) en the Wall, een volledig gebouw als geluidsscherm. Noordelijker langs de A2 sluit een een 4,5 km lang geluidsscherm van Aletta van Aalst aan op de dynamische belijning van de schermen bij Leidsche Rijn.

Architectuur in 4D
800 meter lang wordt the Wall. Die enorme lengte was aanleiding voor architect Fons Verheijen om in het ontwerp veel aandacht te schenken aan het aspect tijd en de ervaring van de voorbijrijdende snelweggebruiker. Bij een snelheid van 100 km/uur rijdt deze immers bijna een halve minuut lang langs het gebouw. Vaak zal het noodgedwongen nog langer duren. Die ervaring is een totaal andere dan bij reguliere bebouwing langs wegen. Met computeranimaties is uitgetest hoe het lange gebouw er tijdens het passeren uit ziet.

Om te voorkomen dat je heel lang hetzelfde beeld hebt, heeft Verheijen gezocht naar manieren om het beeld te variëren. Een oplossing was een van de koppen van het gebouw te vervormen. Die verfomfaaide gevel is vervolgens uitgerekt over de totale lengte, waardoor de uiteindelijke vorm ontstond.

Constructie en gevels
De draagconstructie van het hoofdgebouw van the Wall bestaat uit een prefab betonskelet gecombineerd met een stalen draagconstructie. Bij de buitengevels is tegen een staalconstructie het secundaire staal gemonteerd, waarop de gebouwschil is aangebracht. De draagconstructies van de gevels bij het kop- en staartgedeelte zijn zeer complex door dubbelgedraaide en dubbelgekromde vormen.

De noordoostgevel is als geluidsscherm het eerste gerealiseerd. Het is opgebouwd uit prefab betonnen spanten en een stalen hoofddraagconstructie waarop secundair staal, aluminium beplating van 4 mm en een glasgevel op glazen vinnen zijn aangebracht. Om de gevel vanaf de snelweg als één gebogen vlak te laten ogen, zonder daarbij gebogen aluminium gevelelementen toe te passen, zijn de platen (1,35 m breed) overnaads geplaatst, ze overlappen elkaar met de kijkrichting mee.

Vanuit het noordwesten, de richting waaruit de
auto’s rijden die het dichtst langs het gebouw komen, zijn de naden bijna onzichtbaar. Vanaf de andere kant zijn de naden wel zichtbaar als een soort schubbenhuid. Om dezelfde reden zijn de bovenvlakken omgekeerd dakpansgewijs overlappend, en dus inwaterend. In de achterliggende gevelconstructie is een systeem van rainchannels gemaakt. Door dit systeem van kanalen, die tegelijk de panelen dragen, watert elk paneel afzonderlijk af zonder roeststrepen te maken op de onderliggende gevel. In het ondervlak van de rode gevelhuid zijn de platen niet inwaterend gedetailleerd. Je ziet daar dus wel de naden.

Rood
De panelen zijn gecoat met PVDF metallic Ferrarirood. Deze kleur is gekozen vanwege de associatie met auto’s en de snelweg en omdat het bij elk weertype goed afsteekt tegen de lucht. Zo blijft de vorm duidelijk zichtbaar over de totale gebouwlengte. Op de rode gevel mag geen reclame komen. Daarvoor is de glasstrook onder de rode gevelbekleding bestemd. Deze varieert in hoogte van 1 tot ruim 5 meter.

De glasramen zijn geplaatst in een hoek van 100, teneinde minder hinderlijke spiegeling op de weg te krijgen. Verheijen zou willen dat er achter het 800 meter lange glasscherm met leds mededelingen worden vertoond aan de automobilisten op de A2, mits dat geen gevaar oplevert voor de verkeersveiligheid. Dit is nog in onderzoek.

Winkels op twee niveaus
Vanaf de A2 bereikt men the Wall via een viaduct en straten waaraan andere gebouwen worden gerealiseerd. Daardoor verdwijnt the Wall tijdelijk uit beeld. Voor de herkenbaarheid was het daarom van belang om voor de gevel aan de Leidsche Rijnzijde langs de Proostwetering hetzelfde vocabulaire toe te passen als aan de A2. Ook aan deze zijde dus de glanzende golvende rode huid. Omdat in deze gevel een kniklijn tussen boven- en het ondervlak wél uitdooft moet hier de detaillering van het bovenvlak dezelfde zijn als in het ondervlak. Daarom is hier ook het ondervlak inwaterend gedetailleerd.

Voor de etalages van de winkels, die zich op twee niveaus bevinden, is een ruime droogloop. Naar de winkels op de verdieping zijn zowel liften als roltrappen. De meeste winkelruimtes zijn nagenoeg rechthoekig, maar hier en daar zorgen de hellingbanen en vides voor een verbijzondering.

Dat de tweede winkellaag niet een ondergeschoven kindje wordt, is mede te danken aan het enorme parkeerdak, waarvan een groot deel van de bezoekers gebruik zal maken. De op-en afritten van het parkeerdak zijn deels gelegen achter met basalten kinderkopjes beklede wanden, waardoor erkers steken van de winkels erachter. De keitjes refereren naar de bestrating van de bermen van de Proostwetering en de taluds van het nabijgelegen viaduct.

Aan de Proostwetering is een doorgang gemaakt naar de expeditiestraat aan de snelwegzijde. Een halfopen betonnen louvrescherm langs de expeditiestraat zorgt voor afvoer van de uitlaatgassen van de vrachtwagens. Ook is er naast de bouwmarkt in de staart een entree naar de gelijkvloerse parkeergarage.

Parkeerdek
Het parkeerdak is bestraat met een nieuw bestratingsysteem, waarmee tegels van 1100x1100mm nog vlakker en vaster gelegd kunnen worden, zodat de geluidsoverlast naar de ondergelegen ruimten wordt beperkt. Drempels moeten hoge snelheden beperken, omdat de lengte van het dak hiertoe uitnodigt. De lantaarnpalen zijn diagonaal geplaatst, omdat ze zo een groter bereik hebben en er dus minder geplaatst hoeven te worden. Ongeveer op het midden van het dak moet nog een overkapping geplaatst worden, die de
enorme lengte van het dek visueel in tweeën deelt. De aanzetten hiertoe zijn wel gemaakt. Op het dek staan drie entreegebouwtjes naar de liften en roltrappen, met daaraan gekoppeld halvemaanvormige lichtdaken boven de vides.

Kop en staart
Het totale gebouw bestaat uit 100 stramienen van circa 8100 mm elk, en kan opgedeeld worden in drie bouwdelen. Het noordelijke deel van stramien 0 tot 23, de kop bij de afslag vanaf de A2, heeft vijf bouwlagen en kraagt ongeveer 16 meter uit. Hier is een hotel en een congrescentrum gepland rond twee grote patio’s, maar deze bestemming is nog steeds niet definitief en het ontwerp dus ook niet. Op de kop wordt het gebouw verhoogd tot 25 meter, de helling loopt parallel aan die van de afrit vanaf het viaduct naar de A2. Het
middendeel, tussen stramien 23 en 92, heeft twee bouwlagen met bedrijfsruimten en daarop een parkeerdek. De staart tussen stramien 92 en 100 heeft een overstek van circa 15 meter. Ook de uitvoering is in drie fasen aangepakt.

In 2007 is gestart met het middendeel en vanuit het midden werkte de aannemer in twee bouwstromen naar kop en staart toe. De staart moet zomer 2009 af zijn. In april 2009 is 60% van de winkelruimte verhuurd. Hopelijk betekent de stagnatie in de verhuur niet stagnatie in voltooiing van de kop. Waarschijnlijk mede dankzij zijn ervaring met grote retailprojecten als het Alexandrium II en III in Rotterdam, heeft Verheijen de kwaliteit van het ontwerp tot in details vast weten te houden, een knappe prestatie.

Gerelateerd

Tags:

    Schrijf een reactie

    Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.